Afgelopen zondag heeft Uzo Aduba haar Emmy in ontvangst genomen voor haar rol als Shirley Chisholm in de serie Mrs. America van FX. Aduba’s rol was een belangrijk onderdeel van het succes van de serie, samen met het werk van Niecy Nash, Ari Graynor en Bria Henderson als beroemde, zij het minder bekende feministen, en nu komt er een golf van andere shows en films die zich afspelen in de wereld van de feministische beweging van de jaren zeventig op het kleine scherm.

De door Philippa Lowthorpe geregisseerde Britse komedie-dramafilm Misbehaviour volgt de poging van een groep feministische activisten om de Miss World-competitie van 1970 omver te werpen, evenals de kroning van de eerste zwarte vrouw als Miss World. De hoofdrollen zijn weggelegd voor Keira Knightley, Gugu Mbatha-Raw en Jessie Buckley (samen met een schitterende cameo van Greg Kinnear als Bob Hope). De film slaagt erin om het verhaal van Mbatha-Raw’s personage Jennifer Hosten, alias Miss Grenada, op te nemen in een groter geheel over een tijdperk van mainstream feminisme waarin niet altijd rekening werd gehouden met de perspectieven van vrouwen van kleur.

Bekijk meer

Een ander recent uitgebracht stuk uit het 1970-tijdperk, I Am Woman, volgt het leven van zangeres Helen Reddy terwijl ze naar de V.S. verhuist en aan haar carrière begint.

Last but not least is er onlangs een biopic over Gloria Steinem verschenen van regisseur Julie Taymor. De film heeft geen geweldige kritieken gekregen, Adrian Horton van The Guardian noemde de film “voor de hand liggend en plakkerig terwijl hij ook wild van toon verschilt”, maar de film dient als het zoveelste voorbeeld van de recente fascinatie voor feminisme uit de jaren zeventig op het witte doek. Waar gaat het precies om?

Op een bepaald niveau ligt het antwoord voor de hand: na jaren van Mad Men-achtige filmische reïncarnaties van een mannenwereld uit het 1950-tijdperk, is het niet meer dan normaal dat de strijd voor vrouwenemancipatie (of “vrouwenemancipatie”, zoals mannelijke nieuwsjournalisten het hoongelach noemden) zou leiden tot een golf van vertegenwoordiging op het witte doek. Hollywood is immers trendgevoelig, en als er eenmaal een winnend thema opduikt, is de kans groot dat de bazen er nog een schepje bovenop doen. (Herinner je je die periode waarin alles draaide om Apatown broers uit de vroege jaren ’80?)

Een ander mogelijk antwoord is echter gecompliceerder. Het feminisme van het 2020-tijdperk wordt steeds genuanceerder en complexer, met ooit gevierde figuren als J.K. Rowling die jammerlijk falen op het gebied van trans-rechten en vrouwen van kleur die erop wijzen – niet voor het eerst – hoezeer de mainstream feministische beweging en haar belangrijkste heldinnen hen hebben buitengesloten. Is het mogelijk dat deze films en series deels bestaan om terug te grijpen naar een tijd waarin het begrip “feminist” beperkter en monolithischer was, en dus makkelijker te verteren?

Enkele van de werken uit het 1970-tijdperk die de laatste tijd zijn verschenen, zoals Mrs. America en Misbehaviour, proberen de zonden van blanke, heteroseksuele feministen uit het verleden goed te maken door hun meer gemarginaliseerde personages een echte dimensie te geven, door de draden van identiteitsgebonden onenigheid op te pakken die in het verleden werden verdoezeld. (Het was Betty Friedan, voorzitster van de National Organization for Women, die de denigrerende term “the lavender menace” bedacht om te beschrijven wat zij zag als de lesbische bedreiging voor de vrouwenbeweging.)

Op Mrs. America is Shirley Chisholm een persoon op zich, en niet slechts een transformerende – zij het vaak vergeten – politieke figuur, en worden queer vrouwen gepresenteerd als echte mensen, niet als doornen in de zijde van de beweging; evenzo richt Misbehaviour zich op de werkelijke doorleefde ervaring van Jennifer Hosten, de eerste zwarte vrouw die Miss World werd. Misschien kan deze recente golf van op feminisme gerichte films uit het 1970-tijdperk dienen als een afscheid van dat alles, een niet-zo-zo-favoriet afscheid van de dagen waarin feminisme werd gedefinieerd door en voor hetero, cisgender blanke vrouwen. Of misschien bewijst de opkomst van de Karen het tegendeel; misschien dient deze overvloed aan films en tv-programma’s als een donker correctiemiddel dat laat zien hoe ver we nog niet zijn.