Japanse Honorifics: San of Chan?

Intro to Japanese Honorifics

Zoals iedereen weet, is Japans een van de beleefdste talen ter wereld. Maar weten wanneer en hoe je beleefd moet zijn, kan problemen opleveren voor taalleerders.

Japanse honorifics kunnen een hoofdpijn zijn. Japans heeft een complex honorific spraaksysteem bekend als Keigo, die “beleefde taal”, “respectvolle taal”, “nederige taal”, “respectvolle werkwoorden” en “woord verfraaiing” omvat.

In dit artikel zullen we ons richten op de meest elementaire vorm van honorifics: honorific achtervoegsels in het Japans.

Wat zijn Japanse Honorific achtervoegsels?

Japanse Honorific achtervoegsels zijn titels die worden gebruikt om naar anderen te verwijzen op een beleefde manier. さん(San), 様(Sama), 君(Kun), ちゃん(Chan) zijn veel voorkomende Japanse eretitels die in de dagelijkse conversatie worden gebruikt. Deze achtervoegsels worden vaak aan het einde van iemands naam toegevoegd en verschillende achtervoegsels suggereren het geslacht, de leeftijd en de relatie van de spreker tot de bedoelde persoon.

Waarom zijn Japanse eretitels belangrijk?

Japanse eretekens zijn een belangrijke manier om respect, formaliteit en vriendschap uit te drukken tegenover de mensen met wie u contact hebt. In Japan is het gebruik ervan verplicht in veel formele en informele sociale situaties. Japanners beginnen met het gebruik van eretekens vanaf de kleuterschool, en gebruiken ze elke dag met mensen op school, op het werk, of zelfs in de familie. Als je de eretekens niet correct gebruikt, kun je een slechte indruk op anderen achterlaten of de gevoelens van anderen kwetsen.

Veel voorkomende Japanse eretitels

Engels (en uitleg)	日本語	Romaji
Mr. /Mrs. /Ms.	Naam さん	San
Voor jongens	Naam くん	Kun
Voor meisjes	Naam ちゃん	Chan
Voor bedrijfsscènes	Naam さま	Sama
Voor leraar	Naam 先生	Sensei
Senior op school/werk	Naam 先輩	Senpai
Company CEO	Naam 社長	Shachou
Departementshoofd	Naam 部長	Buchou
Old Japans achtervoegsel	Naam 殿	Dono

De volgende secties zullen de verschillen tussen en het gebruik van verscheidene veelvoorkomende Japanse eretekens introduceren.

San (さん)

San is de meest voorkomende vorm van erevoegsel, en ook de veiligste wanneer u niet zeker weet welk achtervoegsel te kiezen. Het kan worden vertaald in “Ms.” en “Mr.” in het Engels.

U kunt het gebruiken bij formele gelegenheden zoals scholen en kantoren, maar ook bij minder formele gelegenheden met bekenden. Het drukt respect uit voor mensen op een gematigde manier: niet te onbeleefd, maar ook niet overdreven beleefd.

Sama (様)

Sama is het meest formele achtervoegsel voor eerbetoon. Hoe formeel is het? Japanners gebruiken “sama” om God (神様 kami-sama) en de adel (天皇様 tennō-sama) aan te spreken. Daarom krijg je in het dagelijks leven zelden de kans om “sama” te gebruiken. Japanners gebruiken “sama” echter wel in het zakenleven om hun respect voor klanten te tonen, door ze “お客様 (okyaku-sama)” te noemen.

Tussen haakjes, als je iemand het hoort gebruiken voor “ore (俺)”, wat “ik” betekent, dan duidt dat op sarcasme over die persoon die overdreven zelfverzekerd is.

Kun (君 ofくん)

Kun is een mannelijk achtervoegsel dat wordt gebruikt voor kinderen en tussen vrienden. Het woord kan ook gebruikt worden door mensen met een hogere status om mensen met een lagere status aan te spreken.

Bedenk: je gebruikt “kun” nooit om een man aan te spreken die ouder is of van een hoger niveau dan jij. Leraren gebruiken “kun” soms om mannelijke studenten aan te spreken, maar je wilt je leraar niet met “kun” aanspreken.

Chan (ちゃん)

Chan is een vertederend vrouwelijk achtervoegsel. Het wordt het meest gebruikt voor kinderen, maar is ook wijdverbreid onder vrouwelijke familieleden en goede vrienden.

Chan heeft een gevoel van schattigheid en kennismaking, dus het wordt ook gebruikt voor huisdieren en geliefden. Als je het echter gebruikt om een meerdere aan te spreken, zal het voor anderen neerbuigend en onbeleefd klinken.

Deze vier zijn de meest voorkomende eretekens die je kunt tegenkomen, maar de volgende kunnen in bepaalde situaties ook belangrijk zijn.

Senpai (先輩) en Kōhai (後輩)

Senpai en kōhai zijn weerspiegelingen van hiërarchische verhoudingen in de Japanse cultuur.

Senpai kan worden gebruikt om te verwijzen naar of het aanspreken van iemands oudere of meer senior collega’s, of degenen met meer ervaring in een school, werkplaats, dojo, of sportclub. Het kan worden gebruikt als achtervoegsel na iemands naam of de naam helemaal vervangen. Daarentegen kan Kōhai worden gebruikt om iemands jongere of meer ondergeschikte collega’s aan te spreken. Het wordt echter niet gebruikt om iemand rechtstreeks aan te spreken.

Sensei (先生)

Je wist misschien al dat “sensei” “leraar” betekent in het Japans, maar het woord wordt ook gebruikt om te verwijzen naar artsen, politici, advocaten, en andere gezagsdragers. Over het algemeen heeft het woord de betekenis van een hoog niveau van meesterschap in bepaalde vaardigheden. Je gebruikt “sensei” om je respect te tonen voor de aangesproken persoon. “Sensei” kan als achtervoegsel worden gebruikt of iemands naam volledig vervangen.

Shi (氏)

U zult “shi” het meest tegenkomen in nieuwslezingen. Shi is een formeel achtervoegsel dat wordt gebruikt om iemand aan te spreken die u via publicaties kent, maar nooit echt hebt ontmoet. Het heeft de voorkeur in juridische documenten, academische tijdschriften en andere formele schrijfstijlen.

Dono (殿)

“殿” wordt uitgesproken als “dono” wanneer het aan namen wordt gekoppeld. Het is niet gebruikelijk in dagelijkse gesprekken, maar wordt soms gebruikt in zakelijke correspondentie, en op certificaten en onderscheidingen. Het is minder respectvol dan “sama”, en geeft aan dat de persoon naar wie verwezen wordt van hetzelfde niveau is als de verwijzer, maar dwingt toch respect af van de spreker.

Nu je een algemeen idee hebt van veel voorkomende Japanse eretekens, kun je voor jezelf beoordelen welke je bij welke gelegenheden moet gebruiken. Beginners kunnen zich gewoon houden aan het achtervoegsel -san als ze in de war raken.

Japanse Honorifics: How to Use The Titles and Their Differences

In tegenstelling tot de Engelse voorvoegsels die aan iemands achternaam worden toegevoegd, kunnen de Japanse achtervoegsels zowel aan het einde van de voornaam als aan het einde van de achternaam worden aangebracht. De voornaam wordt over het algemeen als dichterbij beschouwd dan de achternaam, zodat u ervoor kunt kiezen voornaam plus erevoegsels te gebruiken wanneer u vertrouwd bent met degene naar wie u verwijst.

Merk op dat de erevoegsels moeten worden gebruikt in overeenstemming met de andere vormen van erewoord in het Japans. Zo kan het gebruik van de gewone vorm met een beleefd ereteken (-san, -sama) belachelijk klinken.

Hoewel het u misschien is opgevallen dat Japanners in sommige gesprekken de eretekens laten vallen. Dus wanneer moet je erewoorden toevoegen en wanneer niet? Hier zijn een paar regels die u kunt volgen.

Wanneer geen Japanse achtervoegsels gebruiken

Ten eerste: U mag de eretekens alleen laten vallen wanneer u verwijst naar uw echtgenoot, jongere familieleden, goede vrienden en vertrouwelingen.

Tweede, in het geval van verwijzing naar een derde persoon, kunt u de eretekens laten vallen wanneer u verwijst naar een niet-familielid in een gesprek met uw eigen familie, of wanneer u verwijst naar een lid van uw bedrijf aan een klant of iemand van een ander bedrijf. In één woord, je moet eerwoorden gebruiken behalve wanneer je verwijst naar een lid van de in-group terwijl je praat met iemand buiten de groep. Dit wordt “uchi-soto (in-group/out-group) onderscheid” genoemd. Dit zal verder worden besproken in de Japanse Honorific op het werk hieronder.

Derde, de honorific achtervoegsel wordt nooit gebruikt om te verwijzen naar zichzelf, behalve voor dramatisch effect, of enkele uitzonderlijke gevallen.

Ook, tegenwoordig, sommige mensen van jongere generaties de voorkeur aan worden verwezen zonder een eerbetoon, zelfs als ze elkaar net kennen.

Wanneer Japanse erevoegsels gebruiken

Hoewel er bepaalde voorwaarden zijn waaronder u de erevoegsels kunt laten vallen, bedenk dan dat in de meeste gevallen het laten vallen van de erevoegsels (呼び捨て of “yobisute” in het Japans) uit de naam van de persoon waarnaar u verwijst onbeleefd is, tenzij u zeer nauw met hem/haar verbonden bent.

Japanners gebruiken verschillende eretekens afhankelijk van verschillende persoonlijke relaties op school, op het werk, en zelfs in de familie.

Japanse eretekens op school

Op school noemen leerlingen de leraar meestal “achternaam+sensei”, bijvoorbeeld een leraar met de naam Hiroshi Tanaka wordt door zijn leerlingen “Tanaka sensei” genoemd.

In de meeste gevallen noemt de leraar de leerlingen bij hun achternaam+san of kun (voor jongens). Zo kan een mannelijke student met de naam “Takubi Sugimoto” door zijn leraren worden aangesproken met “Sugimoto san” of “Sugimoto kun”.

Hoe verwijzen leerlingen naar elkaar?

Zoals hierboven vermeld, is “senpai” een vaak gebruikt eresuffix tussen medeleerlingen op school. Als Sakura Yamamoto in de vijfde klas zit, en Erika Suzuki in de vierde. Dan is het zeer waarschijnlijk dat Sakura Erika “Suzuki san” of “Erika san” noemt, en Erika Sakura “Suzuki senpai” of “senpai” noemt.

Als de twee klasgenoten zijn, zullen ze elkaar waarschijnlijk “voornaam/achternaam+san” noemen, afhankelijk van persoonlijke voorkeur en de relatie tussen hen.

Japanse eretekens op het werk

Heb je je ooit afgevraagd hoe je mensen op het werk moet aanspreken?

Hoe moeilijk het ook is om te leren, met de juiste erewoorden komt u professioneel en beleefd over in een zakelijke omgeving.

Hoe spreekt u uw baas, ondergeschikten en collega’s op kantoor aan

U dient een titel te gebruiken om uw baas of meerderen op kantoor aan te spreken. Bijvoorbeeld, als uw baas Mr. Satou (佐藤) heet en afdelingshoofd is, kunt u hem gewoon “Buchou (部長, afdelingshoofd)” of “Satou Buchou (佐藤部長，Department Head Satou )” noemen op kantoor.

Hoe spreekt u uw ondergeschikten of collega’s aan

Het meest gebruikte achtervoegsel “titel” is hier een goede keuze. Bijvoorbeeld, als u een medewerker heeft wiens achternaam Satou is, kunt u hem “Satou-san” noemen.

Zoals hierboven vermeld, gebruiken senioren soms “kun” om mannelijke ondergeschikten aan te spreken, zoals “Satou-kun”.

Namen die u kunt gebruiken als u met uw klanten of mensen buiten het bedrijf spreekt.

Als u de naam van uw baas of collega moet noemen in een zakelijk gesprek met klanten of mensen buiten uw bedrijf, moet u zijn/haar achternaam gebruiken, zonder achtervoegsels.

U moet uw collega bijvoorbeeld niet “Satou Buchou” noemen als u met uw klant praat. In plaats daarvan moet u hem of haar “Buchou no Satou” noemen (部長の佐藤， ons afdelingshoofd, Satou)”, of “het afdelingshoofd van ons bedrijf” (弊社の部長).

Namen voor klanten of senioren

Om respect voor de klanten of senioren op het werk uit te drukken, kunt u het meest formele achtervoegsel “sama” gebruiken om hen aan te spreken. Aangezien san minder formeel is dan sama, kan het gebruik van san voor klanten te gewoon klinken en moet het worden vermeden.

Sensei

Zoals eerder vermeld, gebruikt u voor politici, advocaten of consultants “sensei” in plaats van “san”. Bijvoorbeeld “Satou-sensei”.

Japanse eretekens met familie

Nu u al meer hebt geleerd over formele en informele Japanse eretekens, bent u dan niet nieuwsgierig naar hoe Japanners hun familieleden aanspreken?

Zoals hierboven vermeld, heeft Japan een cultuur van “uchi-soto (in-group/out-group) onderscheid”, dus hebben ze twee verschillende manieren ontwikkeld om naar familieleden te verwijzen.

Wanneer u naar uw eigen familieleden verwijst terwijl u met anderen praat, wilt u nederig zijn en neutrale zelfstandige naamwoorden gebruiken, zoals haha (母) voor “moeder”. Wanneer je je eigen familieleden aanspreekt (vooral degenen die ouder zijn dan jij) of wanneer je de familieleden van iemand anders aanspreekt of ernaar verwijst, moet je erevormen gebruiken, die het achtervoegsel “san” gebruiken. Bijvoorbeeld, “moeder” wordt okāsan (お母さん) in de erevorm. Meestal noemt het oudere familielid de jongere gewoon bij de naam.

Kijk naar de onderstaande tabel en leer de twee sets familie woorden in het Japans.

Notuurlijk kunnen soms ook de eretekens “chan” en “sama” worden gebruikt in plaats van -san, om respectievelijk een hoger niveau van nabijheid of eerbied aan te geven.

Conclusie over Japanse achtervoegsels

Japanse eretekens zijn afkomstig uit de Japanse cultuur en zijn daar een voorbeeld van. Als je er meer over leert, krijg je misschien een idee van de Senpai-kōhai cultuur, de Uchi-soto cultuur, enzovoort. Je kunt ook speculeren over verschillende interpersoonlijke relaties volgens verschillende niveaus van respect door het gebruik van eretekens.

Het is opmerkelijk dat sommige mensen van de jongere generatie tegenwoordig liever zonder eretekens worden aangeduid, dus je kunt naar de persoonlijke mening van de persoon vragen als je niet zeker weet of je al dan niet eretekens moet gebruiken. Een andere manier is om zijn of haar manier van aanspreken te volgen. Als iemand die je net kent je bijvoorbeeld op het feest aanspreekt met voornaam+san, betekent dat mogelijk dat hij of zij ook zo genoemd wil worden.

Voorzichtig zijn met Japanse eretekens is nodig omdat je anderen geen onbeleefde indruk wilt geven of overdreven intiem wilt klinken.

Probeer wat je geleerd hebt om anderen beleefd aan te spreken en je zult merken dat je een stap dichter bij het begrijpen van de Japanse cultuur bent. Misschien wilt u ook enkele Japanse basiszinnen kennen om uw beleefdheid te tonen.