Maria en Don hadden allebei te kampen met aanzienlijke tegenslagen in hun carrière toen hun ERP-implementaties vreselijk misgingen. Beiden raakten in een neerwaartse spiraal. Ze waren verdrietig, besluiteloos en zaten vol angst over wat er mis was gegaan en over de toekomst. Voor Maria, was de stemming van voorbijgaande aard. Na een paar weken zei ze tegen zichzelf: “Ik ben niet alleen verantwoordelijk voor de implementatie; het is het team en de organisatie die moeilijke tijden doormaken. Ik ben goed in wat ik doe, en er komt een kans voor mij om dingen recht te zetten of, zo niet, om ergens anders verder te gaan.” Ze werkte haar cv bij en zocht tegelijkertijd naar een oplossing voor het probleem. Ze had verschillende sollicitatiegesprekken en kreeg zelfs een andere functie aangeboden, maar ze koos ervoor te blijven met hernieuwde garanties van haar leidinggevenden dat ze het project volledig zouden steunen. Don daarentegen raakte in een spiraal van hopeloosheid. “Ik heb gefaald omdat ik niet onder druk kan presteren,” dacht hij. “Ik ben niet geschikt voor dit soort werk. Ik zal nooit meer als leider gezien worden, en ik zal nooit meer een andere baan kunnen krijgen.” Zijn angsten werden versterkt toen hij uiteindelijk werd ontslagen. Hij ging niet eens op zoek naar een andere baan toen hij zag dat zijn dagen geteld waren bij zijn instelling. Uiteindelijk trok hij weer bij zijn ouders in.

Maria en Don zijn extreme tegenpolen in hun reactie op mislukking. Mensen als Maria komen terug na een korte periode van neerslachtigheid. Binnen een jaar zijn veel van dit soort mensen gegroeid door de ervaring. Mensen als Don gaan echter van droefheid naar depressie en een verlammende angst voor de toekomst. Toch is mislukking, zoals we allemaal weten, een onvermijdelijk onderdeel van het werk. Mensen als Don zijn er bijna zeker van dat hun carrière wordt gedwarsboomd, en organisaties die vol zitten met zulk personeel zijn gedoemd om moeilijke tijden tegemoet te gaan. Het zijn mensen zoals Maria die naar de top stijgen en die organisaties moeten aanwerven en behouden om te slagen. Wat is het verschil in hun vooruitzichten? Het antwoord is veerkracht.

Wat is veerkracht en waarom is het belangrijk

Resilience is het vermogen om te weerstaan, te herstellen, en terug te stuiteren temidden van stress, chaos, en steeds veranderende omstandigheden. Veerkrachtige mensen blijven niet stilstaan bij mislukkingen, maar erkennen de situatie, leren van hun fouten, en gaan verder. Het goede nieuws is dat veerkracht een vaardigheid is die kan worden geleerd en verbeterd met oefening.

Om een effectieve leider te zijn, moet je eerst een effectieve manager van jezelf zijn. Je moet in staat zijn om gefocust, productief en energiek te blijven, ondanks de onvermijdelijke chaos en verandering die om je heen wervelen. Plus, je moet je team helpen om hetzelfde te doen voor iedereen, evenals de organisatie, om te slagen en te gedijen.

De psycholoog Susan Kobasa identificeert drie belangrijke eigenschappen die de mentaliteit van veerkrachtige mensen kenmerken:

  • Uitdaging. Veerkrachtige mensen hebben de gewoonte om stress te zien als een uitdaging die ze moeten overwinnen, en dit motiveert hen om de oorzaken van hun stress op een positieve manier aan te pakken. Deze actieve benadering kan worden gecontrasteerd met een meer gebruikelijke benadering, waar stress wordt gezien als een ongelukkige of zelfs verlammende kracht die overweldigt in plaats van motiveert.
  • Persoonlijke controle. In het algemeen hebben veerkrachtige mensen de neiging uitdagingen te accepteren en te werken aan het overwinnen en zelfs beheersen ervan. Zelfs wanneer een situatie niet te beheersen is, werken veerkrachtige mensen eraan om te vinden welke mogelijkheden er wel zijn en deze na te streven. Bijvoorbeeld, wanneer men geconfronteerd wordt met het verlies van een baan, zou een veerkrachtig persoon de mogelijkheden voor het verkennen van nieuwe werkgelegenheid aangrijpen in plaats van depressief en gedemoraliseerd te worden. Herinner hoe Maria reageerde op haar ERP implementatie mislukking.
  • Commitment. Een deel van de reden waarom veerkrachtige mensen volharden in hun coping inspanningen is omdat zij zich inzetten voor een actieve, betrokken kijk op uitdagingen, die hen motiveert om actief te proberen hun omgeving te beïnvloeden en om door te zetten, zelfs wanneer hun pogingen niet lijken te werken. Veerkrachtige mensen zijn toegewijd aan het vinden van die betekenis – aan het nemen van een actieve, probleemoplossende benadering van situaties.

In The Resiliency Advantage, schrijft Al Siebert dat “zeer veerkrachtige mensen flexibel zijn, zich snel aanpassen aan nieuwe omstandigheden, en gedijen bij voortdurende verandering. Het belangrijkste is dat ze verwachten terug te komen en er vertrouwen in hebben dat ze dat ook zullen doen. Ze hebben een gave om geluk te creëren uit omstandigheden die veel anderen als pech zien.” Met andere woorden, dit soort mensen blijft positief en kan goed omgaan met hoge niveaus van voortdurende, verstorende verandering door flexibel te zijn en door een nieuwe manier van werken te bedenken wanneer de oude of huidige manier niet meer mogelijk is.

Negatieve emoties zoals angst, woede, angst, nood, hulpeloosheid en hopeloosheid verminderen uw vermogen om de problemen op te lossen, en ze verzwakken uw veerkracht. Dergelijke emoties slaan over op uw personeel en halen hen ook naar beneden. Bovendien verzwakken constante angsten en zorgen uw immuunsysteem en verhogen ze uw kwetsbaarheid voor ziekten. Zelfs als de organisatie waar je werkt instabiel is omdat de leidinggevenden en bestuurders niet met snelle veranderingen kunnen omgaan, is het mogelijk manieren te vinden om met de druk om te gaan en te blijven terugveren zonder angstaanvallen te krijgen, in hopeloosheid weg te zinken of op disfunctionele manieren te handelen.

Het zou ideaal zijn om stress volledig te kunnen verminderen – of het nu gaat om werkdruk of onrealistische verwachtingen van leidinggevenden of van jezelf. Maar bij gebrek aan die onmogelijke droom, kunnen leiders hun personeel helpen veerkrachtiger te worden in het aangezicht van stress, terwijl ze de impact op hun emotionele, mentale en fysieke welzijn minimaliseren. Hoewel we niet ongevoelig kunnen worden voor stress, kunnen we manieren leren om ons aan te passen aan en om te gaan met stressvolle omgevingen.

manieren om uw veerkracht te beheren en te versterken

Resiliëntie, net als een gezonde spier, moet regelmatig worden geoefend om goed te functioneren. Hieronder volgen enkele conditioneringstips voor het opbouwen van veerkracht.

  • Verbindingen opbouwen en onderhouden. Het hebben van goede, hechte relaties met familieleden, vrienden, of anderen is belangrijk. Hulp en steun aanvaarden van mensen die om je geven en naar je willen luisteren, versterkt je veerkracht. Empathisch en medelevend zijn naar anderen bouwt ook je veerkracht op door in de helperrol te zitten. De wereld zien vanuit het gezichtspunt van een ander is zowel krachtig als vernederend en heeft een positief effect op veerkracht.
  • Vermijd het zien van crises als onoverkomelijke problemen. We kunnen het feit dat zeer stressvolle dingen gebeuren niet veranderen, maar we kunnen wel veranderen hoe we deze gebeurtenissen interpreteren en erop reageren. Experimenteer door verder te kijken dan de huidige situatie en stel u voor hoe toekomstige omstandigheden zouden kunnen verbeteren.
  • Houd de dingen in perspectief. Zelfs wanneer u wordt geconfronteerd met zeer uitdagende gebeurtenissen, probeer de stressvolle situatie in een bredere context te zien en werk eraan om een langetermijnperspectief te behouden. Voorkom dat u de gebeurtenis buiten proportie opblaast, wat niet alleen gemakkelijk is om te doen, maar ook moeilijker is om van te herstellen voor u en uw team. Wees een kalm en standvastig rolmodel dat zich op de feiten concentreert en emotionele reactiviteit vermijdt.
  • Accepteer dat verandering deel uitmaakt van het werk (en van het leven). Het kan zijn dat bepaalde doelen niet meer haalbaar zijn door onoverkomelijke obstakels of een verandering in de richting van de organisatie. Het aanvaarden van omstandigheden die niet kunnen worden veranderd, kan u helpen u te concentreren op dingen die u wel kunt veranderen.
  • Ontwikkel en koester een positieve kijk op uzelf. Ontwikkel zelfvertrouwen – in uw vermogen om problemen op te lossen – en vertrouw op uw instincten. Als u onder druk in balans blijft, is dat een krachtig, bevestigend rolmodel voor uw personeel.
  • Beweeg in de richting van uw doelen. Ontwikkel een aantal realistische doelen. Doe regelmatig iets – ook al lijkt het maar iets kleins – dat u in staat stelt die doelen dichterbij te brengen. In plaats van u te richten op taken die onhaalbaar lijken, vraag u af: “Wat is één ding dat ik vandaag kan bereiken en dat me helpt in de richting te gaan die ik op wil?”
  • Onderneem beslissende acties. Pak ongunstige situaties zo snel mogelijk aan. Handel daadkrachtig in plaats van u volledig los te maken van problemen en spanningen en te wensen dat ze gewoon weggaan. Vermijding gebeurt maar al te vaak op de werkplek, en het creëert een doordringende demoraliserende omgeving voor het personeel die moeilijk te herstellen is.
  • Hou vast aan een gevoel voor humor. Lachen in het aangezicht van tegenspoed kan een geweldige stressverlichter zijn, en het helpt uw team bij elkaar te houden. Humor verlaagt de spanning tot een beter beheersbaar niveau, wat vooral belangrijk is in situaties van constante stress. Het helpt u en uw team ook om op te veren en door te gaan als het moeilijk is.
  • Houd de communicatiekanalen open en dynamisch. Zorg ervoor dat u veranderingsinitiatieven aan iedereen meedeelt, vooral aan mensen die weerstand bieden of bang zijn voor verandering. Duidelijke en consistente communicatie helpt ook om u en uw team gemotiveerd te houden voor de lange weg van veranderingsinitiatieven en verschuivende prioriteiten.
  • Behoud een hoopvolle kijk. Een optimistische kijk stelt ons in staat te verwachten dat er goede dingen zullen gebeuren in ons leven. Hoewel het misschien afgezaagd klinkt, werk aan het visualiseren van wat u wilt in plaats van u zorgen te maken over wat u vreest.
  • Zorg goed voor uzelf. Besteed aandacht aan uw eigen behoeften en gevoelens. Neem deel aan activiteiten die u leuk en ontspannend vindt. Doe regelmatig aan lichaamsbeweging, al is het maar een wandeling van 10 minuten in het midden van de werkdag. Zelfzorg houdt uw lichaam en geest in conditie om situaties aan te kunnen die veerkracht vereisen.

Conclusie

Het verbeteren van mentale weerbaarheid, het benadrukken en aanscherpen van sterke punten, en het koesteren van sterke relaties zijn kerncompetenties voor elke succesvolle manager en leider. In programma’s voor leiderschapsontwikkeling komen deze vaardigheden vaak aan bod, maar het is de echt succesvolle leider die het belang inziet van het opbouwen van veerkrachtvaardigheden, zodat mensen kunnen floreren in plaats van te spartelen bij tegenslagen en mislukkingen. Managers en leiders kunnen de cultuur van hun organisaties veranderen door zich te richten op het positieve in plaats van het negatieve, en zo pessimistische nee-zeggers zoals Don veranderen in optimistische doeners zoals Maria. Het kost tijd, aandacht en oefening om veerkracht op te bouwen, maar de positieve resultaten op de lange termijn zijn de inspanning meer dan waard.

Joan F. Cheverie is directeur van professionele ontwikkeling bij EDUCAUSE.