Do dogs make out?
Een paar jaar geleden, terwijl ik in een hondenpark was en me uitstekend vermaakte met het kijken naar spelende honden, hoorde ik een jong meisje tegen haar moeder roepen: “Kijk, kijk — Rosie is aan het zoenen met Henry!” Ik draaide me om net toen haar moeder zei: “Honden zoenen niet,” en betrapte Rosie en Henry op heterdaad (voor meer over de etymologie van de uitdrukking “zoenen”, klik hier). Rosie likte Henry’s snuit en binnenmond met een goede deal van ijver, en hij stond daar gewoon en leek het niet erg te vinden een beetje. Henry deed hetzelfde, ze gingen er samen in totdat mamma riep “Stop daar onmiddellijk mee!”, en ik veronderstelde dat we getuige waren van een versie van hondje zoenen. Ik had het al eerder gezien en heb het sindsdien nog vele malen gezien.
Ik weet niet of honden echt zoenen, maar Valentijnsdag nadert en natuurlijk, omdat het zo’n moneymaker is geworden voor een breed scala aan producten, tonen tv-reclames prijzige cadeaus en mensen die paartjes kussen terwijl ze producten uitwisselen die weinig of niemand echt nodig heeft. Mensen kopen ook Valentijnscadeaus voor honden en andere huisgenoten, maar alles wat ik ooit heb gezien wanneer het cadeau wordt gegeven is een snelle kus op het hoofd en iets als, “Je bent zo’n goede hond, ik hou van je.”
Een recent essay van Jeremy Adam Smith genaamd “De subversieve kracht van de kus” zette me aan het denken over de evolutie van het zoenen. Zoenen is slechts in ongeveer de helft van de menselijke culturen geëvolueerd en komt niet zo vaak voor bij niet-menselijke dieren (dieren). Je zou niet weten hoe zeldzaam het eigenlijk is door alle ophef over zoenen en ontelbare foto’s van allerlei mensen en andere dieren die zich met deze activiteit bezighouden. En, er is geen tekort aan overpeinzingen over verschillende aspecten van zoenen op deze pagina’s.
Een interessant idee dat uit onderzoek naar voren komt, is dat er sekseverschillen zouden kunnen zijn in wie wat uit zoenen haalt, althans bij mensen. De ondertitel van het doordachte essay van Dr. Smith luidt: “Net op tijd voor Valentijnsdag suggereert een golf van studies dat de opkomst van romantisch zoenen verband houdt met de veranderende rol van vrouwen.” Hij beschouwt vele andere theorieën over de evolutie van het zoenen, maar uiteindelijk is het helemaal niet duidelijk waarom het zoenen is geëvolueerd. Smith concludeert: “Waarom zoenen koppels dan? Voor het plezier, zeker, maar er is meer aan het kussen dan wat de lippen ontmoeten. Vanuit een evolutionair perspectief, lijkt het erop dat vrouwen kussen voor vrijheid en controle.
Zoenen andere dieren echt en wisselen ze speeksel en geuren uit zoals wij en om dezelfde redenen?
Er is geen tekort aan artikelen over het zoenen door niet-menselijke dieren. Een zoekactie op Google naar “Kussen dieren?” leverde ongeveer 26.900.000 hits op en een aantal websites met foto’s van een grote verscheidenheid aan dieren die op hun eigen manier zoenen. Ik vond een essay van Melissa Hogenboom getiteld “Waarom kussen mensen elkaar terwijl de meeste dieren dat niet doen” een goede samenvatting van wat we weten en wat we denken te weten over de evolutie van kussen bij mensen en andere dieren. De teaser voor haar essay luidt: “Een nieuwe studie ontdekt dat de helft van de menselijke culturen niet aan romantische lip-op-lip zoenen doet. Dieren doen dat ook niet. Dus hoe is het geëvolueerd?” We leren ook dat zoenen een vrij recente praktijk is.
Mevrouw Hogenboom schrijft:
Toch herinnert iedereen zich zeker zijn eerste kus, in al zijn gênante of verrukkelijke details, en kussen blijft een grote rol spelen in nieuwe romances.
Tenminste, dat doet het in sommige samenlevingen. Mensen in westerse samenlevingen kunnen aannemen dat romantisch zoenen een universeel menselijk gedrag is, maar een nieuwe analyse suggereert dat minder dan de helft van alle culturen het daadwerkelijk doet. Zoenen is ook uiterst zeldzaam in het dierenrijk.
Dus wat zit er werkelijk achter dit vreemde gedrag? Als het nuttig is, waarom doen dan niet alle dieren het – en ook niet alle mensen? Het blijkt dat juist het feit dat de meeste dieren niet kussen, helpt verklaren waarom sommige dieren het wel doen.
Het onderzoeksartikel waarnaar zij verwijst, heet “Is the Romantic-Sexual Kiss a Near Human Universal?”, waarin de onderzoekers op basis van een analyse van 168 culturen tot de conclusie komen:
Ondanks frequente afbeeldingen van kussen in een breed scala van materiële cultuur, vonden we geen bewijs dat de romantisch-seksuele kus een menselijk universeel of zelfs een bijna universeel is. De romantisch-seksuele kus was aanwezig in een minderheid van de onderzochte culturen (46%). Bovendien is er een sterke correlatie tussen de frequentie van de romantisch-seksuele kus en de relatieve sociale complexiteit van een samenleving: hoe complexer de cultuur, hoe hoger de frequentie van romantisch-seksueel zoenen.
We leren ook dat het mogelijk is dat “zoenen gewoon een cultureel aanvaardbare manier is om dicht genoeg bij een andere persoon te komen om hun feromonen te detecteren…. Dus als je een perfecte match wilt vinden, kun je het kussen achterwege laten en aan mensen gaan ruiken. Je vindt net zo’n goede partner, en je krijgt niet half zoveel ziektekiemen. Wees wel voorbereid op rare blikken.” Smaak is misschien ook belangrijk als we speeksel uitwisselen.
In het essay van mevrouw Hogenboom, dat zich baseert op de waarnemingen van de bekende primatoloog Frans de Waal over zoenen, lezen we,
Onze naaste verwanten, chimpansees en bonobo’s, zoenen wel. Primatoloog Frans de Waal van de Emory University in Atlanta, Georgia, heeft vele gevallen gezien van chimpansees die elkaar na een conflict kusten en omhelsden. Voor chimpansees is kussen een vorm van verzoening. Het komt vaker voor bij mannetjes dan bij vrouwtjes. Met andere woorden, het is geen romantisch gedrag. Hun neven de bonobo’s kussen vaker, en zij gebruiken daarbij vaak de tong. Dat is misschien niet verwonderlijk, want bonobo’s zijn zeer seksuele wezens.
Wat er echt gebeurt in hart en hoofd tijdens het zoenen
Al met al weten we eigenlijk niet veel over de evolutie van het zoenen, of andere dieren zoenen zoals wij en om dezelfde of vergelijkbare redenen, of over de neurobiologie van het zoenen. Misschien zullen neuro-imaging studies, mits zorgvuldig geïnterpreteerd, enig licht werpen op het hoe en waarom van zoenen — wat er in hart en hoofd gebeurt — en de relatie tot romantiek en liefde (zie bijvoorbeeld Dr. Joe Pierre’s essay genaamd “Your Brain in Love” waarin zoenen niet eens wordt genoemd). In dit verband vond ik een korte video genaamd “De anatomie van kussen en liefde in een MRI scanner.”
Dus, hoe nu verder? Voor nu lijkt een wijze raad te zijn: doe het met een gewillige partner, geniet ervan, probeer verschillende stijlen, en ga van daaruit, en laat de academici het hebben over de pietepeuterige details van hoe en waarom lippen en tongen elkaar op talloze manieren ontmoeten. En, als je het geluk hebt je leven te delen met een hond of een ander dier, laat hen dan ook kussen. Hoe kan dat een slecht idee zijn in een wereld waarin geweld alle soorten media beheerst?
Marc Bekoff’s laatste boeken zijn Jasper’s Story: Saving Moon Bears (met Jill Robinson), Ignoring Nature No More: The Case for Compassionate Conservation, Why Dogs Hump and Bees Get Depressed: The Fascinating Science of Animal Intelligence, Emotions, Friendship, and Conservation, Rewilding Our Hearts: Building Pathways of Compassion and Coexistence, en The Jane Effect: Celebrating Jane Goodall (uitgegeven met Dale Peterson). (Homepage: marcbekoff.com; @MarcBekoff)
Geef een antwoord