Stephen Hawking, die op 76-jarige leeftijd is overleden, was de beroemdste hedendaagse wetenschapper van Groot-Brittannië, een genie die zijn leven wijdde aan het ontsluieren van de geheimen van het heelal.
Geboren op 8 januari 1942 – 300 jaar op de dag na de dood van de vader van de moderne wetenschap, Galileo Galilei – geloofde hij dat wetenschap zijn lot was.
Maar het lot deelde Hawking ook een wrede hand toe.
Het grootste deel van zijn leven bracht Hawking door in een rolstoel, verlamd door amyotrofische laterale sclerose (ALS), een vorm van motorische neuronziekte die de zenuwen aantast die de vrijwillige beweging controleren.
Opmerkelijk genoeg trotseerde Hawking voorspellingen dat hij slechts een paar jaar zou leven, door de slopende effecten op zijn mobiliteit en spraak te overwinnen, waardoor hij verlamd raakte en alleen in staat was om te communiceren via een computer spraaksynthesizer.
“Er wordt mij vrij vaak gevraagd: hoe voel je je over het hebben van ALS?” schreef hij eens. Het antwoord is: niet veel.”
“Ik probeer een zo normaal mogelijk leven te leiden, en niet na te denken over mijn aandoening, of spijt te hebben van de dingen die ik daardoor niet kan doen, en dat zijn er niet zo veel.”
Stephen William Hawking was echter verre van normaal.
In het omhulsel van zijn steeds nuttelozer wordende lichaam zat een vlijmscherpe geest, gefascineerd door de aard van het heelal, hoe het werd gevormd en hoe het zou kunnen eindigen.
“Mijn doel is simpel,” zei hij eens. “Het is een volledig begrip van het heelal, waarom het is zoals het is en waarom het überhaupt bestaat.”
Veel van dat werk concentreerde zich op het samenbrengen van relativiteit – de aard van ruimte en tijd – en kwantumtheorie – hoe de kleinste deeltjes in het heelal zich gedragen – om het ontstaan van het heelal te verklaren en hoe het wordt bestuurd.
Het leven op aarde in gevaar
In 1974 werd hij op 32-jarige leeftijd een van de jongste fellows van het meest prestigieuze wetenschappelijke orgaan van Groot-Brittannië, de Royal Society.
In 1979 werd hij benoemd tot Lucasian Professor of Mathematics aan de Universiteit van Cambridge, waar hij van de Universiteit van Oxford was heen verhuisd om theoretische astronomie en kosmologie te bestuderen.
Een vorige houder van de prestigieuze post was de 17e-eeuwse Britse wetenschapper Isaac Newton.
Hawking stelde uiteindelijk Newtons zwaartekrachttheorieën op de proef in 2007, toen hij op 65-jarige leeftijd een gewichtloze vlucht maakte in de Verenigde Staten als opmaat voor een gehoopte sub-orbitale ruimtevlucht.
Hawking beschouwde de reis niet als een louter verjaardagscadeau.
In plaats daarvan zei hij dat hij wilde laten zien dat een handicap geen belemmering is voor prestaties en om de belangstelling voor de ruimte aan te moedigen, waar volgens hem de bestemming van de mensheid ligt.
“Ik denk dat het menselijk ras geen toekomst heeft als het niet de ruimte in gaat,” zei hij.
“Ik geloof dat het leven op aarde een steeds groter risico loopt te worden weggevaagd door een ramp zoals plotselinge opwarming van de aarde, een kernoorlog, een genetisch gemanipuleerd virus of andere gevaren.”
Meer recent zei hij dat kunstmatige intelligentie (AI) zou kunnen bijdragen aan de uitroeiing van ziekte en armoede, terwijl hij waarschuwde voor de potentiële gevaren ervan.
“Kortom, succes bij het creëren van AI zou de grootste gebeurtenis in de geschiedenis van onze beschaving kunnen zijn.
“Naast de voordelen zal AI ook gevaren met zich meebrengen, zoals krachtige autonome wapens, of nieuwe manieren voor de weinigen om de velen te onderdrukken,” zei Hawking in 2016, bij de opening van een nieuw AI-onderzoekscentrum aan de Universiteit van Cambridge.
Popcultuur en politiek
Hawking’s genialiteit bracht hem wereldwijde bekendheid en hij werd bekend als een geestige communicator die zich toelegde op het brengen van wetenschap naar een breder publiek.
Zijn boek “A Brief History of Time” uit 1988 trachtte de fundamentele theorieën van het universum uit te leggen aan niet-wetenschappers en het werd een internationale bestseller, waardoor hij wereldwijde bekendheid kreeg.
Het werd in 2001 gevolgd door “The Universe in a Nutshell”.
In 2007 publiceerde Hawking een kinderboek, “George’s Secret Key to the Universe”, samen met zijn dochter Lucy, waarin hij de werking van het zonnestelsel, asteroïden, zijn lievelingsonderwerp zwarte gaten en andere hemellichamen probeert uit te leggen.
Hawking kwam ook in de populaire cultuur terecht, met cameo’s in “Star Trek: The Next Generation” en “The Simpsons”, terwijl zijn stem verscheen in liedjes van Pink Floyd.
Naast het wetenschappelijke debat woog Hawking ook in de politiek, door Donald Trump te beschrijven als “een demagoog die een beroep lijkt te doen op de kleinste gemene deler” in de aanloop naar zijn verkiezing tot president van de VS.
Hawking waarschuwde Groot-Brittannië ook in de aanloop naar het Brexit-referendum in 2016 tegen het verlaten van de Europese Unie: “Voorbij zijn de dagen dat we in ons eentje tegenover de wereld konden staan.”
Hawking haalde het beste uit ‘elke minuut’
Hawking trouwde in 1965 voor het eerst met Jane Wilde en kreeg drie kinderen. Het paar ging na 25 jaar uit elkaar en hij trouwde met zijn voormalige verpleegster, Elaine Mason, maar de verbintenis liep stuk door, door hem ontkende, beschuldigingen van misbruik.
Het liefdesverhaal tussen Hawking en Wilde werd naverteld in de film “The Theory of Everything” uit 2014, die de Brit Eddie Redmayne de Oscar voor beste acteur opleverde voor zijn vertolking van de wetenschapper.
De Oscar-triomf werd gevierd door Hawking, die naar verluidt heeft gezegd dat er momenten waren tijdens het kijken naar de film waarop hij dacht dat hij naar zichzelf keek.
Hij was ook het onderwerp van een documentaire uit 2013, “Hawking”, waarin hij reflecteerde op zijn leven: “Omdat elke dag mijn laatste zou kunnen zijn, heb ik de wens om het beste te maken van elke en elke minuut.”
Geef een antwoord