Antwoord: Een leenwoord uit het Japans – “urushi”, en dan nog wat.
Gelakte voorwerpen uit Azië zijn zeer gekoesterde kunstwerken. Het lakken was een ingewikkeld en gevoelig proces waarbij het sap van de urushi-boom werd gebruikt om het voorwerp herhaaldelijk te coaten, waardoor een gladde en glanzende afwerking werd verkregen. Het sap van de urushi boom, of de Aziatische lakboom (Toxicodendron vernicifluum) is rijk aan een bepaald mengsel van organische verbindingen die een gemeenschappelijke basisstructuur delen – catechol – met extra atomen in meerdere combinaties; samen worden ze aangeduid als urushiol (spreek uit: you-rue-she-ol). Hoe hoger de concentratie urushiol in het sap, hoe gladder en glanzender de afwerking van de lak.
De urushi boom is een lid van de Anacardiaceae familie, algemeen bekend als de cashew familie; andere leden van de familie zijn mango, pistache, en poison ivy. Sumak (Rhus coriaria), een specerij die veel voorkomt in de keuken van het Midden-Oosten, behoort ook tot de Anacardiaceae-familie, maar bevat geen urushiol; gifsumak (Toxicodendron vernix) bevat daarentegen wel urushiol. De twee sumaksoorten behoren tot unieke geslachten in dezelfde familie.
Urushiol is in wisselende concentraties aanwezig in gifsumak, mango, cashew, en pistache. Het wordt opgeslagen in het vasculaire systeem van deze planten, en komt vrij wanneer de plant wordt aangeraakt (gifsumak); of verwond (mango, cashew, pistache, gifsumak). Het is hydrofoob (niet oplosbaar in water), en kan worden vernietigd bij hoge temperaturen. Volgens de American Academy of Dermatology “krijgen de meeste mensen (85 procent) huiduitslag als ze urushiol op hun huid krijgen.” De ernst van de uitslag hangt echter af van hoe iemands immuunsysteem reageert op de urushiol, en ook van de concentratie van urushiol. Vanwege de hoge concentratie urushiol in poison ivy, zullen urushiol-gevoelige personen mogelijk niet zo negatief reageren op blootstelling aan mango’s, als op blootstelling aan poison ivy. Een video van het National Institute of Occupational Safety and Health (NIOSH) illustreert hoe urushiol een allergische reactie veroorzaakt.
In het geval van cashewnoten en pistachenoten zit de urushiol in de schil; bij mango’s zit de urushiol in de schil en op de plaats waar het steeltje de vrucht raakt, waar je soms glimmende, kleverige urushiolkorrels vindt. Cashewnoten en pistachenoten worden meestal geroosterd of gestoomd verkocht (in de winkel gekochte “rauwe” cashewnoten zijn eigenlijk gestoomde cashewnoten) om de urushiol te vernietigen. Maar bij mensen met een hyperwaakzaam immuunsysteem kunnen zelfs deze hittebehandelde noten allergische reacties veroorzaken. Mango’s kunnen het beste in een beetje warm water met een borstel worden gewassen om achtergebleven urushiolkorrels te verwijderen, en vervolgens zorgvuldig worden geschild voordat ze worden gegeten. Net als bij noten kunnen mensen met een hyperwaakzaam immuunsysteem zelfs op zorgvuldig behandelde mango’s een allergische reactie vertonen.
Mensen lijken uniek gevoelig te zijn voor gifsumak – geiten, herten, vogels, ze eten allemaal verschillende delen van de plant, maar worden niet beïnvloed door de urushiol. Hoewel er vrij verkrijgbare en op recept verkrijgbare producten beschikbaar zijn om reacties op urushioluitslag te behandelen, zijn er verschillende pogingen geweest om poison ivy zelf te bestrijden, met name misschien door de schimmel Colletotrichum fioriniae op een gedoseerde manier te gebruiken. Deze schimmel zou een meer wenselijke optie zijn voor de bestrijding van gifsumak, aangezien er geen chemische herbiciden aan te pas hoeven te komen, en heeft als bijkomend voordeel dat het een insecticide is voor een insect dat hemlockplanten doodt. Onderzoek naar de haalbaarheid van deze optie is aan de gang in het laboratorium van John G. Jelesko aan Virginia Tech, aangezien de schimmel helaas ook een nadelige invloed heeft op appels en aardbeien.
De zomer is een piektijd voor bezoeken aan de spoedeisende hulp als gevolg van blootstelling aan gifsumak; de zomer is ook een piektijd voor het consumeren van mango’s – dus het lijkt een perfect moment om een kijkje te nemen in hoe het lichaam omgaat met sommige allergenen (stoffen die allergieën veroorzaken). Met verpletterende bezuinigingen op de begroting van NIOSH (tot 40%), gekoppeld aan onzekerheid rond de gezondheidszorg onder oorlogszuchtig leiderschap in het Congres, is het waarschijnlijk een goed idee om goed geïnformeerd te zijn over potentiële gezondheidsgevaren om er niet door te worden overweldigd.
Geef een antwoord