Hoe Phil Knight Nike creëerde

LeBron James, Michael Jordan, Cristiano Ronaldo, Tiger Woods. Wat hebben ze gemeen? Ze droegen allemaal de Nike swoosh. Grappig logo. Waar komt het vandaan? En, “Nike,” wat betekent dat eigenlijk? Waarom zweren mensen bij het merk? Waardoor zijn sneakerheads en atleten erdoor geobsedeerd? Het verhaal van Nike is een verhaal van creativiteit. Phil Knight is de geest achter Nike, en hij is een geïnspireerde man.

Phil Knight schreef de fascinerende memoires Shoe Dog voor jou. Hij wilde u inspireren met zijn reis als ondernemer. Hij wilde u laten zien dat obstakels u nooit en te nimmer mogen tegenhouden. Slaagt hij in zijn doel? Ja, ja, en ja. Van verdwaalde business school afgestudeerde tot worstelende ondernemer tot CEO van een beursgenoteerd multi-miljard dollar bedrijf, Knight maakt veel mee en bekent er alles over.

We beginnen in Oregon, waar Knight als twintiger thuis bij zijn ouders kwam te wonen. Hij studeerde af aan de Stanford Business School, maar hij voelde zich verloren in het leven. Zijn sterkste droom was om Japanse loopschoenen te verkopen in de Verenigde Staten. Hij moest naar Japan gaan om dit te realiseren. Dus vloog hij met een vriend naar Hawaï met de bedoeling de wereld rond te reizen. Ze vonden Hawaï zo mooi dat ze er een tijdje bleven. Na banen in de encyclopedie en de verkoop van aandelen, realiseerde Knight zich dat zijn droom aan het vervliegen was.

Die Thanksgiving, vloog Knight naar Japan. Het land was een spiritueel wonder voor hem. Hij schrijft: “Ik bracht uren door zittend op bankjes in ommuurde tuinen, lezend over de dominante religies van Japan, het boeddhisme en de shinto. Ik verwonderde me over het concept van kensho, of satori – verlichting die in een flits komt, een verblindende knal.” Knight raakte geobsedeerd door verlichting, gevoelens van eenheid en het verlies van zichzelf. Die ideeën zouden zijn filosofie van Nike leiden.

Toen Knight het Japanse schoenenbedrijf Onitsuka ontmoette, zette hij de eerste stap om het Nike van vandaag op te bouwen. Hij gooide naar Onitsuka executives dat hij het merk in de Verenigde Staten zou verkopen. Zij stemden in met het idee. Ze dachten er zelf ook over na. Knight noemde zijn geïmproviseerde bedrijf Blue Ribbon. Hij liet een bestelling van Onitsuka Tigers naar Oregon verschepen. Maar, hij ging niet zo snel naar huis.

Je kon zien dat Knight een artiest in hart en nieren was. Hij zette zijn reizen rond de wereld voort. Hij gebruikte die reizen als persoonlijke inspiratie. Hong Kong, de Filippijnen, Thailand, Vietnam, India, Egypte, Israël, Italië, Frankrijk, Griekenland – deze landen prikkelden Knight’s verbeelding. Toen hij in Griekenland aankwam, vervulde hij een andere droom. Hij bezocht de beroemde Acropolis. Hij zag het Parthenon en de tempel van Athena Nike, de godin van de overwinning. Deze gebeurtenis zou Knight later beïnvloeden bij het opbouwen van zijn bedrijf.

Teruggekeerd in Oregon probeerde Knight de zaak van Blue Ribbon op te starten. Er was een klein probleem. De schoenen waren er niet. Hij werd boekhouder en wachtte. Hij wachtte te lang. Veel te lang. De Onitsuka schoenen kwamen eindelijk na bijna een jaar. De schoenen waren ongelooflijke kunst voor hem. Hij schrijft: “Ik had in Florence of Parijs niets gezien dat ze overtrof.” Knight was de esthetische visionair, de man met de verbeelding voor krachtige beelden. Hij had een technisch brein nodig om zich aan te passen. En die technische geest was Knight’s oude atletiekcoach van de Universiteit van Oregon. Bill Bowerman, de coach, was geobsedeerd door de constructie van sportschoenen. Hij experimenteerde vaak op studentenschoenen en had thuis een werkplaats. Knight deelde het eigendom van het bedrijf met Bowerman.

De verkoopinspiratie voor Knight was de loper. Knight ging verkopen op track meets. De verkoop was geweldig. Zijn geloof in hardlopen was sterk. Het was inspirerend voor klanten. Hij schrijft: “Ik geloofde in hardlopen. Ik geloofde dat als mensen elke dag een paar kilometer gingen hardlopen, de wereld een betere plek zou zijn, en ik geloofde dat deze schoenen beter waren om in te lopen.” De kunst van het verkopen is de inspiratie van geloof.

Knight breidde het verkoopgebied uit voorbij de Pacific Northwest naar Californië. Door vriend Jeff Johnson aan te nemen, zou Knight de Nike legende mogelijk maken. Johnson was een succesvolle verkoper die Knight hielp het bedrijf op te bouwen in onder andere Californië en de oostkust. Knight en Johnson voerden jarenlang strijd tegen een concurrerende Amerikaanse distributeur voor Onitsuka. Ze vlogen naar Japan voor vergaderingen om hun recht op distributie te bepleiten. Knight worstelde met banken voor leningen om aandelen te kopen voor het groeiende Blue Ribbon. Ze streden tegen concurrenten als Adidas. De gevechten waren constant. Hij gaf zijn baan als accountant op om als professor te gaan werken. Hij wilde meer tijd voor Blue Ribbon.

De verhuizing wierp vruchten af. De verkoop bereikte $150.000 in 1968 en ongeveer $300.000 in 1969. Knight werd full-time CEO en verliet de baan als professor. Hij beleefde nog jaren van strijd met banken en Onitsuka. Hij kwam te vaak in conflict met Onitsuka, dus vond hij alternatieve fabrieken en producenten voor zijn schoenen. Onitsuka probeerde andere distributeurs binnen te halen. Knight omzeilde alles door voetbalschoenen te produceren in een nieuwe fabriek in Mexico. Het was geen contractbreuk met Onitsuka, omdat het contract alleen renschoenen in de VS voorschreef, geen voetbal- of voetbalschoenen.

Hier werd Knight pas echt creatief. Hij gebruikte het conflict met Onitsuka om zijn eigen merk te beginnen met de Mexicaanse fabriek. Door samen te werken met zijn team, kwam hij in feite met het merk dat we vandaag kennen. Knight begon met het logo. Hij instrueerde zijn artiest met een idee dat hardlopen of atletiek zou kunnen vertegenwoordigen. Knight schrijft: “Iets dat een gevoel van beweging oproept.” Uit de verwarrende uitwisseling tussen Knight en zijn kunstenaar, werd het resultaat iconisch. Het logo werd de Nike swoosh. Knight schrijft over de reacties van het team: “Het lijkt op een vleugel, zei een van ons. Het lijkt op een zweepslag van lucht, zei een ander. It looks like something a runner might leave in his or her wake.”

De creativiteit van het logo wordt alleen geëvenaard door de inspiratie van de merknaam. Hier, gaan we terug naar Griekenland. Maar, het was niet Knight die de naam maakte. Het was de verkoper Jeff Johnson. Het kwam bij hem op in de nacht. Hij had een droom met de naam. Het was Nike. De fabriek had een deadline om de productie te starten. Dus, Knight koos snel voor Nike. Hij vond dat Nike een sterke klank had. Het was ook kort. Knight schrijft: “Ook vond ik het leuk dat Nike de godin van de overwinning was. Wat is er belangrijker, dacht ik, dan de overwinning?” En Knight behaalde de overwinning. Maar, niet zo snel.

De nieuwe fabriek was een mislukking. Ze produceerde slechte, breekbare schoenen. Om te kunnen blijven concurreren met Onitsuka, werkte Knight samen met ene Sole. Sole had fabrieken in Japan die een verscheidenheid aan schoenen konden produceren. Knight liet de fabrieken types maken voor tennis-, basketbal-, en hardloopschoenen. Hij voelde zich geïnspireerd om ze allemaal een naam te geven. De U.S. Open voor tennis. De Blazer en Bruin voor basketbal. Marathon voor hardlopen. Deze voorbeelden van namen hadden hun oorsprong in Knight’s gedachten. Het belangrijkste is dat Knight zich creatief en geïnspireerd voelde. Hij schrijft: “Ik voelde het. Ik was in de zone. Ik begon door de kamer te dansen. Ik hoorde een geheime muziek. Ik voelde me een artiest, een schepper.”

In de rest van de memoires beschrijft Knight de voortdurende financiële en productieproblemen van Nike. Ze overwon juridische conflicten en felle concurrenten. Door technische innovatie in de schoen en strategische steunbetuigingen aan atleten, domineerde Nike de Amerikaanse markt tegen het einde van de jaren 1970. Enkele van de beroemde vroege endorsements waren van hardloper Steve Prefontaine en tennisser John McEnroe. Knight geloofde dat zijn atleten meer waren dan menselijke advertenties. Hij wilde dat Nike een voertuig zou zijn voor de spirituele transcendentie van sport. Een terugblik op die reis naar Japan. Hij schrijft: “Als sport op zijn best is, versmelt de geest van de fan met de geest van de atleet, en in die convergentie, in die overdracht, ligt de eenheid waar de mystici het over hebben.”