MOVE OVER CHAMELEONS – De centrale baardagamen van Australië (Pogona vitticeps) staan er ook om bekend dat ze binnen enkele seconden van huidskleur veranderen, hetzij voor een baltsvertoning of om de lichaamstemperatuur op peil te houden.
De Viviana Cadena van de Universiteit van Melbourne, een expert in ecofysiologie (de studie van hoe organismen zich aanpassen aan hun omgeving) wilde uitvinden hoe baardagamen van kleur veranderen naar gelang de veranderingen in hun omgeving, zoals zandkleur en lichtintensiteit.
De bevindingen van Viviana en haar team, vandaag gepubliceerd in The Journal of Experimental Biology, onthullen hoe kleurverandering baardagamen heeft geholpen zich aan te passen aan hun unieke omgeving en te overleven in het wild.
“Het was ons al duidelijk dat kleurverandering bij baardagamen verschillende rollen speelt, want ik merkte tijdens een eerdere studie dat ze van kleur veranderden als ze werden vastgepakt of als hun lichaamstemperatuur veranderde,” zei Viviana. “Maar we wilden begrijpen hoe kleurverandering prioriteit krijgt voor deze verschillende functies.”
Een voorbeeld van kleurverandering bij dezelfde individuele baardagaamhagedis. (Foto: Adam Elliot)
De onderzoekers verzamelden wilde hagedissen uit Mildura, Victoria en de rode woestijn in Alice Springs in het Northern Territory. De onderzoekers kozen hagedissen uit deze twee locaties omdat ze het grootste verschil in huidskleur en habitat vertonen van alle baardagaampopulaties in Australië.
Het vangen van de baardagamen was geen gemakkelijke opgave. “Ze in het wild spotten en ze vangen vergt veel oefening,” zei Viviana. “Je moet zeker tegen een paar schrammen kunnen als je een baardagaam vanger wilt worden!”
Toen het team 11 hagedissen van elke locatie had gevangen, brachten ze hen terug naar het lab in Melbourne om te observeren hoe elke groep reageerde op verschillende achtergrond- en lichtomstandigheden.
Eerst plaatsten de onderzoekers elke hagedis in dozen met rood zand, geel zand en zwart zand om te zien hoe ze van kleur veranderden naargelang de verschillende achtergronden. Vervolgens observeerde het team hoe elke groep reageerde op veranderingen in lichtintensiteit, variërend tussen helder daglicht, bewolking en vroege zonsopgangsomstandigheden.
Na het fotograferen van de baardagamen, ontdekten de onderzoekers dat beide populaties in staat waren om hun huidskleur aan te passen aan hun omgeving. Maar hagedissen uit de geel-zandgebieden van Mildura vertoonden een lichtere tint dan de meer oranje-getinte groep uit Alice Springs.
Verrassend genoeg waren beide populaties in staat om kleur te matchen met elke achtergrond nauwkeuriger onder omstandigheden met weinig licht, wat aangeeft dat ze kunnen voorkomen dat ze worden gespot door roofdieren tijdens dageraad en schemering.
Rick Shine, een evolutiebioloog van de Universiteit van Sydney, zei dat de bevindingen belangrijke informatie onthullen over hoe baardagamen zijn geëvolueerd naar hun omgeving.
“Dit artikel toont aan dat baardagamen opmerkelijk geraffineerd zijn in het wisselen van kleuren,” zei Rick, die niet betrokken was bij de studie. “Het is nog meer bewijs dat reptielen verfijnde wezens zijn die ingewikkeld zijn aangepast aan de uitdagingen waarmee ze in de natuurlijke wereld worden geconfronteerd.”
Geef een antwoord