Toen het in 2006 donker werd in het Peruaanse Amazonegebied, luisterden mijn vrouw en ik geboeid terwijl onze gids ons het gruwelijke verhaal vertelde van de jaguar en de reuzenmiereneter.
Ooggetuigen, zo benadrukte onze gids, hadden de twee vijanden samen dood aangetroffen, elkaar omhelzend als geliefden maar in wederzijdse vernietiging – de kaak van de jaguar hing nog steeds om de nek van de miereneter waar hij de slagader van zijn prooi had doorboord en de tien centimeter lange klauwen van de miereneter waren nog steeds in de flanken van de grote kat verankerd. Later, toen de betovering – en de drank – uitgewerkt waren, dacht ik dat het waarschijnlijk een sprookje was, iets om aan toeristen te vertellen nadat de zon onder was gegaan boven ’s werelds grootste jungle en jullie er allemaal een paar te veel op hadden. Maar een ongelooflijke nieuwe camera-val video bewijst dat ik misschien verkeerd was om te twijfelen.
De video legt 12 huiveringwekkende seconden vast van een reuzenmiereneter die teen-aan-teen gaat met een jaguar – een gevecht dat zelden of nooit door mensenogen wordt gezien. De video werd gemaakt in het Gurupi Biologisch Reservaat in de Braziliaanse deelstaat Maranhão in het kader van een onderzoek naar jaguars, en laat zien hoe behendig en behendig een reuzenmiereneter kan zijn, als een slungelige meester in de vechtsport.
“Ik was op kantoor om duizenden video’s van cameravallen uit te zoeken, wat heel cool is, maar na de zoveelste keer ook wel een beetje saai kan worden,” aldus Elildo Carvalho Jr, een onderzoeker van het Braziliaanse Nationale Onderzoekscentrum voor de Instandhouding van Carnivoren (CENAP). zei. “En dan springt dit waanzinnige beeld plotseling uit beeld… Ik voelde me gegrepen door het ongelooflijke . Ik keek het opnieuw en opnieuw … Toen belde ik mijn collega’s, trots aankondigend dat ze iets zouden zien dat nog nooit eerder was gezien.”
In de video zien we de rauwe lichamelijkheid – en het gevaar – van zo’n ontmoeting voor beide van deze bedreigde en afnemende soorten. Maar volgens Carvalho zullen we nooit weten hoe het afliep.
“Er waren geen aanwijzingen ter plaatse, bovendien haalden we de camera een maand na de gebeurtenis terug en zagen we de beelden pas lang daarna.”
Carvalho denkt dat de twee dieren elkaar waarschijnlijk hebben bekeken en toen hun weg zijn gegaan, geen van beiden bereid om de ander op de proef te stellen.
Toch voegt hij eraan toe: “Wie weet?”
- Jaguar v. Wetenschappers weten al lang dat jaguars op reuzenmiereneters jagen, maar men denkt dat ze zich meestal op kleine of jonge reuzenmiereneters richten om een mogelijk fatale vergissing te voorkomen.
- Twee bedreigde diersoorten
- Cameravallen in een tijdperk van afname van wilde dieren
- {{heading}}
Jaguar v. Wetenschappers weten al lang dat jaguars op reuzenmiereneters jagen, maar men denkt dat ze zich meestal op kleine of jonge reuzenmiereneters richten om een mogelijk fatale vergissing te voorkomen.
Een studie uit 2010 wees uit dat reuzenmiereneters slechts 3,2 procent uitmaakten van de prooien van de jaguar in de Pantanal. Maar sommige jaguars – zo lijkt het – zijn misschien wel reuzenmiereneterspecialisten. Uit een studie in de uitgestrekte Braziliaanse graslanden, de cerrado, bleek dat maar liefst 75 procent van de prooi van de jaguar uit reuzenmiereneters bestond. Jaguars en reuzenmiereneters delen eigenlijk drie ecosystemen – de Amazone, de cerrado en de Pantanal – en hoe ze op elkaar inwerken kan heel goed afhangen van de habitat en de beschikbaarheid van andere prooien.
“De frequentie en de uitkomst van ontmoetingen zijn onbekend,” zei Carvalho. “Vechten met een gevaarlijke prooi is altijd ongewenst, dus het is redelijk om aan te nemen dat de jaguar reuzenmiereneters bij voorkeur bij verrassing en van achteren zal aanvallen om problemen te voorkomen.”
Hij zei dat gevechten zoals die welke door zijn cameraval zijn vastgelegd, waarschijnlijk alleen voorkomen wanneer de jaguar zijn aanval verprutst of de twee dieren elkaar nietsvermoedend tegenkomen.
Maar er is ten minste één cameravalfoto van een jaguar die een grote, gedode reuzenmiereneter – geen jong – in zijn muil draagt, wat bewijst dat deze ontmoetingen soms wel degelijk ten minste één dodelijk slachtoffer eisen. De foto komt niet uit het Amazone regenwoud, maar uit de cerrado.
Het is ook niet moeilijk te geloven dat een reuzenmiereneter daadwerkelijk een jaguar zou kunnen doden. Een volwassen reuzenmiereneter kan meer dan 40 kilo wegen – ongeveer zo groot als een klein vrouwtje jaguar – en ze zullen niet aarzelen om te vechten als ze worden aangevallen. Net als een velociraptor – waarvan fossiele botten ooit werden ontdekt in een doodsgreep met een protoceratops – weten reuzenmiereneters hoe ze hun spectaculaire klauwen moeten gebruiken. Alleen zijn die van de miereneter bijna twee keer zo lang als die van de beroemde dinosaurus.
Ondanks het ietwat onhandige uiterlijk, zei Carvalho dat een reuzenmiereneter “niet iets was om mee te rotzooien op een donkere nacht.”
In 2012 dreef een man die met zijn twee zoons en hun honden aan het jagen was, een reuzenmiereneter in het nauw in het Amazonegebied van Brazilië. De miereneter ging in de defensieve modus staan, met voorpoten en klauwen gespreid.
“De jager vuurde zijn geweer niet af uit bezorgdheid over het per ongeluk neerschieten van zijn honden,” staat in een rapport gepubliceerd in Wilderness and Environmental Medicine. “Hij naderde het dier gewapend met een mes, maar werd gegrepen door zijn voorpoten.”
Doorboord door de lange klauwen, bloedde de man ter plekke dood, terwijl een van zijn zoons, die ook gewond was, vijf keer op de reuzenmiereneter schoot om het te doden.
Toch zijn dergelijke incidenten opmerkelijk omdat ze zo zeldzaam zijn.
“In Brazilië zijn er geen agressieve wilde dieren, ze zijn niet gewend aan mensen,” zei Danilo Kluyber, hoofddierenarts bij het Giant gordeldier Conservation Project en Research Associate bij Naples Zoo.
Hij kan het weten. Kluyber brengt zijn dagen door met het vangen en verdoven van reuzenmiereneters en reuzengordeldieren om ze volghalsbanden om te doen en zo een beter inzicht te krijgen in deze weinig bestudeerde megafauna.
“Het vangen is het meest stressvolle moment voor elke wilde diersoort, omdat het de dood voor hen betekent en ze er al hun energie in zullen steken om te overleven,” legt hij uit. “Tijdens dit moment kunnen reuzenmiereneters de mens ernstig verwonden met hun scherpe en grote klauwen, hun enige manier om zich te verdedigen. Tijdens de vangstprocedures van reuzenmiereneters gebruiken we twee netten en een veilig verdovingsprotocol dat direct wordt toegepast nadat het individu met de netten is geïmmobiliseerd.”
Hij zei dat dieren zoals reuzenmiereneters alleen gevaarlijk zijn wanneer ze in het nauw worden gedreven en dat dergelijke gebeurtenissen meestal alleen plaatsvinden wanneer mensen op hen proberen te jagen.
Aanvallen van jaguars op mensen zijn ook ongelooflijk zeldzaam. Jaguars zijn nooit zogenaamde ‘menseneters’ geworden, zoals sommige tijgers en leeuwen die zich beginnen te specialiseren in de jacht op mensen. Een jaguar kan mensen gemakkelijk doden – hij heeft de sterkste bijtkracht van alle katten op aarde – maar hij vermijdt ons liever ten koste van alles.
Twee bedreigde diersoorten
Zo goed als alle diersoorten op aarde (afgezien van misschien de malariamuggen) zijn mensen veel gevaarlijker voor reuzenmiereneters en jaguars dan ze ooit voor ons zouden kunnen zijn.
De Rode Lijst van de IUCN catalogeert de jaguar als bijna bedreigd met uitsterven, terwijl de reuzenmiereneter kwetsbaar is. Aangezien deze twee wijdverspreide soorten veel van dezelfde ecosystemen delen, delen ze ook veel van dezelfde existentiële bedreigingen.
Nummer één is de vernietiging van habitats. De mens heeft in de afgelopen veertig jaar ongeveer een vijfde van het Braziliaanse Amazonegebied vernietigd. En de huidige Braziliaanse regering is bezig de beschermingsmaatregelen uit te hollen die Brazilië de afgelopen 15 jaar juist hebben geholpen de ontbossing drastisch te vertragen.
De cerrado, een minder bekend grasland dat 20% van Brazilië beslaat, is er nog slechter aan toe. De helft van het ecosysteem is verloren gegaan aan uitgestrekte sojaboerderijen en veeboerderijen. Tegelijkertijd is maar weinig van de cerrado daadwerkelijk als beschermd gebied aangewezen.
In 2012 werd in een studie geschat dat de mens 15 procent van de Pantanal – ’s werelds grootste wetland – heeft ontbost ten behoeve van veeteelt en intensieve landbouw.
Jaguars hebben ook te maken met een drastisch uitgeputte prooibasis omdat veel bossen en ecosystemen overbejaagd zijn. De grote katten worden vaak vervolgd als ongedierte op ranches, en hoewel ze zelden meer worden gedood voor hun huiden, worden ze nog steeds gestroopt voor hun lichaamsdelen – poten en tanden – om illegaal te worden verkocht.
Reuzenmiereneters daarentegen – die als een niveau meer bedreigd worden beschouwd dan jaguars – worden in hun hele verspreidingsgebied bejaagd als bushmeat. Wetenschappers zijn ook net aan het realiseren hoe bedreigd de soort – en andere Braziliaanse wilde dieren – zijn door botsingen met auto’s.
“Schokkend, reuzenmiereneters behoren tot de top soorten die gedood worden op deze wegen, en wegsterfte vormt een ernstige bedreiging voor de levensvatbaarheid van de populatie op lange termijn,” zei Kluyber, wijzend op een nog niet gepubliceerde studie waarin 135 reuzenmiereneters werden geregistreerd die gedood werden door botsingen met auto’s in de cerrado. De soort was een van de top drie dieren gedood door auto’s en maakte meer dan 10 procent van alle sterfte.
Habitat in de cerrado is “zeer gefragmenteerd,” Kluyber gezegd, die dieren dwingt om lange afstanden te verplaatsen en vaak te kruisen tal van wegen.
Cameravallen in een tijdperk van afname van wilde dieren
Maar zelfs nu de populaties van jaguars en reuzenmiereneters afnemen, zien we meer van ze dan ooit tevoren – we leren meer dan we ooit wisten. Allemaal dankzij de uitvinding van een camera die foto’s of video’s maakt wanneer een dier een infraroodsensor triggert, de moderne cameraval.
“Cameravallen zijn een revolutie in ons begrip van cryptische regenwouddieren,” zei Carvalho. “Ze stellen ons in staat informatie te verkrijgen over de verspreiding, de overvloed, de activiteitspatronen en het gedrag van deze soorten, die anders onmogelijk te verkrijgen zou zijn.”
Maar cameravallen zouden wel eens goed kunnen blijken te zijn voor meer dan wetenschap. Ze kunnen ook een nog grotendeels onbenut, maar potentieel enorm hulpmiddel zijn om het publiek soorten opnieuw te laten zien en zich daadwerkelijk te bekommeren om hun voortbestaan, met name die cryptische, zelden in levende lijve waargenomen soorten. Planet Earth II was bijvoorbeeld alleen met behulp van cameravallen in staat de verbluffende video’s van sneeuwluipaarden te maken. Voor veel soorten, de eerste keer dat ze ooit zijn gevangen op film was vanwege een cameraval ergens verborgen in een bos.
“Met een beetje geluk, geven ons ook prachtige foto’s of verbazingwekkende video’s, zoals deze,” zei Carvalho.
De kans is nu aan natuurbeschermers om hun foto’s en video’s op de een of andere manier te gebruiken om het bewustzijn te vergroten en medestanders en fondsen te werven. Wetenschappers zijn eindeloos creatief gebleken in het gebruik van cameravallen om gegevens te verzamelen, maar het gebruik ervan als PR-instrument voor het redden van soorten heeft nog geen ingang gevonden in de mainstream.
Daadwerkelijk onthullen cameravallen verloren werelden – honderdduizenden verloren werelden – aan wetenschappers. De beelden en video’s van het ontelbare aantal cameravallen die dagelijks over de hele wereld staan, zijn net zo ongelooflijk en indrukwekkend als alles wat uit de NASA komt. Want in een tijdperk waarin we denken alles te weten, bewijzen ze hoe weinig – hoe zeer weinig – we weten over de planeet die we feitelijk bewonen, hoeveel er nog te leren en te ontdekken valt, en hoeveel we nog te verliezen hebben.
{{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragraphs}}{highlightedText}}
- Delen op Facebook
- Delen op Twitter
- Delen via E-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger
Geef een antwoord