Wat is dyslexie?

Dyslexie is meer dan een leesprobleem

Dyslexie in ontwikkeling is de meest voorkomende leerstoornis en treft ergens tussen de 5-10% van de bevolking, met sommige schattingen zelfs 17%.

Het is een op taal gebaseerde leerstoornis. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de kernindicator van dyslexie niet het omkeren van letters; het is eerder een probleem met het interpreteren van de klank (fonologische) componenten van onze taal. Op deze website willen we dat u dyslexie goed begrijpt, dus we zullen een beetje technisch worden; maar als u niet zeker bent over een of andere term(en), raadpleeg dan onze woordenlijst. En, u kunt altijd contact met ons opnemen via [email protected] met vragen.

Phonologische vaardigheden verwijzen naar uw vermogen om de individuele klankeenheden te identificeren (of waar te nemen) en te manipuleren (in uw hoofd, bij wijze van spreken) die de woorden van onze taal vormen. Deze vaardigheden liggen ten grondslag aan het leren lezen en spellen; problemen hiermee kunnen lees- en spellingproblemen veroorzaken. Enkele voorbeelden van fonologische taken die we geven bij het testen op dyslexie zijn:

• Wat rijmt er op kat? “vleermuis, mat, rat.” Een vroeg teken van dyslexie is de moeilijkheid van een kind om te leren rijmen. Vaak willen deze kinderen geen rijmspelletjes doen.
• Zeg ‘zand’ zonder /s/ te zeggen – “en.” Dyslectici kunnen moeite hebben om de afzonderlijke klanken of lettergrepen van een woord van elkaar te onderscheiden.
• Hoeveel klanken zitten er in slee? Dit is een lastige! Er zijn slechts 3 klanken in slee – s, l, en lange a, met die lange a vertegenwoordigd door 4 letters!

U vindt deze misschien gemakkelijk, maar voor een jong kind, kunnen ze heel lastig zijn. U kunt zien waarom leren lezen en spellen zo uitdagend kan zijn; er is veel meer dan letters op een pagina.

Naast het fonologisch bewustzijn component van dyslexie, kunnen mensen met dyslexie ook moeite hebben met het snel herinneren van letters en woorden, aangeduid als rapid automatic naming (RAN). Ons vermogen om snel woorden op te roepen draagt bij aan ons vermogen om snel woorden te herkennen tijdens het lezen en om vloeiend (of vlot en moeiteloos) te lezen. Moeilijkheden met RAN en vloeiend lezen kunnen van invloed zijn op het begrijpend lezen, deels omdat wanneer het moeilijk is om te lezen en we langzaam en moeizaam lezen, we vergeten wat we hebben gelezen. En dus moeten we teruggaan en herlezen, wat nog een probleem toevoegt – een veelgehoorde klacht van dyslectici is dat het langer duurt om te lezen dan bij hun niet-dyslectische leeftijdgenoten. Automaticiteit (efficiënt kunnen lezen) is zeer belangrijk om de boodschap te begrijpen, ongeacht wat je leest.

Individuen met dyslexie kunnen ook moeilijkheden hebben met fijne motoriek (en daarom kan schrijven moeilijk zijn), wiskunde, geheugen, organisatorische vaardigheden, studievaardigheden, zelfvertrouwen, en activiteiten in het dagelijks leven.

De huidige definitie van dyslexie in de literatuur: “Dyslexie is een specifieke leerstoornis die neurobiologisch van oorsprong is. Het wordt gekenmerkt door moeilijkheden met accurate en/of vloeiende woordherkenning en door slechte spelling- en decodeervaardigheden. Deze moeilijkheden zijn meestal het gevolg van een tekort in de fonologische component van taal die vaak onverwacht is in relatie tot andere cognitieve vaardigheden en het aanbieden van effectieve klassikale instructie. Secundaire gevolgen kunnen zijn problemen met begrijpend lezen en verminderde leeservaring die de groei van woordenschat en achtergrondkennis kan belemmeren” (Lyon, Shaywitz, & Shaywitz, 2003, Annals of Dyslexia, p. 2).

De sleutel tot de definitie van dyslexie is dat de leesmoeilijkheid “onverwacht is in relatie tot andere cognitieve vaardigheden”. Slimme en slimme mensen die moeite hebben om te leren lezen, spellen en schrijven kunnen dyslectisch zijn. Als kleuters lijken deze kinderen zich in hetzelfde tempo te ontwikkelen als andere kinderen. Dan gaan ze naar school. Wanneer ze geconfronteerd worden met het leren lezen en spellen, verandert alles.

Dyslexie betekent niet een lage intelligentie; in feite kunnen dyslectische personen heel slim zijn. Onderzoek heeft aangetoond dat de hersenen van een dyslectisch individu anders bedraad zijn – en dat is geen slechte zaak! Veel dyslectici hebben sterke vaardigheden op andere gebieden dan lezen. De opvallende discrepantie tussen hun capaciteiten op andere gebieden dan lezen en hun onvermogen om te leren lezen in hetzelfde tempo als hun leeftijdsgenoten, kan een signaal zijn. Het goede nieuws is dat met systematische en expliciete instructie, deze mensen kunnen en zullen leren lezen, spellen en schrijven.

Er staan veel verhalen op deze website van succesvolle volwassenen die aanvankelijk moeite hadden met lezen. Met strategisch ontworpen remediëring die systematische en expliciete instructie, ondersteuning, en een positieve houding omvat, leren dyslectici lezen, spellen en schrijven; gaan naar de universiteit, en leiden een productief, bevredigend, en zelfs buitengewoon leven. Jij kunt dat ook! Succes begint hier!