Wat zijn leukoplakia en erythroplakia?

Leukoplakie en erythroplakie zijn letsels die het vaakst worden waargenomen op het mondslijmvlies, maar soms ook in de keel en op de stemplooien. Ze komen vaak voor bij rokers, personen die blootgesteld zijn aan toxische irriterende stoffen, en patiënten met een voedingstekort – maar ze komen ook voor in afwezigheid van dergelijke factoren.

Leukoplakie en erythroplakie worden over het algemeen beschouwd als precancereuze laesies, hoewel hun potentieel om in kanker te veranderen niet door hun verschijning kan worden beoordeeld. Dit risico wordt beoordeeld door monsters onder een microscoop te onderzoeken op een kenmerk van cellen dat dysplasie wordt genoemd. Het hebben van dysplasie is geen garantie dat de cellen kanker zijn, maar het plaatst de patiënten in een hogere risicogroep dan de bevolking in het algemeen voor de ontwikkeling van kanker. Toch zal de meerderheid van de leukoplakie- en erythroplakielaesies, ook die met dysplasie, nooit tot kankervorming leiden.

Leukoplakie

Wat zijn de symptomen van leukoplakie en erythroplakie?

Leukoplakie en erythroplakie kunnen onopgemerkt blijven als ze in de mond of de keel voorkomen, en worden soms gevonden tijdens een routineonderzoek van het hoofd en de nek, of tijdens een stemonderzoek. Wanneer ze de stemplooien aantasten, veroorzaken ze meestal veranderingen die kunnen variëren van eenvoudige heesheid tot volledig stemverlies. De symptomen ontwikkelen zich meestal langzaam.

Hoe zien leukoplakie en erythroplakie eruit?

Leukoplakie betekent “witte vlek”, en erythroplakie betekent “rode vlek”, wat vanzelfsprekende beschrijvingen zijn van het uiterlijk van deze laesies. Vaak zien de plekken er wat verdikt uit als gevolg van de overmatige keratinevorming (keratose), vergelijkbaar met wat men ziet bij likdoorns en eeltplekken. Een combinatie van witte en rode zones kan in dezelfde laesie worden gezien – dit staat bekend als erythroleukoplakia.

Leukoplakia die beide stemplooien aantast, en overwegend de linker (rechts op de foto). Deze patiënt is een zware roker die zich presenteerde met stemveranderingen die in de loop van enkele jaren verslechterden.

Leukoplakie heeft beide stemplooien boven aangetast, met overheersende aanwezigheid op de linker (rechterkant van de afbeelding). Deze patiënt is een zware roker die gedurende meerdere jaren stemverslechtering ondervond.

Erythroleukoplakie van de rechter stembandplooi - deze laesie combineert witte en rode elementen in een

Erythroleukoplakie van de rechter stembandplooi – deze laesie combineert witte en rode elementen in een “patchwork” formatie.

Hoe worden leukoplakie en erythroplakie behandeld?

Als leukoplakie en/of erythroplakie eenmaal zijn geïdentificeerd, is meestal een biopsie en een gespecialiseerd onderzoek van het specimen onder een microscoop nodig om te bepalen of de laesies dysplasie herbergen. De verdere behandeling zal afhangen van de plaats van de laesie en de aard van de biopsiebevindingen. De opties kunnen een combinatie zijn van eenvoudige observatie, laserbehandelingen in de spreekkamer, of chirurgische verwijdering (microlaryngoscopie). Stoppen met roken en het vermijden van andere irriterende stoffen moeten altijd deel uitmaken van de behandelingsstrategie.

Het operatief behandelen van leukoplakie kan soms noodzakelijk zijn om de stemfunctie te verbeteren wanneer het de stemplooien aantast, zelfs in afwezigheid van dysplasie of andere verontrustende kenmerken op de biopsie.