Door Kathy Labriola, counselor/verpleegkundige

WAT IS BISEXUALITEIT?

Er is veel verwarring over het begrip biseksualiteit. Veel mensen zijn 100% homo of lesbisch, dat wil zeggen dat zij zich seksueel en emotioneel alleen aangetrokken voelen tot partners van hetzelfde geslacht. Anderen zijn volledig heteroseksueel en binden zich in seksuele en intieme relaties alleen aan mensen van een ander geslacht. Maar hoe zit het met alle anderen? Een aanzienlijk percentage van de mensen past niet netjes in één van deze categorieën, omdat zij op een bepaald moment in hun leven seksuele en emotionele aantrekkingskracht en gevoelens ervaren voor mensen van verschillend geslacht. Bij gebrek aan een betere term, worden zij biseksuelen genoemd. Veel mensen hebben een hekel aan deze term, om verschillende redenen, en noemen zichzelf liever “panseksueel”, “niet-preferentieel”, “seksueel fluïde”, “ambiseksueel”, of gewoon “queer”. Dit geldt met name voor jongeren onder de 40 jaar, die de term “biseksueel” als achterhaald en beperkend beschouwen, en zich helemaal niet met deze benaming identificeren. Aangezien er geen consensus bestaat over deze terminologie en er nog geen andere algemeen aanvaarde term is, zal ik in deze discussie “biseksueel” gebruiken om iedereen aan te duiden die zich niet identificeert als volledig hetero of volledig homo.

THEKINSEY SCALE

De Kinsey-schaal van nul tot zes werd ontwikkeld door seksonderzoeker en pionier Alfred Kinsey (u hebt waarschijnlijk een paar jaar geleden de film over hem gezien) om seksuele geaardheid te beschrijven als een continuüm van nul tot zes. Heteroseksuele mensen staan op “nul” op de schaal, homo’s en lesbiennes staan op “zes” aan het andere eind van de schaal, en iedereen daartussen, van één tot vijf, is biseksueel. Mensen die op één of twee van de schaal vallen, hebben voornamelijk heteroseksuele seksuele en relationele relaties en verlangens, maar hebben ook enige aantrekkingskracht op en ervaringen met partners van hetzelfde geslacht. Mensen die op drie van de schaal staan, voelen zich ongeveer evenveel aangetrokken tot mannen als tot vrouwen. Mensen op vier en vijf van de Kinsey-schaal kiezen voornamelijk partners van hetzelfde geslacht, maar zijn niet volledig homo of lesbisch en hebben ook enige heteroseksuele neigingen en relaties.

THEKLEIN SEXUAL ORIENTATION GRID

Dr.Fritz Klein was een psychiater, onderzoeker, en baanbrekend voorvechter van biseksuele rechten die in 1974 de eerste bekende biseksuele organisatie in de wereld oprichtte, genaamd “Bisexual Forum.” Hij vond dat de Kinsey-schaal geweldig was, maar te beperkend, dus creëerde hij de KleinSexual Orientation Grid. Hij breidde de schaal van Kinsey uit, die alleen rekening houdt met seksuele aantrekking en seksueel gedrag. Klein’s raster meet zeven verschillende factoren in seksuele geaardheid:

seksuele aantrekking,
seksueel gedrag,
seksuele fantasieën,
emotionele voorkeur,
sociale voorkeur, levensstijl, en
zelfidentificatie.
Deze benadering geeft elke persoon een veel meer genuanceerde, veelzijdige seksuele geaardheid.

Een extra complicatie is in de afgelopen jaren ontstaan doordat veel mensen meer genderfluïde zijn geworden, of van hun geboortegeslacht zijn overgegaan op een ander geslacht. De etiketten heteroseksueel, homo, lesbisch en biseksueel zijn allemaal gebaseerd op het ouderwetse concept dat er maar twee geslachten zijn, mannelijk en vrouwelijk, en dat het geslacht waarmee je geboren bent authentiek is. Veel transgenders gaan over van man naar vrouw, of van vrouw naar man, of identificeren zich als “genderqueer” omdat ze niet goed passen in het mannelijke of vrouwelijke geslacht. Omdat seksuele geaardheid altijd gebaseerd is geweest op het geslacht van je seksuele partners, als geslacht geen rigide categorie is, worden labels als hetero, homo, of zelfs biseksueel veel minder betekenisvol of relevant.

WIE IS BISEXUEEL?

Er is geen eenvoudige definitie van biseksualiteit, en biseksuele mensen zijn een zeer diverse groep. Er zijn verschillende theorieën over verschillende modellen van biseksueel gedrag. J. R. Little is een psycholoog wiens uitgebreide onderzoek minstens 13 types van biseksualiteit identificeerde, zoals gedefinieerd door de zeven factoren op de Klein Grid. Het zijn:

Alternatieve biseksuelen: kunnen een relatie hebben met een man, en na het beëindigen van die relatie een vrouwelijke partner kiezen voor een volgende relatie, en velen gaan in de toekomst terug naar een mannelijke partner.

Circstantiële biseksuelen: in de eerste plaats heteroseksueel, maar zullen alleen seksegenoten kiezen als ze geen toegang hebben tot andere seksegenoten, zoals in de gevangenis, in het leger, of op een geslachtsgescheiden school.

Concurrent relationship biseksuelen: hebben een primaire relatie met slechts één sekse, maar hebben tegelijkertijd andere incidentele of secundaire relaties met mensen van een andere sekse.

Conditional biseksuelen: hetero of homo/lesbisch, maar willen voor een specifiek doel overschakelen naar een relatie met een andere sekse, zoals jonge hetero mannen die homoprostituee worden om geld te verdienen of lesbiennes die met mannen trouwen om geaccepteerd te worden door familieleden of om kinderen te krijgen.

Hedonistische biseksuelen: in de eerste plaats hetero of homo/lesbisch, maar hebben soms recreatieve seks met een ander geslacht puur uit seksuele bevrediging.

Recreatieve biseksuelen: in de eerste plaats heteroseksueel, maar hebben alleen homoseksuele of lesbische seks onder invloed van drugs en/of alcohol.

Gesoleerde biseksuelen: 100% hetero of homo/lesbisch nu, maar heeft in het verleden een of meer seksuele ervaringen met een ander geslacht gehad.

Latente biseksuelen: volledig hetero of homo/lesbisch in gedrag, zij hebben een sterk verlangen naar seks met een ander geslacht maar hebben daar nog nooit naar gehandeld.

Motiverende biseksuelen: hetero vrouwen die seks hebben met andere vrouwen om hun mannelijke partner te plezieren die het vraagt voor zijn eigen titillatie.

Transitionele biseksuelen: identificeren zich tijdelijk als biseksueel terwijl ze bezig zijn over te gaan van hetero naar homo of lesbisch, of van homo of lesbisch naar heteroseksueel.

Wat letterlijk miljoenen mensen biseksueel zijn, houden de meesten hun seksuele geaardheid geheim, zodat biseksuele mensen als groep bijna onzichtbaar zijn in de samenleving. Homoseksuele mannen en lesbische vrouwen erkennen al lang de noodzaak om zich te verenigen, een gemeenschap te vormen en zich politiek te organiseren. Jaren van hard werken hebben geleid tot aanzienlijke vooruitgang op het gebied van politieke rechten en mensenrechten, en tot een zichtbare en bloeiende homo- en lesbische gemeenschap. Biseksuelen zijn veel langzamer uit de kast gekomen, hebben minder gemeenschapszin ontwikkeld, en hebben politieke en sociale netwerken gevormd om zichtbaarder te worden en politiek gewicht in de schaal te leggen.

TWEEDE WERELD

Veel biseksuele mensen klagen dat ze zich buitenstaanders voelen in zowel de hetero- als de homo/lesbische wereld. Ze passen nergens bij, voelen zich geïsoleerd en verward omdat ze geen gemeenschap hebben waar ze acceptatie en rolmodellen kunnen vinden. Veel homomannen hebben het gevoel dat biseksuele mannen eigenlijk homo zijn, dat ze alleen maar ontkennen dat ze homo zijn. Veel hetero’s zijn homofoob en haten en vrezen zowel biseksuele als homoseksuele mannen, waardoor ze vaak het slachtoffer worden van pesterijen en fysiek geweld. Veel heterovrouwen wijzen biseksuele mannen af uit angst dat ze hiv of andere seksueel overdraagbare aandoeningen hebben, en zeggen dat ze “niet langer aan de zijlijn moeten blijven staan” en “hun mening moeten herzien”. Biseksuele vrouwen worden door lesbiennes vaak gewantrouwd omdat ze “met de vijand slapen”, via relaties met mannen aan heteroseksuele voorrechten blijven hangen en hun trouw aan vrouwen verraden. Hetero-vrouwen wijzen biseksuele vrouwen vaak af uit angst dat ze seksuele toenadering zoeken en hen proberen te “bekeren” tot biseksualiteit.

“OVERGANGS-“OF “PATHOLOGISCHE” MODELLEN?

De hetero- en homo/lesbische gemeenschappen lijken slechts twee mogelijke modellen van biseksualiteit te hebben, die geen van beide biseksuele mensen accuraat vertegenwoordigen. Het eerste is het “overgangsmodel” van biseksualiteit, dat gelooft dat alle biseksuelen eigenlijk homo of lesbisch zijn, maar alleen op weg zijn om uiteindelijk uit de kast te komen als homo. Het andere is het “pathologische model”, dat biseksuelen neurotisch of mentaal onstabiel zijn omdat ze in tweestrijd proberen te beslissen of ze hetero of homo/lesbisch zijn, en dat ze gewoon geen beslissing kunnen nemen. Beide modellen zien biseksualiteit als een tijdelijke ervaring of een “fase” geboren uit verwarring in plaats van een authentieke seksuele oriëntatie. Sommigen zien biseksualiteit als inherent subversief omdat het de grenzen doet vervagen en zowel heteroseksuelen als homoseksuele mannen en lesbische vrouwen confronteert met seksuele ambiguïteit. Het gevolg is dat biseksualiteit de concepten van seksualiteit, traditionele relatie- en gezinsstructuren, monogamie, gender en identiteit uitdaagt. Biseksuelen kunnen zich niet conformeren aan de wereld van homo’s of hetero’s, anders zouden ze niet biseksueel zijn. In plaats daarvan moeten zij voor zichzelf een nieuwe persoonlijke ethiek uitvinden en verantwoorde levensstijlen en relaties creëren die aan hun behoeften voldoen, zelfs als zij niet aan de regels van anderen voldoen.

Biseksueel zijn is in sommige opzichten vergelijkbaar met bi-raciaal zijn. Mensen van gemengde rassen voelen zich over het algemeen niet op hun gemak of geaccepteerd door mensen van beide etnische groepen, omdat ze het gevoel hebben nergens bij te horen of ergens in te passen, omdat hun bestaan het concept zelf van ras uitdaagt. Net als biseksuele personen bewegen zij zich het grootste deel van hun leven tussen twee gemeenschappen die hen niet echt begrijpen of aanvaarden. Net als biseksuele mensen moeten biseksuele mensen worstelen om hun eigen identiteit uit te vinden die overeenkomt met hun eigen ervaring. Het vormen van een biseksuele identiteit helpt biseksuele mensen om zin en definitie te geven aan hun werkelijkheid.

STAGES VAN BISEXUELE IDENTITEIT

Dr.Mary Bradford is psycholoog en auteur van The Bisexual Experience:Living in a Dichotomous Culture. Haar baanbrekende onderzoek identificeerde ten minste vier stappen of stadia die biseksuelen doormaken om hun identiteit als biseksueel volledig te leren kennen en zich er prettig bij te voelen.

1.Verwarring over seksuele geaardheid.

De meeste biseksuele mensen beginnen met zich erg verward te voelen over hun aantrekking tot mensen van beide seksen, zich afvragend “Is er iets mis met mij?” Sommigen brengen hun hele leven door in deze fase, hun seksuele geaardheid verbergend, zich geïsoleerd en alleen voelend met de innerlijke onrust over hun “dubbele aantrekkingskracht.” Velen identificeren zich door het leven als hetero, homo of lesbisch om geaccepteerd te worden en erbij te horen. Omdat hun eigen ervaring niet overeenkomt met een van beide gemeenschappen, voelen ze een enorme druk om er een te kiezen en zich daarmee te identificeren. Zonder enige taal om hun eigen realiteit in te kaderen en zonder zichtbare rolmodellen of gemeenschap die voor hen beschikbaar is, moeten biseksuele mensen voldoende zelfvertrouwen en geloof in hun eigen identiteit hebben om uiteindelijk deze fase te kunnen overstijgen. Jongeren van in de veertien en twintig kunnen deze fase nu veel sneller doorlopen, omdat openlijk biseksuele volwassenen de laatste jaren veel gewoner zijn geworden. Als gevolg daarvan hebben deze jongeren meer rolmodellen en voelen ze zich meer comfortabel met hun seksuele oriëntatie.

2.Ontdekking van het label biseksueel en het kiezen om zich te identificeren als biseksueel.

De meeste biseksuele mensen zeggen dat het ontdekken van het label “biseksueel” cruciaal was in het begrijpen en accepteren van hun seksuele oriëntatie. De meesten ervaren opluchting als ze het woord “biseksueel” voor het eerst horen, omdat ze eindelijk een woord hebben dat hun ervaring en gevoelens weerspiegelt. Voor sommigen verhinderen de negatieve stereotypen van biseksuelen als “promiscue”, “neurotisch” of “vectoren van AIDS” dat zij zich met het etiket identificeren of het voor zichzelf opeisen, maar velen zijn het erover eens dat het dichter bij de beschrijving van hun leven komt dan welke andere term dan ook. In plaats van het etiket te verwerpen, vinden velen hun eigen definitie uit en creëren een biseksuele levensstijl die bij hun individuele leven past. Ironisch genoeg lijken jongere biseksuelen het etiket “biseksueel” het meest te verachten, omdat het voor hen erg ouderwets, gedateerd en irrelevant lijkt. Sommigen gebruiken de meer algemene term “queer” om hun geaardheid te omschrijven. En omdat veel jongere mensen meer genderfluïde zijn of de overgang van het ene geslacht naar het andere hebben gemaakt, passen velen geen etiket toe op hun seksuele geaardheid.

3.Settling in and maintaining a bisexualidentity.

Velen, deze stap is de moeilijkste. Hoewel ze zich goed voelen over biseksueel zijn, ervaren ze extreme conflicten om in de echte wereld als biseksueel te leven. Velen ontdekken dat het niet aanvaardbaar is om over hun biseksualiteit te praten in de meeste kringen, vooral in hun werkleven en in hun gezinsleven. Vaak worden ze afgewezen door familieleden, vrienden en collega’s, zelfs door echtgenoten of potentiële partners omdat ze biseksueel zijn, en ze merken dat het ontwikkelen en handhaven van een biseksuele identiteit innerlijke kracht, zelfvertrouwen en zelfredzaamheid vereist. Velen overwinnen deze obstakels door hun eigen gemeenschap te vormen en accepterende vrienden en minnaars te vinden.

4.Transforming adversity.

Voor de meeste biseksuelen is uit de kast komen en uit de kast blijven een doorlopend proces dat moet worden herhaald bij elke nieuwe sociale situatie, werkplek, vriend, of minnaar. Velen zien dit proces als de belangrijkste vorm van politieke actie, het creëren van zichtbare rolmodellen en een samenhangende biseksuele gemeenschap. Omdat de meeste biseksuelen de eerste drie fasen alleen en in stilte hebben doorgemaakt, willen zij het andere biseksuelen gemakkelijker maken om hun seksuele geaardheid te herkennen en te omarmen zonder jaren van onrust en eenzaamheid. Velen raken ook betrokken bij biseksuele politieke organisaties als een manier om de zichtbaarheid van biseksualiteit te vergroten en biseksualiteit als een levensvatbare identiteit te promoten. Net zoals homoseksuelen en lesbiennes bepaalde rechten alleen konden veroveren door zich te organiseren en zichtbaar te zijn in zowel de sociale als de politieke arena, zullen biseksuelen alleen geaccepteerd worden door uit de kast te komen en hun leven openlijk te leven.

WAT BETEKENT DIT VOOR JOU?

Wordt je geconfronteerd met ambivalentie of verwarring over je seksuele geaardheid? Zoek je een gemeenschap om je ontwikkelende identiteit met anderen te delen? Zo ja, zoek dan nu steun. Kijk eens naar de vele biseksuele organisaties en steungroepen die nu bestaan, om een veilige plek te vinden waar je je gevoelens kunt uiten en waar je anderen kunt ontmoeten die soortgelijke ervaringen hebben. Het internet biedt een schat aan informatie over biseksualiteit, met artikelen, organisaties, online-groepen, enz. Eén op één begeleiding of therapie kan ook nuttig zijn om je gevoelens te ordenen en meer duidelijkheid en zelfvertrouwen te krijgen. Zorg er wel voor dat je een niet-oordelende therapeut zoekt die biseksualiteit ondersteunt en die deskundig is op het gebied van biseksualiteit. En lid worden van biseksuele sociale of politieke groepen is ook een geweldige manier om zichtbare modellen te zien en om je biseksuele identiteit te laten evolueren op een manier die bij je past. En ten slotte, maar zeker niet in de laatste plaats, zijn er nu veel uitstekende boeken over biseksualiteit die je kunnen helpen je seksuele geaardheid te begrijpen en volledig te omarmen.