Wat is vulvodynie?

Vulvodynie, of pijn in de vulva, is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door een branderig, stekend en stekend gevoel. Het wordt omschreven als “zuur dat over mijn huid wordt gegoten” en “een constante mes-achtige pijn”. Bij sommigen is de pijn constant en beïnvloedt elk aspect van hun leven, terwijl anderen vooral pijn hebben bij druk of contact, zoals bij geslachtsgemeenschap of langdurig zitten.

Wie heeft er last van?

Vulvodynie komt voor bij vrouwen van alle leeftijden, inclusief adolescenten, en komt voor bij vrouwen van alle rassen, religies en etnische achtergronden.

Hoeveel vrouwen worden getroffen

Onderzoeksstudies vinden dat maar liefst 16 procent van de vrouwen in de VS op een bepaald moment in hun leven last heeft van vulvodynie (Harlow 2003, Pukall 2016). De hoogste incidentie van het begin van de symptomen is tussen de leeftijd van 18 en 25 jaar. De laagste incidentie is na de leeftijd van 35 jaar (Harlow 2003).

Impact op kwaliteit van leven

Voor vrouwen die lijden aan vulvodynie, is geslachtsgemeenschap pijnlijk of onmogelijk. Veel jonge vrouwen schamen zich te veel om uit te gaan. Het verbreekt liefdevolle huwelijken. Sommige patiënten kunnen niet lang zitten en moeten hun baan opzeggen. De meesten kunnen geen broek dragen, of in sommige gevallen zelfs geen ondergoed. Leven met de pijn en zoveel fysieke beperkingen leidt tot gevoelens van depressie en hopeloosheid (NVA 2015, Pukall 2016).

Het zoeken naar een diagnose

Volgens een NIH-gefinancierd Harvard-onderzoek raadpleegt 60 procent van de getroffen vrouwen drie of meer artsen voordat ze een diagnose van vulvodynie krijgen. Helaas is bij 40 procent van de vrouwen die behandeld willen worden voor vulvodynie de diagnose niet juist gesteld, nadat ze wel drie artsen hebben bezocht (Harlow 2003).

Vrouwen raadplegen arts na arts op zoek naar een diagnose voor hun brandende pijn in de privésfeer. Velen zijn herhaaldelijk behandeld voor niet-bestaande schimmelinfecties, wat de pijn kan verergeren. Degenen die het geluk hebben een kundige gynaecoloog of vulvovaginale specialist te vinden, zullen zorgvuldig worden onderzocht en getest op alle bacteriële infecties, schimmelinfecties en huidziekten. Bij het eerste bezoek zal de arts ook een gedetailleerde medische en seksuele geschiedenis opnemen. Als alle testresultaten negatief zijn, en de arts de oorzaak van de pijn niet kan vaststellen, wordt de diagnose vulvodynie gesteld.

Wat veroorzaakt vulvodynie?

De exacte oorzaak is onbekend, omdat er een gebrek is aan onderzoeksgeld voor goedaardige gynaecologische aandoeningen. Wat we wel weten is dat vulvodynie geen infectie of seksueel overdraagbare aandoening is. Recente studies suggereren dat een of meer van de volgende zaken vulvodynie kunnen veroorzaken:

– een letsel aan, of irritatie van, de zenuwen die het gevoel in de vulva regelen
– een abnormale reactie van de vulvacellen op infectie of trauma
– genetische afwijkingen waardoor de cellen overreageren op ontsteking
– een plaatselijke overgevoeligheid voor Candida (gist)
– zwakte of spasmen in de bekkenbodemspieren

Behandelingsopties

Veel behandelingen die worden gebruikt om vulvodynie te behandelen zijn dezelfde die worden gebruikt voor andere chronische pijnaandoeningen. De lang bestaande eerstelijnsbehandeling van lage doses tricyclische antidepressiva is nu twijfelachtig, omdat een recent NIH-gefinancierd onderzoek heeft aangetoond dat deze medicatie niet effectiever is dan een placebo bij vulvodyniepatiënten (Foster 2010). Naast het voorschrijven van verschillende orale medicatie, raden artsen vaak bekkenbodemspiertherapie aan, omdat bekkenbodemdisfunctie vaak voorkomt bij vrouwen met vulvodynie. Psychologische interventies, zoals cognitieve gedragstherapie, zijn nuttig voor het omgaan met depressie en angst, die vaak gepaard gaan met vulvodynie.

Veel andere behandelingen worden gebruikt, maar er is weinig of geen bewijs van hun werkzaamheid. Deze omvatten anti-epileptica, verschillende topische geneesmiddelen, Botox-injecties, zenuwblokkades, acupunctuur en ontstekingsremmers. Bij vrouwen met provocerende vestibulodynie, een veel voorkomend subtype van vulvodynie, treedt de pijn alleen op wanneer druk wordt uitgeoefend op het vestibule (het weefsel rond de vaginale opening). Als conservatieve maatregelen falen, wordt deze vrouwen vaak een operatie (vestibulectomie) aanbevolen. Het succespercentage van chirurgie varieert van 60 tot 90 procent.

Sociale impact van vulvodynie

Om de sociale en economische impact van vulvodynie te bepalen, creëerde de NVA een web-based enquête, waarin respondenten werd gevraagd vulvodynie – gerelateerde kosten in te voeren over een periode van 6 maanden. 303 vrouwen vulden de enquête in. Gebruikmakend van conservatieve schattingen van de prevalentie van 3 tot 7% (tot 16% is gerapporteerd), schatten Xie en collega’s (2012) de economische impact van vulvodynie op 31 tot 72 miljard dollar, waarvan 70 procent directe kosten voor gezondheidszorg betreft. Zij concludeerden dat vulvodynie gepaard gaat met een enorme economische last voor de samenleving en het individu, en dat de kwaliteit van leven voor vrouwen met vulvodynie aanzienlijk wordt aangetast.