Boeddhisme

Een filosofische verlossingsbeweging die ontstond in hetzelfde ascetische milieu dat de Upanishads voortbracht, legt het boeddhisme de nadruk op de vergankelijkheid van alle toestanden van samsara en biedt een verscheidenheid aan spirituele praktijken om bevrijding te bereiken. Zolang men gedreven wordt door onwetendheid en begeerte en bezwaard is door de overblijfselen van vroegere daden, brengt de dood geen einde aan herhaalde wedergeboorten. Men kan herboren worden als een god (deva), halfgod (asura), mens, dier, hongerige geest of hellewezen. Vroege boeddhistische teksten spreken van meerdere hete hellen onder de aarde, maar Mahayana tradities situeren hellen in de miljoenen universa waarin voelende wezens lijden en mededogende boeddha’s onderwijzen. Hoewel al deze rijken uiteindelijk als illusoir worden beschouwd, is het lijden van hellewezens en hongerige geesten (die gekweld worden door onophoudelijke honger en dorst) ondraaglijk, en de levendige weergave ervan in boeddhistische literatuur en kunst verhoogt het gevoel van urgentie om goede daden te verrichten, de aldus verkregen verdienste over te dragen aan hen die in nood verkeren, en hun toevlucht te nemen tot de bescherming van boeddha’s en bodhisattva’s (zij die de gelofte afleggen een boeddha te worden en zich toeleggen op het helpen van anderen om verlichting te bereiken). Het Mahayanaboeddhisme verheerlijkt het mededogen van grote bodhisattva’s die hun magische kracht gebruiken om af te dalen naar de laagste hellen om de reddende dharma (de universele waarheid onderwezen door de Boeddha) te prediken en hun verdiensten te delen met de ellendigen. De barmhartige aanwezigheid in de hel van de bodhisattva’s Avalokiteshvara (vaak afgebeeld als een mooie jonge vrouw en bekend als Guanyin in China en als Kannon in Japan), Kshitigarbha (bekend als Dizang in China en als Jizō in Japan), en de heldhaftige monnik Mulian (die bemiddelde bij de Boeddha en de bevrijding van zijn moeder uit de kwelling in de hel bewerkstelligde) zijn daarom belangrijke voorbeelden van deze Mahayana leer.

Kannon, de bodhisattva van het mededogen; Takasaki, Japan.
Kannon, de bodhisattva van het mededogen; Takasaki, Japan.

Tsuneo Iwata/Bon

In China ontstond door de samenvloeiing van boeddhistische, taoïstische en volkse tradities een uitgebreid ceremonieel systeem om het lijden van hongerige geesten en helwezens te verlichten en hun negatieve invloed op de levenden uit te drijven. De hel, met zijn 10 geduchte rechtbanken, is een bureaucratie waar rechters steekpenningen aannemen en zielen processen ondergaan en gerechtelijke folteringen ondergaan. De overledenen worden gesteund door hun levende verwanten, die hen met eer gedenken door goede daden te verrichten, rituelen in hun naam te sponsoren en het graf te verbranden of te versieren met papieren beeltenissen van geld, voedsel, kleding, auto’s, en andere benodigdheden. Esoterische rituelen voor het openen van de poorten van de hel en het voeden van de hongerige geesten en helwezens breiden dit kinderlijke mededogen van de familie uit tot de hele bevolking van lijdende wezens. De Chinese hellen, die purgatoriaal van aard zijn, liggen niet buiten het bereik van menselijk ingrijpen, en de gedeelde verplichting om de wezens die daar lijden te helpen, is een krachtige kracht voor sociale cohesie geweest.