door Emily Greenstein, APRN, CNP, CWON, FACCWS

“Als ik groot ben, wil ik wondverzorgingsspecialist worden.”

Dat is niet iets wat je kinderen altijd hoort zeggen. Als je erover nadenkt, is wondverzorger geen glamoureuze baan, in tegenstelling tot neurochirurg. De beste uitspraak die ik ooit van een collega van mij heb gehoord, was: “Niemand wil wondverzorging doen; wondverzorging is niet sexy.” Dat kan waar zijn, maar wat is wondzorg dan? Voor mij is het altijd in beweging, het is nieuwe dingen leren (waarvan de meeste niet in tekstboeken staan), en het gaat erom patiënten te helpen zowel emotioneel als fysiek te genezen van een chronische aandoening.

Doordacht over dit concept is wat mij tot dit onderwerp van “Zes dingen die je moeder je nooit heeft verteld over wondverzorging” heeft geleid, omdat er veel fascinerende dingen zijn die niet iedereen misschien weet.

Zes dingen die je moeder je nooit heeft verteld over wondverzorging

1. Sommige wonden genezen nooit.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert palliatieve zorg als een benadering om de kwaliteit van leven te verbeteren van patiënten en hun familie die te maken hebben met een levensbedreigende ziekte.1 Hoe is dit van toepassing op wondverzorging? Palliatieve wondzorg omvat onder meer het onder controle houden van de wondomgeving, wat uiteindelijk de kwaliteit van leven kan beïnvloeden. Bijvoorbeeld, schimmelende tumoren kunnen behoorlijk stekend zijn. Door ze te behandelen met Dakin’s of azijnzuur soaks en topische 0,75% metronidazol gel kan de geur onder controle worden gehouden, wat uiteindelijk de levenskwaliteit van de patiënt verbetert.2

2. Voeding speelt een vitale rol bij het genezen van wonden.
Er is een oud gezegde “je bent wat je eet”. Welnu, wat als wat u niet eet eigenlijk meer invloed heeft op uw genezingsvermogen? Volgens de Wound Healing Index (WHI), een instrument om wondgenezing te voorspellen, was ondervoeding een statistisch significante factor bij de genezing van alle soorten wonden.3 Veel van onze patiënten hebben een gecompromitteerd voedingspatroon, een tekort aan vitamine D, eiwit, zink – de lijst gaat maar door. De les: als je een patiënt hebt met een wond waar je alles voor doet, doe dan een paar labonderzoeken. Begin ze aan te vullen met een multivitamine, vitamine D, en eiwitten (afhankelijk van hun nierfunctie). Ook het doorverwijzen van een patiënt met een chronische wond naar een diëtist is een goed idee.

3. Het is OK om een wond met water en zeep te wassen.
“Ik krijg mijn wond niet nat,” “Ik heb dit fancy wondreinigingsmiddel in de winkel gekocht,” en “Ik heb al drie maanden niet echt gedoucht.” Ik hoor patiënten deze zinnen vaak zeggen. Er bestaat een misvatting dat je een wond niet mag wassen of nat maken met water. Er zijn studies uitgevoerd die geen verschil aantoonden in het infectiepercentage van wonden die werden geïrrigeerd met kraanwater of een zoutoplossing, waardoor het een veilige en kosteneffectieve methode is om wonden schoon te maken.4 Ik vertel patiënten vaak dat als je geen goed water hebt, het belangrijk is om het hele gebied rond de wond te wassen om de overgroei van bacteriën en normale flora die op de huid voorkomen, te helpen voorkomen.

4. Geen enkel mooi verband kan een onbehandelde pathologische aandoening compenseren.
Je zou denken dat dit vrij vanzelfsprekend is. Maar keer op keer zie ik dat dit aspect over het hoofd wordt gezien. Als specialisten zijn we vaak gefixeerd op de wond en kijken we niet naar de patiënt als geheel. Patiënten met een hemoglobine A1C van 12 of een ABI van 0,6 zullen hun wonden nooit genezen, hoe mooi, duur of geweldig de topische behandeling ook is.

5. Soms moet je echt een detective zijn.
Detective zijn is mijn favoriete onderdeel van dit beroep. Je moet een volledige anamnese en lichamelijk onderzoek doen bij de patiënt. Zo had ik eens een patiënte die een vasoconstricterende gel voor haar artritis op haar huid aanbracht en vervolgens overging tot het gebruik van een aerosol menthol spierontspanner op hetzelfde gebied, deze op dezelfde plaats hield en gedurende langere tijd sproeide, hetgeen haar bevriezing veroorzaakte. Ze was al bij drie andere artsen geweest voordat ze bij mij kwam. Als rechercheur moet je ook beseffen dat als een wond niet geneest volgens het normale traject, vooral als het een chronische wond is, je een biopsie moet doen. Marjolin, of plaveiselcelcarcinoom, kan ontstaan uit chronische wonden of oude littekens. Een theorie is dat plaveiselcelkanker gedijt op ontstekingsgebieden, en chronische wonden zitten vaak vast in een chronische ontstekingstoestand.5

6. De reactie die je krijgt als je iemand vertelt dat je wondspecialist bent.
“Je bent een wat? Wat is dat eigenlijk?” Dit wordt me vaak gevraagd als ik mensen vertel wat ik voor de kost doe. Als ik het ze eenmaal begin uit te leggen, hebben ze meestal een ongelovige blik op hun gezicht. Ik begin meestal met “Nou, als u geen chronische wond of chirurgische complicatie heeft, dan weet u waarschijnlijk niet dat mijn specialiteit bestaat.” Maar als je iemand nodig hebt die een uitgebreide geavanceerde opleiding heeft in de behandeling van wonden… dan zul je blij zijn dat we doen wat we doen.

Conclusie

In conclusie, wondverzorging is misschien niet de meest erkende of glamoureuze specialiteit, maar er zijn een aantal behoorlijk coole aspecten aan. Dus als iemand u de volgende keer vraagt wat u voor de kost doet, zeg dan trots: “Ik help patiënten met wonden. Wonden die ze misschien al jaren hebben.”

1. Wereldgezondheidsorganisatie. Nationale kankerbestrijdingsprogramma’s: beleidslijnen en managementrichtlijnen. Genève, Zwitserland: World Health Organization;2002.
2. Watanabe K, Shimo A, Tsugawa K, Tokuda Y, Yamauchi H, Miyai E, Takemura K, Ikoma A, Nakamura S. Safe and effective deodorization of malodorous fungating tumors using topical metronidazole 0.75% gel (GK567): a multicenter, open-label, phase III study. Support Cancer Care. 2016. 24:2583-2590.
3. Fife C. “People are starving- in your waiting room.” Caroline Fife MD Blog. Oktober 2018. https://carolinefifemd.com/2018/10/03/people-are-starving-in-your-waitin…
4. Sardina D. “Is uw wondreinigingspraktijk up to date?” Wound Care Advisor. 2018. https://woundcareadvisor.com/is-your-wound-cleansing-practice-up-to-date…
5. Pekarek B, Buck S, Osher L. A comprehensive review on marjolin’s ulcers: diagnosis and treatment. Journal of American College of Certified Wound Specialists. 2011. 3(3):60-64
6. Skin Cancer Foundation. Plaveiselcelcarcinoom- oorzaken en risicofactoren. 2018. https://www.skincancer.org/skin-cancer-information/squamous-cell-carcino…

Over de auteur
Emily Greenstein, APRN, CNP, CWON, FACCWS is een Certified Nurse Practitioner bij Sanford Health in Fargo, ND. Ze behaalde haar BSN aan Jamestown College en haar MSN aan Maryville University. Ze is gecertificeerd als Adult-Gerontology Nurse Practitioner door de American Academy of Nurse Practitioners. Ze is gecertificeerd in wond- en stomazorg door de WOCNCB voor de afgelopen 8 jaar. Bij Sanford houdt ze toezicht op het poliklinische wondzorgprogramma, is ze voorzitter van de SVAT-commissie en is ze betrokken bij veel verschillende onderzoeksprojecten. Zij is een actief lid van de AAWC en is momenteel co-voorzitter van de Research Task Force en Membership Committee. Zij is ook een werkend lid van de AAWC International Consolidated Diabetic Ulcer Guidelines Task Force. Ze is betrokken geweest bij andere wondorganisaties en is momenteel de Professional Practice Chair voor de North Central Region Wound, Ostomy, and Continence Society. Emily heeft gewerkt als expert reviewer voor de WOCN Society en het Journal for WOCN. Haar carrière is vooral gericht op de vooruitgang van wondzorg door middel van evidence-based onderzoek.