Introduced Species Summary Project
Dandelion(Taraxacum officinale)

CommonName: Paardebloem

Wetenschappelijke naam: Taraxacum officinale

Classificatie: Plantae

Phylum of divisie: Magnoliophyta
Klasse: Magnoliopsida
Orde: Asterales
Familie: Asteraceae
Subfamilie:

Identificatie:De paardenbloem ontleent zijn naam aan de franse term ‘dentde lion’ wat ’tand van de leeuw’ betekent. Paardenbloemen zijn overblijvende, kruidachtige planten die het best gedijen op vochtige, zonnige plaatsen in alle delen van de noordelijke gematigde zone. De plant groeit het hele jaar door, maar gaat sluimeren in gebieden die een koude winter kennen. De penwortel van de paardenbloem, dik, stevig en donkerbruin, kan tot 10 à 15 meter in de grond doordringen. De knoppen groeien uit het bovenste gedeelte van de wortel waar zich een dichte kroon vormt. Hieruit kunnen ook planten groeien waarvan de wortel in de grond is doorgesneden en slechts een centimeter lang is. De bladeren, glanzend en onbehaard, zijn 3 tot 12 inches lang en ½ tot 2 ½ inches breed en vormen altijd een basale rozetvorm, wat betekent dat ze zich allemaal vanuit het centrum vertakken. Ze lijken op hoektanden die naar boven of naar achteren wijzen. De bloeistengel kan een lengte bereiken van 6 tot 24 duim. Het hoofdje bevat 100 tot 300 straalbloemen en als ze worden afgesneden, komt er een bittere, melkachtige substantie uit de stengel. Onder de bloem van helder goudgeel, zitten vijf tinnen bloemblaadjes boven een buis gevuld met een overvloed aan nectar.

Oorspronkelijke verspreiding: Hoewel de paardenbloem van plaats tot plaats is getransporteerd sinds het begin van de geschreven geschiedenis, kan tenminste worden gezegd dat de plant inheems is in Europa en Azië. De vroegste vermeldingen zijn te vinden in de Romeinse tijd en het gebruik werd opgemerkt door de Angelsaksische stammen van Groot-Brittannië en de Normandiërs van Frankrijk. In de tiende en elfde eeuw wordt in de werken van Arabische geneesheren melding gemaakt van het gebruik van paardenbloemen voor medicinale doeleinden.

Huidige verspreiding: paardenbloemen hebben zich gevestigd in Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland en vele andere gematigde streken zoals Oostenrijk, Italië, Polen, Turkije en door de Verenigde Staten.

Paardenbloemen kunnen zowat overal groeien, namelijk op velden, gazons, bossen, tuinen of zelfs braakliggende terreinen. Ze hebben de neiging meer te groeien op plaatsen met veel zonlicht dan onder bomen of schaduwrijke plekken. De plant wordt meer aangetroffen in verstoorde gebieden zoals lawines, verbrande bossen en moerassen om er maar enkele te noemen en overal van zeeniveau tot hoge alpiene hoogten.

Plaats en datum van introductie: Paardebloemen hebben zich zo lang over het noordelijk halfrond verspreid dat het moeilijk is hun uitheemse status vast te stellen. Er is echter opgemerkt dat de Puriteinen paardenbloemen zo nuttig vonden dat zij ze meebrachten om zich in het nieuwe graafschap te vestigen.

Wijze(n) van introductie: Doorheen de geschiedenis zijn paardenbloemen opzettelijk over oceanen en continenten vervoerd door de mens. Europese kolonisten brachten deze planten opzettelijk naar Amerika. Schepen die aan land kwamen in de Nieuwe Wereld brachten ongetwijfeld aarde en zaden mee, waaronder de zaden van paardenbloemen. Hoewel de plant zich discreet verspreidde in een broekomslag of in een schoenzool, was het ook een uitgenodigde soort.

Reden(en) waarom ze is ingeburgerd: Er zijn veel verschillende redenen waarom de paardenbloem is ingeburgerd. De meest bedoelde doeleinden van de paardenbloem waren voor de geneeskunde, voedsel en wijn. In de 17e eeuw, toen paardenbloemen naar de Nieuwe Wereld werden gebracht, werden zij voornamelijk door de Puriteinen gebruikt als bron van medicijnen. Paardenbloemen werden niet gewaardeerd als voedingsmiddel, maar als bron van allerlei voordelen voor de gezondheid. Terwijl de mannen het land bewerkten, gingen de vrouwen tuinieren. Hoewel zij niet begrepen waarom, geloofde men dat het blad, de wortel en de bloem belangrijke resultaten hadden bij het verlichten van kwalen. Paardenbloemen werden ook gekweekt omdat zij die plant kenden en erop konden vertrouwen in dit vreemde land. De vrouwen plantten dus paardenbloemzaad vanwege de geneeskrachtige werking en om een bloem te verspreiden die hen aan thuis herinnerde.

De paardenbloemsoort is niet gemakkelijk in bedwang te houden. Alleen al door het blazen van de paardenbloem vliegt de kop weg en verspreidt een paar honderd zaadjes, afhankelijk van de windsterkte, tot honderden kilometers ver. Er werd gemeld dat in 1672, de plant goed ingeburgerd was in New England. Spanjaarden brachten paardenbloemen naar Californië en Mexico, terwijl de Fransen ze introduceerden in Canada, waardoor de plant zich snel over het continent verspreidde.

Ecologische rol: Paardenbloemen worden geassocieerd met de volgende gewone struiken, grassen, en planten; gewone sneeuwbes, Wood’s rose, russet buffalo berry, blauwe bosbes, chokecherry, zwarte salie penseel, Wyoming grote salie penseel, Oregon-druif, ruw zwenkgras, Idaho zwenkgras, slank tarwegras, prairie jenegras,timber danthonia, Richardson’s needlesgrass, tufted hairgrass, bluegrass, aster, willowweed, prairie smoke avens, small-leaf angelic, Colorado columbine, rhexia-leaved paintbrush, Oregon fleabane om er maar een paar te noemen.

Hoewel paardenbloemen gewoonlijk in verstoorde gebieden groeien, varieert de tijd dat de plant blijft voorkomen van ecosysteem tot ecosysteem. Hij kan na een paar jaar een hoogtepunt bereiken of wel tien jaar standhouden. Na de oogst is de paardenbloem een overheersende soort. Als een gebied eenmaal overbegraasd is, ontkiemen de paardenbloemen. Als er overbegrazing is geweest, verschijnen er paardenbloemen. Paardenbloemen zouden echter niet kunnen bestaan op graslanden omdat ze niet kunnen concurreren om water, voedingsstoffen en zonlicht.

Voordelen:Kleine vogels voeden zich met de zaden van paardenbloemen. Varkens, geiten en konijnen eten de plant. De bloem levert nectar voor honingbijen.

De paardenbloem heeft talloze gezondheidsvoordelen en smakelijke toepassingen.Europeanen gebruikten de plant tegen koorts, steenpuisten, oogproblemen, diarree, vochtophoping, levercongestie, brandend maagzuur en huidaandoeningen. In China, India en Rusland werd de paardenbloem gebruikt voor de behandeling van borstproblemen, leverziekten, blindedarmontsteking en spijsverteringsproblemen.

Paardebloem wordt gezien als spijsverteringsbevorderend vanwege zijn bittere bestanddelen die de speeksel- en maagsappen zouden stimuleren. De wortel kan de galstroom verbeteren, wat verstopping van de lever, ontsteking van de galwegen, hepatitis, galstenen en geelzucht zou helpen verlichten. Paardenbloemblad heeft een diuretische werking, wat tot aanzienlijk gewichtsverlies kan leiden. Studies hebben aangetoond dat de plant antilichamen tegen kanker kan produceren en de bloedsuikerspiegel kan bufferen bij diabetici.

Alle delen van de plant kunnen worden gegeten en zijn vaak te vinden in salades, geroosterd, gebakken, gemengd in pannenkoeken of verwerkt in wijn, thee, of een koffie-liefhebbersdrankje. Paardenbloemen hebben een smaak die lijkt op witlof of andijvie met een bittere zweem.

Dreiging(en): De paardenbloem heeft een geringe ecologische impact en brengt geen echte schade toe aan het ecosysteem. Het belangrijkste negatieve aspect van de paardenbloem is de moeilijkheid om hem uit te roeien op erven of plaatsen waar men niet wil dat de plant groeit. Paardenbloemen worden vaak beschouwd als een hinderlijk onkruid en worden het meest aangetroffen in sterk verstoorde ecosystemen zoals gazons.

ControlLevel Diagnose: Paardenbloemen vormen een vrij geringe bedreiging voor ecosystemen. Het lijkt alleen nodig de soort te bestrijden wanneer deze als een esthetisch probleem of “onkruid” wordt gezien.

Controle Methode: Paardenbloemen zijn een van de moeilijkst te bestrijden onkruiden, omdat de zaden zich snel en gemakkelijk door de wind kunnen verspreiden. De zaden hoeven niet te worden geplant en kunnen onder de meeste omstandigheden uit zichzelf ontkiemen. Het is het beste om te proberen de verspreiding te stoppen wanneer paardenbloemen nog zaailingen zijn, want eenmaal gevestigd, is de soort zeer moeilijk te verstoren. De manieren om de groei van paardenbloemen in de hand te houden zijn voornamelijk grondbewerking met veegploegen, gewasconcurrentie, beheer van voedergewassen en de toepassing van herbiciden. De meest succesvolle aanpak is het combineren van een gewasbeschermingsprogramma met het gebruik van herbiciden om de vestiging van paardenbloemen te voorkomen. Met een goede gewasconcurrentie kan de kieming van paardenbloemen in de kiem worden gesmoord. De toepassing van herbiciden in de herfst is het meest effectief. De maatregelen die kunnen worden genomen in een systeem met rechtstreekse inzaai zijn: voorzaai, vroege voorjaarsinzaai, vooroogst, naoogst, zomerstrooisel, beëindiging van meerjarige voedergewassen. Om paardenbloemen te bestrijden moet een combinatie van benaderingen serieus worden genomen, aangezien de plant zich snel kan vestigen.

Referenties en beeldbronnen:

Auteur: Dara Hourdajian
Laatst bewerkt: 13 november 2006

| ProjectHome |