We leven in een steeds meer gepolariseerde samenleving. Bij elk opkomend debat – immigratie, belastingwetgeving, seksueel wangedrag, wapenbeheersing – lijkt het alsof we steeds dieper in een cyclus van verontwaardiging, wantrouwen en beschuldigingen worden ondergedompeld. Vaak is alleen al de mogelijkheid dat iemand lid is van de “andere kant” genoeg om vitriool en laster op te roepen, ongeacht hun bedoelingen.
Dit gedrag, dat bekend staat als “moreel tribalisme”, is nauwelijks verrassend wanneer het wordt bekeken door de lens van de sociale wetenschap. Onderzoek dat in de afgelopen jaren is uitgevoerd, heeft nieuw licht geworpen op hoe diep dergelijke tribale neigingen in de menselijke geest kunnen zijn ingebakken.
In één studie, bijvoorbeeld, rekruteerden onderzoekers van de Northeastern University in Boston een groep vrijwilligers en vertelden hen, op basis van antwoorden die zij op enkele vragen hadden gegeven, dat zij ofwel gewoontegetrouw “overschatters” of “onderschatters” waren. (In werkelijkheid was de feedback vals.)
Daarna stelden zij de vrijwilligers voor aan een andere persoon, die, zonder dat zij het wisten, samenwerkte met de experimentatoren. De helft van de vrijwilligers leerde dat deze persoon dezelfde inschattingsstijl had als zij; de andere helft leerde anders. Vervolgens kregen zij de kans deze persoon te observeren bij een eenvoudige taak.
Ten slotte werd de vrijwilligers gevraagd te beoordelen hoe eerlijk deze persoon had gehandeld. Uit de resultaten bleek dat mensen met dezelfde inschattingsstijl als de onderzoeksconfederatie significant meer geneigd waren de daden van deze persoon te vergeven. Daarentegen beoordeelden degenen met een andere inschattingsstijl het gedrag van de persoon veel strenger.
De resultaten tonen aan hoe gemakkelijk mensen bezwijken voor moreel tribalisme. Natuurlijk heeft de inschattingsstijl niets te maken met moraliteit. Niettemin, omdat mensen zo veel belang hechten aan overeenkomsten en verschillen die zij met anderen delen, was zelfs dit triviale kenmerk voldoende om hun gevoel van “wij” en “zij” te veranderen. En groepsgrenzen lijken de grens te markeren tussen deugd en ondeugd.
Dat groepslidmaatschap dient als morele grens manifesteert zich ook in de strafbeslissingen van mensen. In onderzoek dat ik met verschillende medewerkers heb uitgevoerd, heb ik getest hoe groepscategorieën zoals het land van staatsburgerschap en sportteamfandom van invloed zijn op hoeveel mensen denken dat een andere persoon moet worden gestraft voor het overtreden van de regels van een spel.
De resultaten suggereerden dat dergelijke categorieën de strafbeslissingen van mensen beïnvloeden – maar alleen wanneer ze afgeleid zijn of wanneer ze snel straffen. Deze “reflexieve vooringenomenheid” bij straffen toont aan dat onze reflexmatige reactie kan zijn om leden van andere groepen te belasteren.
De intrinsieke neiging van mensen tot moreel tribalisme wordt verder aangetoond in onderzoek, gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA, dat zich richt op hoe kinderen reageren op het oneerlijke gedrag van anderen. Jillian Jordan en medewerkers deelden kinderen tussen zes en acht jaar mee dat ze lid waren van het “blauwe” team of het “gele” team. Zij ontdekte dat, in alle leeftijdsgroepen, kinderen de neiging hebben om leden van de “out-group” meer te straffen dan leden van de “in-group” voor dezelfde overtreding.
Het idee dat mensen van nature tribaal zijn, mag geen verrassing zijn voor wie bekend is met de menselijke evolutie. De Homo sapiens heeft een groot deel van zijn evolutionaire geschiedenis doorgebracht in kleine groepen op de Afrikaanse savanne, die met andere groepen concurreerden om schaarse hulpbronnen. Als gevolg daarvan is stammenstrijd in ons DNA geschreven.
Deze inzichten kunnen een vrij pessimistisch beeld lijken te schetsen. Maar er zijn enkele redenen voor optimisme. Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer leiders in een gemeenschap het juiste doen, dit een toon kan zetten voor anderen, waardoor uiteindelijk iedereen wordt aangemoedigd zich eerlijker te gedragen. Een voorbeeld van een dergelijk fenomeen is de recente cascade van bedrijven en organisaties in de Verenigde Staten die de handen ineensloegen om de macht van de National Rifle Association tegen te gaan. De groepsmentaliteit die zoveel moeilijkheden oplevert, is ook de bron van sommige van onze grootste sterktes.
In het bovengenoemde onderzoek dat ik heb uitgevoerd, bleek bovendien dat mensen die de tijd kregen om over hun beslissing na te denken, veel minder geneigd waren om leden van de binnen- en de buitengroep verschillend te straffen. Dit suggereert dat we door rationeel en weloverwogen na te denken in staat kunnen zijn nobelere principes van eerlijkheid en egalitarisme in te zetten.
Over het geheel genomen is het beeld van de menselijke natuur dat door recente wetenschappelijke inzichten wordt geschetst net zo beladen en complex als het beeld dat in Homerische en Bijbelse teksten wordt geschetst: vervloekt met een aangeboren neiging tot parochialisme en vooringenomenheid; gezegend in onze fijnere momenten met een vermogen om onze energie ten goede te kanaliseren. Hoe meer inzichten we kunnen verwerven door middel van onderzoek in de sociale wetenschappen, hoe groter de kans dat we het eerste kunnen tegengaan en het tweede kunnen stimuleren.
{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragrafen}{highlightedText}}
- Delen op Facebook
- Delen op Twitter
- Delen via e-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger
Geef een antwoord