Wat is adrenaline?

In dit artikel:
Definitie | Oorzaken | Symptomen | Behandelingen | Snelle feiten | Veelgestelde vragen

Featured Voices:
Elena Christofides MD, Zlatin Ivanov MD, and Brittany Johnson LMHC

Wat is adrenaline?

Stelt u zich eens voor: u rijdt op een landweggetje, zingt mee met uw favoriete liedje, de koele lucht giert door uw haar, wanneer uit het niets een eland in een bocht van de weg opdoemt. Voordat je weet wat er gebeurt, wijk je uit om hem te missen en trap je je remmen in. Je ademt hard en snel, je hart bonst, je benen trillen, je lichaam zweet, maar je mond is droog.

Hoe is je lichaam in een paar seconden van ontspannen op de bestuurdersstoel naar de vecht-of-vlucht-modus gegaan? Adrenaline is een hormoon dat uw sympathische zenuwstelsel voorbereidt op vechten of vluchten, en uw lichaam maakt het aan als reactie op een stressor of bedreiging. Het is een verbazingwekkend iets om door je systeem te laten stromen bij gevaar – mensen zijn bekend om auto’s van kinderen te tillen en sneller te rennen dan ze ooit hebben gedaan als gevolg van adrenaline. Het verhoogt de bloedstroom naar de spieren, waardoor suiker vrijkomt in je bloedbaan, samen met een cascade van andere effecten die je lichaam alert maken en beter in staat om een aanvaller af te weren of een overstroming te ontvluchten.

Maar je kunt ook te veel adrenaline hebben als gevolg van niet-fysieke stressoren, zoals het verkeer, financiële zorgen, frustrerende vergaderingen, of relatieproblemen. De lichamelijke veranderingen die dit in uw lichaam veroorzaakt, kunnen problematisch en ongemakkelijk worden, waardoor problemen ontstaan met de spijsvertering, de hormoonhuishouding, de slaap en meer.

Waardoor ontstaat een adrenalinepiek?

1. U neemt een bedreiging of gevaar waar
2. Uw hypothalamus, onderdeel van het limbisch systeem aan de basis van de hersenen, activeert het sympathische zenuwstelsel – ook bekend als de vlucht-of-vecht-toestand
3. Je hersenen instrueren de bijnieren om adrenaline te produceren
4. Adrenaline komt vrij in de hele bloedbaan

Naast daadwerkelijke bedreigingen en gevaarlijke situaties, kunnen mensen met bepaalde psychische problemen adrenalinestoten ervaren als onderdeel van hun aandoening. Degenen met posttraumatische stressstoornis (PTSS) kunnen adrenalinestoten ervaren van herinneringen of gedachten over trauma. Mensen met paniekstoornissen, zoals agorafobie of sociale-angststoornis, kunnen een adrenalinestoot ervaren wanneer ze geconfronteerd worden met een situatie die ze vrezen, of andere specifieke fobieën. Sommige mensen houden van de sensatie die ze voelen wanneer adrenaline vrijkomt en genieten van hun hartslag, hun pupillen die verwijden, en het breken in een opgewonden zweet.

Activiteiten die het gevoel van een adrenalinestoot kunnen veroorzaken, kunnen omvatten:

• Skydiven, ziplinen, en andere extreme sporten
• Roller coasters en soortgelijke vormen van vermaak
• Kijken naar een enge film of televisieprogramma
• Een test afleggen
• Publiekelijk spreken
• praten met iemand op wie u verliefd bent of die u bewondert

Dit zijn enkele van de dingen die een adrenalinepiek kunnen veroorzaken.

Welke tekenen en symptomen veroorzaakt adrenaline in uw lichaam?

Adrenaline brengt veel kenmerkende lichamelijke sensaties met zich mee. Symptomen van een adrenalinestoot kunnen zijn:

• Een “bonkend” gevoel in uw hart
• Snelle hartslag
• Snelle ademhaling of hyperventilatie
• Ondiepe ademhaling
• Verhoogd zweten
• Verhoogd vermogen om te rennen en zware voorwerpen op te tillen
• Verslapte pupillen – dus dingen kunnen er heel helder uitzien, of een beetje onwerkelijk; sommige mensen ervaren lichtgevoeligheid wanneer ze angstig zijn
• Rillerig of nerveus gevoel
• Rillen of trillen in uw armen, benen en handen
• Duizeligheid

Welke problemen worden geassocieerd met adrenaline?

Adrenaline is een belangrijk en gezond onderdeel van de normale fysiologie. Uw lichaam heeft in de loop van miljoenen jaren zijn adrenalinesysteem ontwikkeld om u te helpen gevaar te overleven. Soms kunnen psychologische stress, emotionele zorgen en angststoornissen echter het vrijkomen van adrenaline activeren wanneer dat niet nodig is.

Consistente, langdurige blootstelling aan adrenaline en andere stresshormonen kan uw lichaam op verschillende manieren beïnvloeden.

Overmatige blootstelling aan adrenaline kan veroorzaken:

• Verteringsproblemen
• Cardiovasculaire aandoeningen
• Verder gewichtstoename
• Metabole problemen
• Hoofdpijn
• Hoge bloeddruk
• geheugen- en concentratiestoornissen
• slaapstoornissen
• angst
• depressie

Welke symptomen worden veroorzaakt door een teveel aan adrenaline?

• Gewichtsverlies
• Hartkloppingen
• Snelle hartslag
• Excessief zweten
• Hoge bloeddruk
• Geschrokken

Naast chronische stress, die uw lichaam kan blootstellen aan te veel adrenaline, kan een bijniertumor een boosdoener zijn voor het hebben van een overmaat aan adrenaline. Een andere oorzaak van overproductie van adrenaline is onbehandelde obstructieve slaapapneu, omdat als mensen worstelen om te ademen in hun slaap, het lichaam zuurstoftekort als gevaar ziet, wat vervolgens een fysieke stressrespons creëert.

Te weinig adrenaline is zeer zeldzaam. Negentig procent van de voorloper van adrenaline, noradrenaline genaamd, wordt geproduceerd in het zenuwstelsel. Dus zelfs als je bijnieren zouden worden verwijderd, zou je nog steeds adrenaline kunnen produceren, hoewel je waarschijnlijk last zou hebben van een verminderde stressrespons en verminderde opwinding.

Dr. Elena Christofides legt uit: “Het grootste deel van adrenaline wordt gemaakt in het zenuwstelsel, maar die adrenaline blijft lokaal – het gaat niet ergens anders heen. De adrenaline die in de bijnieren wordt gemaakt, is meer systemisch. Als de bijnieren vernietigd of verwijderd zouden worden, zou je hypoglykemie kunnen ervaren, een slechte stressrespons, en verminderde opwinding. Dingen zouden waarschijnlijk vlakker aanvoelen.”

Is er behandeling voor adrenalinestoornissen?

De belangrijkste behandeling voor het aanpakken van een bijnierstoornis is het behandelen van de onderliggende oorzaak. Als slaapapneu de boosdoener is, kan een CPAP-masker helpen. Als het een biologische stoornis is, kan uw arts met u samenwerken om een medicijn of andere behandeling te vinden.

De overgrote meerderheid van problemen met adrenaline komt voort uit stress. Adrenaline en andere stresshormonen zijn geweldig om tot onze beschikking te hebben wanneer de situatie vereist dat we vechten of vluchten, maar het is ook belangrijk om te leren hoe we adrenaline kunnen uitschakelen, zodat onze hartslag en bloeddruk weer normaal worden, onze spijsvertering en voortplantingssystemen weer normaal gaan functioneren, en we ons ontspannen, aanwezig en gefocust kunnen voelen.

Hoewel het niet altijd gemakkelijk is om de stressrespons uit te schakelen, vooral wanneer de levensomstandigheden uitdagend zijn of wanneer we lange tijd gewend zijn geraakt aan het voelen van stress, zijn er enkele zeer effectieve behandelingen om u te helpen terug te keren naar een ontspannen staat.

Wat zijn de behandelingen voor problemen met adrenaline?

Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden voor verhoogde adrenalineproductie. Laten we eens nader kijken naar enkele dingen die kunnen helpen.

Therapie

Cognitieve gedragstherapie (CGT) wordt over het algemeen beschouwd als de meest effectieve vorm van therapie voor de meeste angststoornissen. CGT omvat over het algemeen het identificeren van triggerende situaties, gedachten en mensen, en vervolgens het leren en oefenen van gezonde copingvaardigheden. Therapeuten bieden technieken en cognitieve reframing om met stress om te gaan zonder in de vecht-of-vlucht-modus te raken.

Volgens Brittany Johnson LMHC: “Elke vorm van mindfulness-interventie, zoals diep ademhalen, yoga en geleide meditatie om stress en adrenaline onder controle te houden, kan heel nuttig zijn. Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) kan ook helpen. Het werkt door het identificeren van negatieve overtuigingen die je hebt over jezelf of de wereld, en je te helpen met het bedenken van positieve of alternatieve overtuigingen die meer kracht geven, en minder eng of negatief zijn.” Bij EMDR leer je interne hulpbronnen te gebruiken, zoals probleemoplossende vaardigheden, positieve zelfpraat, ontspannende en kalmerende uitspraken, en het opnieuw verwerken van trauma’s uit het verleden om je algehele stress- en angstniveaus te verlagen.

Dr. Ivanov zegt: “De meeste mensen staan tegenwoordig onder chronische stress. Medicijnen kunnen helpen, maar het gebruik van verschillende gedragstechnieken voor stressvermindering en angst samen met medicatie is effectiever dan te vertrouwen op medicatie alleen. Sommige mensen voelen zich veel beter als ze twee keer per dag een kwartiertje sporten, terwijl voor anderen verschillende meditatietechnieken werken om emoties in balans te brengen – verschillende strategieën werken voor ieder van ons anders.”

“Elke vorm van hobby waarbij je de extra spanning en angst kunt sublimeren, zal helpen. Maar voor veel mensen die bij ons komen, neemt de angst hun leven over. Voor hen kan medicatie helpen de knop los te maken die vastzit aan zorgen en angst. Over het algemeen werkt het hebben van zowel een therapeut als een psychiater beter dan het hebben van een van beide alleen.”

Welke medicijnen zijn effectief in het verminderen van adrenaline of het blokkeren van de effecten ervan op uw lichaam?

• Bètablokkers helpen stresssymptomen door te voorkomen dat adrenaline contact maakt met de bètareceptoren van uw hart. Dit voorkomt het bonzende hartgevoel en de verhoogde hartslag die zo velen associëren met adrenaline en angst. Bètablokkers kunnen ook uw bloedvaten ontspannen en zo de bloeddruk verlagen, waardoor het een eerstelijnsbehandeling is voor mensen met hoge bloeddruk en andere cardiovasculaire problemen. Bètablokkers werken op korte termijn en kunnen nuttig zijn om te gebruiken in een specifieke situatie waar u zenuwachtig voor bent, zoals een openbaar optreden, vliegen in een vliegtuig, of een bezoek aan de tandarts. Het kan een uur of twee duren voordat ze hun volledige effect bereiken, wat ongeveer twaalf tot vierentwintig uur duurt. De meest voorgeschreven bètablokkers zijn atenolol, propranolol en metoprolol.
• Benzodiazepinen zijn een ander snelwerkend kortetermijnmedicijn. Ze werken op je neurotransmitters om je spieren te ontspannen en je geest te kalmeren, en worden meestal gebruikt om angststoornissen te behandelen, zoals paniekstoornis, gegeneraliseerde angststoornis, en sociale angststoornis. Terwijl bètablokkers nuttig kunnen zijn om te nemen wanneer je een stressvolle ervaring verwacht, zijn benzodiazepinen het meest effectief op het hoogtepunt van een angst- of paniekaanval. Dr. Ivanov zegt: “Als je moeite hebt met ademhalen, trilt of duizelig wordt van paniekaanvallen die zomaar uit het niets komen, kunnen benzodiazepinen de symptomen snel verlichten door de extra adrenaline in je bloed onmiddellijk te deactiveren.” Alprazolam, clonazepam, lorazepam, en diazepam zijn regelmatig voorgeschreven benzodiazepines.
• Buspiron wordt gebruikt om zowel kortdurende angst als chronische (langdurige) angststoornissen te behandelen. Het werkt op neurotransmitters om de stemming te reguleren, en kan helpen bij het verlichten van zorgen, prikkelbaarheid, nervositeit, bonzende hartslag en andere angstsymptomen, en kan tot enkele weken duren om volledig effectief te worden.
• Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) verminderen angst en reguleren de stemming door de beschikbare niveaus van serotonine in de hersenen te verhogen. Serotonine is onze feel-good neurotransmitter, en als er niet genoeg van rondzweeft in onze hersensynapsen, kunnen we ons angstig, paniekerig en radeloos voelen, ons richten op het zoeken naar bedreigingen en gevaren, en vast komen te zitten in negatief denken. SSRI’s kunnen adrenalinecycli verminderen door stress en angst in het algemeen te verminderen, waardoor men minder snel in paniek raakt en de vecht- of vluchtreactie aanwakkert. SSRI’s kunnen voor sommigen binnen een paar dagen werken. Bij anderen kan het vier tot zes weken duren voordat ze volledig werkzaam zijn. Daarom zullen veel artsen om te beginnen naast een SSRI een korter en sneller werkend angstmedicijn voorschrijven, zodat patiënten langzaam kunnen opbouwen naar een effectieve dosis, terwijl ze toch enige onmiddellijke verlichting krijgen van adrenaline, stress, angst en paniek. Escitalopram, fluoxetine, paroxetine en sertraline zijn regelmatig voorgeschreven SSRI’s.
• Tricyclics. Net als SSRI’s werken tricyclische middelen op uw neurotransmitters om de stemming te stabiliseren en angst en depressie te verminderen. Tricyclische middelen werken door de beschikbaarheid van zowel serotonine als noradrenaline in de synapsen van de hersenen te verhogen. Clomipramine en imipramine zijn tricyclische middelen die worden gebruikt om angst te behandelen.
• MAO-remmers of monoamine-oxidaseremmers (MAO-remmers) worden gebruikt om paniekstoornis en sociale fobie te behandelen. Ze werken door het verhogen van het aantal neurotransmitters die de stemming reguleren. Isocarboxazid, fenelzine, selegiline en tranylcypromine zijn MAO-remmers die door de FDA zijn goedgekeurd om depressie te behandelen, maar die ook off-label worden gebruikt om angst te behandelen.

Welke veranderingen in levensstijl kunnen adrenalinepieken helpen voorkomen?

Dr. Christofides zegt: “Adrenaline is gevoelig voor het circadiane ritme. Je kunt bijnierstress voorkomen door op het juiste moment van de dag te bewegen, te eten, te slapen en te werken. Probeer je grootste maaltijd te eten en te sporten in het begin van de dag. Dit zorgt voor een goede piek in de bijnier wanneer je de energie het hardst nodig hebt, en genoeg tijd, tot zes uur na de piek, voor je bijnieren om hun laagste punt te bereiken voordat je naar bed gaat.”

• Identificeer je triggers. U kunt stressvolle dingen in uw leven niet altijd elimineren of vermijden, maar u kunt wel de dingen leren die uw stress triggeren en gezonde manieren vinden om ermee om te gaan. Strategieer manieren om te anticiperen op de impact die stressoren op u kunnen hebben, en wat u kunt doen om fysiek en emotioneel voor uzelf te zorgen ter voorbereiding.
• Mediteer. Regelmatig mediteren, zelfs twee keer per dag maar tien minuten, kan een dramatisch effect hebben op stressniveaus en adrenalineniveaus. Studies tonen aan dat meditatie effectief is bij het verlagen van de bloeddruk en hart- en vaatziekten, het vertragen van de hartslag, en het verbeteren van het immuunsysteem en de spijsvertering. Dit is allemaal te danken aan de ontspannende effecten van meditatie op je lichaam, waardoor het van een staat van stress, of sympathische vecht of vlucht zenuwstelsel activering (lees: adrenaline), naar een van ontspanning, of parasympathische zenuwstelsel activering, waardoor hoeveelheden stresshormonen zoals adrenaline en cortisol afnemen.
• Lichaamsbeweging. Lichaamsbeweging helpt om stress te verminderen, de hartslag en ademhaling te verlagen, en de feel-good neurotransmitters genaamd endorfines vrij te geven, die een positief effect hebben op de stemming en ontspanning teweegbrengen. Zelfs een wandeling van slechts tien minuten een paar keer per dag kan genoeg zijn om de vruchten te plukken van fysieke beweging om stress- en angstniveaus te verlagen die het vrijkomen van ongewenste adrenaline kunnen triggeren.
• Eet een gezond dieet. Het eten van een dieet met veel verse groenten, fruit, volle granen, zaden, noten en magere eiwitten zal helpen om uw stressrespons in toom te houden. Als je bloedsuiker stabiel is en je lichaam de voedingsstoffen heeft die het nodig heeft, kan je zenuwstelsel soepeler en efficiënter werken, je helpen kalm te blijven en de stressreactie te deëscaleren als die zich voordoet. U kunt ook samenwerken met een arts, natuurgeneeskundige, voedingsdeskundige of andere complementaire zorgverlener om vitamine-, mineraal- en kruidensupplementen te nemen om uw bijniergezondheid en stressrespons te helpen ondersteunen.
• Zorg voor voldoende slaap. Slaap is wanneer uw lichaam vrij kan zijn van de eisen van de dag en zich kan richten op herstel en verjonging. Wanneer u diep slaapt, vormen uw hersenen nieuwe paden, coderen herinneringen, en “declutters” overtollige informatie. Studies tonen aan dat een regelmatige kwaliteitsslaap de concentratie, het leren, het geheugen, de stemming, het beoordelingsvermogen, de besluitvorming en de hormonale gezondheid verbetert, en je helpt om te gaan met stress om de adrenalineproductie onder controle te houden. Naast stressmanagement is voldoende slaap essentieel gebleken voor een gezonde bloeddruk, gewicht, werking van het immuunsysteem, cardiovasculaire en mentale gezondheid. Dus, geef prioriteit aan uw acht tot tien uur!
• Zorg voor een sterk ondersteunend systeem. Mensen met endocriene aandoeningen wordt geadviseerd om een sterk ondersteunend systeem te hebben om te helpen met fysieke taken die verband houden met hun aandoening, evenals emotionele steun. Johnson adviseert: “Interview mensen in uw leven en kijk waar ze goed bij zouden kunnen passen. Familie, vrienden, collega’s, sportschoolmaatjes, religieuze groepen, gemeenschapscentra, yogalessen of andere gebieden in je leven zijn allemaal geweldige mogelijkheden om je cirkel van steun te verbreden.”

Wat is bijnierinsufficiëntie?

De aandoening die bekend staat als bijnierinsufficiëntie (AI) beschrijft eigenlijk geen gebrek aan adrenaline, maar een gebrek aan cortisol, het stresshormoon dat de bloeddruk, bloedsuikerspiegel en hartspiertonus regelt. Symptomen van AI zijn uitdroging, gewichtsverlies, vermoeidheid, duizeligheid, lage bloeddruk, maagpijn, misselijkheid, braken, of diarree.

Wat veroorzaakt bijnierinsufficiëntie?

Meer dan 60 verschillende factoren kunnen AI veroorzaken, waaronder:

• autoimmuunziekte
• infecties
• genetische mutaties
• steroïden

Andere bijnieraandoeningen hebben invloed op cortisol, maar niet op adrenaline. Bij het syndroom van Cushing is er bijvoorbeeld te veel cortisol, maar bij de ziekte van Addison is er te weinig.

Is bijniervermoeidheid echt?

Bijniervermoeidheid is een controversiële term geweest voor een constellatie van symptomen zoals vermoeidheid, slapeloosheid, hunkeren naar zout en suiker, en andere typische symptomen van burn-out. De theorie is dat langdurige blootstelling aan stress de bijnieren uitput, die niet voldoende stresshormonen (vooral cortisol) kunnen blijven produceren, zodat mensen niet de energieboost krijgen die ze normaal zouden krijgen wanneer ze onder druk of stress staan.

De meeste wetenschappelijke studies kunnen geen bewijs vinden dat dergelijke symptomen zouden worden veroorzaakt door een tekort aan, of vermoeidheid van, de bijnieren. De meeste artsen diagnosticeren dit ook niet als een aandoening.

Wetenschappelijker gefundeerd is bijnierinsufficiëntie, hierboven beschreven, die wordt veroorzaakt door schade aan de bijnieren, te diagnosticeren door bloedonderzoek, en te behandelen met medicijnen. Hoe dan ook, bijniervermoeidheid en bijnierinsufficiëntie zijn beide gerelateerd aan de productie en afgifte door uw lichaam van het stresshormoon cortisol, in tegenstelling tot adrenaline.

Waarvoor wordt adrenaline farmacologisch gebruikt?

Een van de belangrijkste farmacologische toepassingen van adrenaline is de behandeling van anafylaxie, een ernstige en mogelijk dodelijke allergische reactie die wordt gekenmerkt door:

• netelroos
• zwelling van het gezicht
• vernauwing van de luchtwegen
• lage bloeddruk
• misselijkheid en braken

Adrenaline wordt toegediend om anafylaxie te keren door de zwelling van uw gezicht en luchtwegen te verminderen en de bloeddruk te verhogen. Dus, terwijl de vaso-constricerende, hartverscheurende effecten van adrenaline u kunnen kwellen wanneer u probeert een toespraak te houden voor een grote menigte, komen ze zeker van pas als u een anafylactische reactie ervaart.

Adrenaline wordt ook medisch gebruikt:

• Als plaatselijk verdovingsmiddel
• Om de kans op bloedingen te verminderen
• Als hulpmiddel tijdens cardiopulmonale reanimatie (CPR) bij pogingen om de hartspieren te laten samentrekken.

Hoewel adrenaline een levensreddend medicijn kan zijn, kan het gebruik ervan een risico vormen voor mensen die tricyclische antidepressiva, monoamine-oxidaseremmers (MAO-remmers) en bètablokkers gebruiken, oudere patiënten, en mensen met een hoge bloeddruk, arteriopathieën en een voorgeschiedenis van ischemische hartziekten.

FAQ: Veelgestelde vragen

Welke andere hormonen komen vrij bij stress?

Cortisol, het primaire stresshormoon, wordt ook geproduceerd door de bijnieren. Het verhoogt de suikerspiegel (glucose) in uw bloedbaan, verbetert het gebruik van die glucose door uw hersenen en verhoogt de beschikbaarheid van stoffen die de weefsels herstellen. Cortisol remt ook functies die niet essentieel of schadelijk zouden zijn in een vecht-of-vlucht situatie. Het verandert de reacties van het immuunsysteem en onderdrukt uw spijsverteringsstelsel, voortplantingssysteem en groeiprocessen. Dit complexe natuurlijke alarmsysteem stuurt ook berichten naar de hersengebieden die stemming, motivatie en angst controleren.

Zijn adrenaline, epinefrine, en epinefrine allemaal hetzelfde?

Ja. Epinefrine (soms gespeld als epinephrime) is een andere naam voor hetzelfde hormoon en dezelfde neurotransmitter. Dus als uw arts het heeft over het effect van epinefrine op het hart, epinefrine-effecten op uw sympathische zenuwstelsel, epinefrine-functie, of uw epinefrine-pad – het is allemaal adrenaline.

Wat is adrenochroom?

Adrenochroom is een organische verbinding die wordt gemaakt wanneer adrenaline in het lichaam oxideert. Het is het onderwerp geweest van vele ongegronde beweringen en nep-nieuws samenzweringstheorieën over elite vampier drugs ringen online. In werkelijkheid is er zeer weinig studie of onderzoek gedaan naar de onschuldige, natuurlijk voorkomende stof, die niet van veel belang is geweest voor onderzoekers of artsen sinds de jaren 1970, toen het kortstondig werd beschouwd als een mogelijk verband met schizofrenie.

Wanneer moet ik naar een arts gaan als ik problemen heb met adrenaline?

Op de korte termijn heeft een adrenalinestoot geen significante invloed op de gezondheid. Maar na verloop van tijd kunnen chronisch hoge adrenalineniveaus in uw lichaam echte gezondheidsproblemen veroorzaken. Als u zich voortdurend gestrest voelt, in hoge staat van paraatheid, angstig of paniekerig, is het een goed idee om een afspraak te maken met uw arts, die kan beoordelen wat de oorzaak kan zijn van uw onrust, u kan doorverwijzen naar een therapeut of psychiater, en eventuele andere onderliggende aandoeningen kan uitsluiten.

Adrenaline Fast Facts

• Verhoogt hartslag, doorbloeding en alertheid
• Vermindert gevoeligheid voor pijn
• Verdunt pupillen om het gezichtsvermogen te verbeteren
• Snelle effecten duren een paar minuten tot een uur

Bronnen bekijken