Hoeveel tenen heeft een paard? Meer dan je denkt

Seabiscuit, Secretariat en elke zeurpiet die ooit een ploeg heeft getrokken, hadden vijf tenen aan elke voet, zo blijkt uit een studie die woensdag is vrijgegeven en waarin het idee wordt gelogenstraft dat moderne paarden slechts één teen hebben.

Wetenschappers hebben lang aangenomen dat paarden, zebra’s en andere paardachtigen in de loop van miljoenen jaren van evolutie geleidelijk hun tenen verloren totdat alles wat overbleef – uniek onder zoogdieren – een grote middelste teen was die eindigde in een hoef.

Die veronderstelling is op zijn minst gedeeltelijk onjuist, volgens de studie, gepubliceerd in het tijdschrift Royal Society Open Science.

“We leveren het bewijs dat de ‘ontbrekende’ vingers in feite nog steeds aanwezig zijn,” vertelde hoofdauteur Nikos Solounias, een professor aan het New York Institute of Technology, aan AFP.

“Alle vijf de vingers zijn samengevoegd om de compacte voorpoot met hoeven te vormen die we vandaag de dag kennen,” zei hij, en vergeleek het met een tulp die nooit opengaat.

De fantoomvingers zijn niet zichtbaar met het blote oog, maar een onderzoek van botten, fossielen en slagaders in embryo’s onthulde sporen van de tenen waarvan gedacht werd dat ze in de loop der tijd verdwenen waren, vertelde hij aan AFP.

Wetenschappers zijn het erover eens dat mensen, paarden en andere zoogdieren afstammen van een gemeenschappelijke, verre voorouder met vijf vingers per ledemaat.

Maar toen de subtropische bossen zo’n 35 miljoen jaar geleden plaats maakten voor savannen met harde compacte grond, paste de anatomie van de hurk-, drie- en viervoeters zich aan.

“Hoeven en lange benen hielpen paarden verder en sneller te rennen op de open prairie, waardoor ze roofdieren konden ontvluchten en vers gras konden vinden om te grazen,” legde het American Museum of Natural History uit.

Tegen ongeveer negen miljoen jaar geleden hadden de paardachtige bosbroeders meestal plaats gemaakt voor grasetende grazers, wier centrale teen was veranderd in een lang bot boven de hoef, bekend als het middenhandsbeentje.

Enkele wetenschappers erkennen dat kleine splinters aan de buitenranden van het middenhandsbeentje bij moderne paarden overblijfselen zijn van de tweede en vierde teen, maar beweren dat het equivalent van de kleine teen en duim – tenen 1 en 5 – volledig zijn verdwenen.

Maar een nadere beschouwing van de botstructuur bij moderne paarden bracht ribbels aan het licht op de achterkant van de splinters die overeenkwamen met deze buitenste tenen, zo werd in de studie gesteld.

De onderzoekers traceerden ook de geleidelijke metamorfose van de paardenledematen gedurende 55 miljoen jaar evolutie, waaruit bleek dat de tenen waren samengevoegd.

“Als er vijf vingers zijn, zouden er 10 primaire zenuwen en 10 slagaders moeten zijn – precies wat we vonden,” zei Solounias.

“We suggereren een nieuw paradigma waar de evolutie van paardenledematen wordt gevormd door herschikking, niet door verlies,” zei Solounias.