In een eerder artikel heb ik de voor- en nadelen besproken van het gebruik van vocabulairelijsten om Chinees te leren. De conclusie was dat lijsten nuttig kunnen zijn, maar dat ze over het algemeen niet de plaats zouden moeten zijn waar je de meeste nieuwe woorden vandaan haalt.

In dit vervolgartikel wil ik de discussie graag voortzetten en een beetje praktischer worden, waarbij ik kijk naar specifieke soorten lijsten en hoe ze moeten of, zoals soms het geval is, niet moeten worden gebruikt om Chinees te leren.

We gaan de volgende onderwerpen bekijken:

  • Frequentielijsten
  • Vocabulairelijsten
  • Vaardigheidstestlijsten
  • Thematische lijsten
  • Lijsten voor speciale doeleinden

Dat is nogal veel voor één artikel, dus laten we maar beginnen:

Frequentielijsten

Je hebt misschien wel eens gehoord dat 80 % van het normale taalgebruik uit slechts 20 % van de woorden bestaat (of een variatie hierop). Ter illustratie: ik schreef hier op Hacking Chinese een artikel over welke woorden je zou moeten leren, en deed dat aan de hand van alleen de 1000 meest voorkomende woorden in het Engels. Veel lezers merkten het niet eens. Je kunt veel bereiken met slechts 1000 woorden, mits je de juiste woorden gebruikt.

Het probleem is dat studenten Chinees, nadat ze dit hebben geleerd, naar de zoekmachine van hun keuze gaan, de eerste frequentielijst pakken die ze kunnen vinden en beginnen met het leren van woorden daaruit, in de hoop dat dit tot grote verbeteringen zal leiden. Dit zal waarschijnlijk niet gebeuren, en daar zijn verschillende redenen voor.

  • De meeste frequentielijsten die je vindt zijn karakterlijsten. Hoewel die u enkele woorden geven, geven ze u meestal slechts delen van woorden, en we weten allemaal dat het kennen van de tekens niet betekent dat u alle woorden kent die ermee geschreven kunnen worden.
  • Frequentielijsten moeten ergens op gebaseerd zijn, en de meeste lijsten die u zult vinden zijn gebaseerd op geschreven taal, niet op gesproken taal. Ze bevatten dus veel tekens/woorden die veel voorkomen in kranten, maar weinig zullen doen voor je spreekvaardigheid.
  • Een frequentielijst is nog steeds maar een lijst. De reden dat ik in staat was om bovengenoemd artikel te schrijven met slechts 1000 woorden is dat ik de woorden heel goed ken, ik weet hoe ik ze in de context moet gebruiken, ik weet hoe ik ermee moet werken en ze creatief kan gebruiken om uit te drukken wat ik wil. Dat krijg je niet van een lijst; het zal je alleen helpen de woorden te identificeren (dat wil zeggen, als je de juiste lijst kiest).

Ik zal in dit artikel geen gedetailleerde beschrijving geven van verschillende frequentielijsten, maar als daar belangstelling voor is, zal ik daar later misschien een vervolgartikel over maken (edit: dit artikel is inmiddels geschreven; je kunt het hier bekijken). Voor nu moet je echter weten dat, wil een frequentielijst nuttig zijn, je een lijst moet kiezen die gebaseerd is op materiaal dat dicht ligt bij wat je zelf beoogt.

Bij voorbeeld, als je gesproken taal wilt, zou je een frequentielijst kunnen bekijken die gebaseerd is op ondertitels van TV en film (dat is gescripte gesproken taal, maar nog steeds veel beter dan romans of krantenartikelen). Als je doel online communicatie en chatten is, of gewoon informele geschreven taal in het algemeen, zou je een lijst kunnen gebruiken die gebaseerd is op tekst op Weibo.

Merk ook op dat de waarde van een frequentielijst afneemt naarmate je verder op de lijst komt. De topwoorden zullen echt nuttig zijn, maar naarmate je meer infrequente woordenschat krijgt, welke woorden daadwerkelijk nuttig zijn, zal veel meer afhankelijk zijn van de context.

De tekenfrequentielijsten die je ziet rondzweven, zijn bijna nooit nuttig voor iets anders dan het opvullen van gaten in je kennis en misschien als een manier om je woordontcijferingsvermogen op de lange termijn op te krikken. Over deze onderwerpen heb ik al eerder geschreven:

  • De terra incognita van de Chinese woordenschat in kaart brengen
  • Woordenboeken onthouden om de leesvaardigheid te vergroten

Vocabulairelijsten uit leerboeken

Dus, hoe verhouden woordenschatlijsten uit leerboeken zich tot frequentielijsten? Die vraag is erg moeilijk te beantwoorden, omdat ze afhangt van het tekstboek en van hoe grondig de auteurs van het tekstboek te werk zijn gegaan.

Als een tekstboek goed gemaakt is, moet het natuurlijk de woorden bevatten die het nuttigst zijn voor de doelgroep van de leerlingen. Daarom zou, in het beste geval, een woordenlijst in een leerboek de ultieme bron van woordenschat zijn, omdat die inhoud bevat die door leraren is samengesteld, maar gebaseerd is op frequentiegegevens.

Helaas schieten alle leerboeken die ik tot nu toe heb gebruikt op dit punt tekort. Ze bevatten allemaal woorden die noch nuttig, noch hoogfrequent zijn, zetten enkele zeer nuttige woorden laat in het leerboek en enkele niet zo nuttige woorden vroeg in het leerboek. Soms lijkt dit te zijn gedaan om geen andere reden dan om de leerlingen te ergeren (hoewel ik serieus denk dat het vaker het gevolg is van moedertaalsprekers die niet goed weten wat nuttig is voor leerlingen). Als je een leerboek kent dat dit goed doet, laat dan een reactie achter!

Zoals bij de frequentielijsten het geval was, worden de woordenlijsten in leerboeken steeds minder nuttig naarmate de hoofdstukken vorderen. Het eerste boek bestaat meestal alleen uit echt hoog-frequente woorden, terwijl de woordenschatkeuze in boek vijf min of meer willekeurig lijkt. Dit is een van de redenen waarom ik u aanraad meer dan één tekstboek te gebruiken. Dit voorkomt ook de illusie van gevorderd leren, d.w.z. wanneer u het vijfde boek in een serie uit hebt en een aantal echt chique uitdrukkingen leert, maar niet overweg kunt met elementaire zaken die niet in uw tekstboek staan.

Lijsten voor bekwaamheidstests

De twee belangrijkste bekwaamheidstests voor Chinees, HSK (vasteland) en TOCFL (Taiwan) publiceren beide lijsten met woordenschat die ze u aanbevelen om te kennen wanneer u de test op verschillende niveaus aflegt. Deze lijsten vallen ergens tussen tekstboeklijsten en frequentielijsten.

  • Link naar HSK woordenlijsten
  • Link naar TOCFL woordenlijsten (kijk in de linkerkolom)

Ze zijn vergelijkbaar met tekstboeklijsten in zoverre dat ze zijn samengesteld met een tweede taalleerder in gedachten, wat geweldig is. Ze zijn ook vergelijkbaar met frequentielijsten in die zin dat ze niet gebaseerd zijn op een specifiek verhaal, en dus minder waarschijnlijk woorden bevatten die alleen zin hebben in het specifieke verhaal dat in een leerboek wordt verteld.

Hoewel, deze lijsten hebben dezelfde problemen als de andere twee genoemde lijsten in die zin dat ze veel minder nuttig worden naarmate je verder vordert. Je kunt alles leren in HSK1-3 zonder je zorgen te hoeven maken of het nuttig zal zijn of niet, maar de HSK6 lijst bevat een heleboel woorden die niet zo nuttig zijn. Deze lijsten laten ook veel belangrijke woorden weg, waarover ik hier heb geschreven:

  • Welke belangrijke woorden ontbreken in HSK?
  • Welke belangrijke woorden ontbreken in TOCFL?

Welke belangrijke woorden ontbreken in HSK?

Lijsten voor speciale doeleinden

Er zijn veel lijsten die met een specifiek doel zijn gemaakt, zoals:

  • Mijn lijst met de invoering van de meest gebruikte radikalen
  • Een lijst met fonetische componenten
  • Een lijst met veelvoorkomende woordenschat gesorteerd op tooncombinatie.

Deze kunnen al dan niet geschikt zijn als bronnen van nieuwe woorden (sommige zijn beter te gebruiken als referentie).

Wanneer u lijsten als deze gebruikt, moet u begrijpen dat ze in het algemeen slechts indirect uw vaardigheid bevorderen. Bijvoorbeeld, het leren van onderdelen van karakters helpt je niet direct bij het schrijven of lezen van karakters, maar het maakt het wel een stuk makkelijker om meer karakters te leren. In feite maakt het leren van meer karakters je misschien ook geen betere lezer, maar het maakt alle latere inspanningen in die richting zeker een stuk gemakkelijker.

Met andere woorden, gebruik ze, maar met een doel voor ogen en niet als je belangrijkste bron van nieuwe woordenschat.

Thematische lijsten

Er zijn typisch twee manieren om woordenschat met betrekking tot een bepaald thema te ordenen: lijst op basis van semantische gelijkenis en lijst op basis van narratieve context. Een voorbeeld van het eerste geval zou een lijst van 25 verschillende soorten fruit in het Chinees zijn; een voorbeeld van het laatste geval zou woordenschat zijn die is afgeleid van een beschrijving van iemand die boodschappen gaat doen (die ook namen van fruit zou kunnen bevatten).

In het algemeen toont onderzoek aan dat het tweede type lijst duidelijk superieur is voor het leren. In feite zijn lijsten die dingen op één hoop gooien die op een bepaalde manier op elkaar lijken (vergelijkbare betekenis, vergelijkbare uitspraak) slecht, omdat ze de kans vergroten dat leerlingen dingen door elkaar halen. Lijsten die gebaseerd zijn op een verhalende context zijn veel beter en plaatsen de woorden ook in een verhaal dat gemakkelijker te onthouden is.

Een voorbeeld hiervan zouden woordenlijsten zijn die afgeleid zijn van de tekstavontuurspelletjes voor Chinese leerlingen die ik samen met Kevin heb gemaakt bij WordSwing. Ze bevatten woordenschat uit het verhaal in het spel, wat betekent dat alle woorden worden geplaatst in een context en niet willekeurig gegroepeerd omdat ze nauw verwant zijn in betekenis of vorm. Je zou zulke lijsten kunnen gebruiken om na te gaan wat je in het spel hebt geleerd, of om een voorbeeld te geven om het spelen gemakkelijker te maken.

Het eerste type lijst kan echter nog steeds nuttig zijn als naslagwerk, ook al is het slecht voor het bulk-leren.Zoals eerder, is het ook nuttig om gaten in je woordenschat te dichten. Enige basiskennis van woorden kan je ook helpen een nieuw onderwerp te benaderen dat je nog niet eerder hebt behandeld.

Als je bijvoorbeeld een computerspel als StarCraft 2 in het Chinees wilt spelen, of wedstrijden wilt bekijken waarbij de commentatoren in het Chinees spreken, is het handig om een lijst met veelgebruikte woorden bij de hand te hebben, ook al bestaat een deel van die lijst gewoon uit alle eenheden in het spel.

Ik stel niet voor dat je de lijst daadwerkelijk bestudeert om hem te leren, maar het kan nog steeds nuttig zijn! Het artikel over StarCraft 2 waarnaar hierboven wordt verwezen, bevat zo’n lijst die door ondergetekende is gemaakt.

Conclusie

Zo zie je maar, er zijn veel manieren waarop je lijsten kunt gebruiken, maar elke lijst heeft zijn eigen voors en tegens. Geen enkele lijst is een wondermiddel en u zult geen Chinees leren door alleen maar lijsten uit het hoofd te leren, hoe goed die lijsten ook zijn samengesteld. Dit was het belangrijkste punt in het eerste artikel.

Lijsten kunnen echter de zwakke punten in uw kennis en begrip aan het licht brengen, en u ook helpen deuren te openen naar nieuwe gebieden van de taal. Gebruik ze verstandig!

Tips en trucs om Chinees te leren, rechtstreeks in uw inbox

Ik leer en onderwijs al meer dan tien jaar Chinees. Mijn doel is om u te helpen een manier van leren te vinden die voor u werkt. Meld je aan voor mijn nieuwsbrief voor een 7-daagse spoedcursus Chinees leren en wekelijkse ideeën over hoe je je leerproces kunt verbeteren