Zijn lamantijnen werkelijk verantwoordelijk voor de mythes over zeemeerminnen?

Hoewel sommige goedhartige mensen kunnen beweren dat het zien van de gracieuze zeekoe die door het water glijdt – speels en vredig – gemakkelijk de inspiratiebron kan zijn geweest voor de gloedvolle verhalen over zeemeerminnen die aan het dartelen zijn, denk ik dat het velen van ons vergeven kan worden dat ze de mythe totaal niet geloven. Heb je wel eens een lamantijn gezien? Ze lijken op het soort klonterig, overvoed uitziend schepsel dat het resultaat zou zijn van de ongeoorloofde vereniging van een dolfijn en een monniksrob. Je moet een bijzonder lief persoon zijn om er naar te kijken en te denken, “Oh! Het is Ariel!”

En zo begint onze zoektocht: Dacht er nu echt iemand bij zijn volle verstand dat zeemeerminnen ontstonden toen eenzame zeelui lamantijnen zagen en ze aanzagen voor mooie sirenen van de zee? Het hangt ervan af of je denkt dat Christoffel Columbus bij zijn volle verstand was. Ja, het was de oude Chris C. die voor het eerst beweerde dat hij een zeemeermin zag die in feite een zeekoe was. In 1493 was hij op weg naar de Nieuwe Wereld (niet dat hij dat al wist) toen hij een “vrouwelijke vorm” uit het water zag komen. Om eerlijk te zijn, hij erkende wel dat ze een stuk lelijker waren dan in de overlevering stond.

Advertentie

Maar het zit zo: Columbus was er klaar voor om een zeemeermin te zien. Niet omdat hij krankzinnig was (althans op dit gebied), maar omdat de oceaan in zijn tijd nog zo mysterieus en onontdekt was. (In de 15e eeuw waren verhalen over zeedraken, monsters en, natuurlijk, zeemeerminnen populair en geaccepteerd. Een zeekoe van een afstandje spotten kan dus voldoen aan de eisen voor de zeemeermin die je verwacht. Hij heeft een visachtige staart, met een kop en rug die niet lijkt op je gebruikelijke dolfijn, haai of walvis.

Natuurlijk is het belangrijk om op de tijdlijn te letten. Zelfs de oude Babyloniërs hadden een half vis, half menselijke god in de vierde eeuw voor Christus. Het idee van zeemeermin-achtige wezens is misschien niet helemaal ontstaan door lamantijnen; het zou gewoon kunnen zijn dat lamantijnen – als ze gezien werden – in het plaatje pasten.

De lamantijn heeft misschien niet sommige scherpziende zeelieden voor de gek gehouden, en het was waarschijnlijk niet de reden dat zeemeermin-legenden (in het algemeen) ontstonden. Maar dat wil niet zeggen dat sommigen de wezens niet voor mooie dames hielden. (Of, eh, gewoon dames.) Laten we de lamantijn niet te kort doen — zijn orde wordt zelfs Sirenia genoemd, wat teruggrijpt op de verleidsters van Homerus die zeelieden de zee in lokten.