Records, zoals het sportcliche luidt, zijn er om gebroken te worden, maar hoewel Simone Manuel’s Olympische recordtijd in de finale van de 100 meter vrije slag voor vrouwen uiteindelijk zal worden overtroffen, bereikte ze een primeur die niemand haar kan afnemen.
Tikkend naar huis aan het eind van een opmerkelijke race, werd Manuel de eerste zwarte vrouwelijke zwemster die Olympisch goud won. Ze zei dat ze hoopte dat haar overwinning een grotere diversiteit in haar sport zou aanmoedigen.
“Deze medaille is niet alleen voor mij, het is voor sommige van de Afro-Amerikanen die voor mij zijn geweest en inspiraties zijn geweest,” zei ze.
“Ik hoop dat ik een inspiratie voor anderen kan zijn. Deze medaille is voor de mensen die achter me komen en in de sport komen.”
Daarom is de overwinning van Simone Manuel zo belangrijk.
- Het laatste nieuws uit Rio 2016
- Olympische duikers duiken in plastic beker in virale gif
Afro-Amerikanen zijn al generaties lang buitengesloten van zwembaden
Zwembaden zijn al generaties lang een raciaal gevoelig brandpunt in de VS. Afro-Amerikanen werd vaak de toegang tot zwembaden ontzegd in het tijdperk van de segregatie, en zelfs na de afschaffing daarvan vonden blanken andere manieren om hen uit te sluiten. Ook de bouw van zwembaden voor zwarte gebieden is geen prioriteit geweest.
Jeff Wiltse, in zijn boek Contested Waters: A Social History of Swimming Pools in America, betoogt dat de angst van de blanken voor contact met zwarten dit historische gebrek aan integratie in Amerikaanse zwembaden heeft aangewakkerd.
Vaders die niet kunnen zwemmen, zullen het hun kinderen vaak niet leren, en de erfenis van vandaag is dat een onevenredig groot aantal Afro-Amerikaanse kinderen niet kan zwemmen – USA Swimming schat het cijfer op 70%.
Zwemlessen zijn in de VS nog steeds niet verplicht, iets wat USA Swimming wil veranderen. Desondanks kunnen er uitschieters naar boven komen.
Cullen Jones’ moeder, bijvoorbeeld, nam hem mee naar zwemles nadat hij op vijfjarige leeftijd bijna was verdronken in een pretpark. Toen hij acht was, zwom hij in competitieverband. Op de Olympische Spelen van 2008 won hij goud als lid van de Amerikaanse 4×100m vrije slag estafetteploeg.
Waarom zwemmen zwarte Amerikanen niet?
Het heeft lang geduurd om hier te komen
Zwarte winnaars in zwemevenementen blijven een zeldzaamheid. De Nederlandse Enith Brigitha werd de eerste zwarte zwemmer die een medaille won. Zij werd derde op de 100 meter vrije slag op de Olympische Spelen van Montreal in 1976, achter twee deelnemers van wie later werd vastgesteld dat zij doping hadden gebruikt, volgens de International Swimming Hall of Fame (ISHOF).
De volgende doorbraak kwam op de Olympische Spelen van Seoul in 1988, toen Anthony Nesty uit Suriname de eerste mannelijke zwemmer van Afrikaanse afkomst werd die goud won.
Een select groepje zwarte zwemmers heeft de VS vertegenwoordigd: Anthony Ervin was de eerste, in Sydney in 2000, terwijl vier jaar later in Athene, Maritza Correia de eerste vrouwelijke medaillewinnaar werd. Lia Neal heeft ook medailles gewonnen.
Manuel noemde Jones, Neal en Correia als baanbrekende figuren in haar commentaar na haar overwinning.
Zwemmen heeft nog steeds een diversiteitsprobleem
Waarom is er tot nu toe geen zwarte vrouwelijke kampioenzwemmer geweest? Er zijn een aantal factoren die meespelen.
Met name in ontwikkelingslanden blijft de toegang tot topsportfaciliteiten of zelfs basisfaciliteiten moeilijk.
De gebrekkige deelname op eliteniveau leidt tot een gebrek aan deelname aan de basis. Zonder rolmodellen als Manuel kan bij aspirant-zwemmers de indruk ontstaan dat “dit niets voor mij is”.
Dan is er nog de netelige kwestie van “nature” versus “nurture” bij atleten.
Het grove stereotype, dat zwarte mensen minder beweeglijk zijn dan blanke mensen, is ontkracht, maar het blijft een feit dat bepaalde sporten worden gezien als het domein van bepaalde rassen.
Dergelijke percepties zijn diep cultureel ingebakken, maar pioniers als Manuel kunnen helpen ze te veranderen.
‘Ik wil net als iedereen winnen’
In alle andere omstandigheden zou het gepraat na de race gaan over het evenement zelf, een dramatische dead heat. Manuel deelde haar gouden medaille, en een Olympisch record, met haar 16-jarige tegenstander, Canada’s Penny Oleksiak.
Na afloop keek Manuel uit naar een tijd waarin de focus op sport zou liggen en niet op haar race.
“Ik zou graag willen dat er een dag komt waarop er meer van ons zijn en het niet ‘Simone, de zwarte zwemster,” zei ze,
“De titel ‘zwarte zwemster’ doet het lijken alsof ik niet in staat zou moeten zijn om een gouden medaille te winnen of ik niet in staat zou moeten zijn om records te breken en dat is niet waar, want ik werk net zo hard als ieder ander. Ik wil net als iedereen winnen.
Geef een antwoord