De meeste mensen hebben wel eens gehoord van de uitspraak: “Macht corrumpeert.” (Of de langere versie, “Absolute macht corrumpeert absoluut.” De vraag die mij vaak wordt gesteld is: “Waarom en hoe corrumpeert macht leiders?”
Het antwoord is complex, maar vrij duidelijk. Leiderschap, in de kern, gaat over macht en invloed. Leiders gebruiken hun macht om dingen gedaan te krijgen. Een eenvoudig onderscheid is tussen twee vormen van macht. Gesocialiseerde macht is macht die wordt gebruikt om anderen te bevoordelen. We hopen dat onze gekozen functionarissen dit soort macht in gedachten hebben en zich in de eerste plaats bekommeren om de belangen van hun kiezers.
De andere vorm van macht wordt gepersonaliseerde macht genoemd, en het is het gebruiken van macht voor persoonlijk gewin. Belangrijk is dat deze twee vormen van macht elkaar niet uitsluiten. Een leider kan zijn macht gebruiken ten bate van anderen, maar kan er ook persoonlijk beter van worden (er zijn geen arme voormalige presidenten van de V.S.). Het voor de hand liggende probleem is wanneer persoonlijke macht overheerst en de leider er beter van wordt, vaak ten koste van de volgelingen.
Toch kunnen leiders zichzelf wijsmaken dat zij werken voor het grotere goed (gebruik makend van gesocialiseerde macht), maar zich bezighouden met gedrag dat moreel verkeerd is. Een gevoel van macht kan ertoe leiden dat een leider zich bezighoudt met wat leiderschapsethicus Terry Price “uitzonderingen maken” noemt – geloven dat de regels die bepalen wat goed en fout is, niet van toepassing zijn op de machtige leider “voor andere mensen zou dit verkeerd zijn, maar omdat ik het beste voor heb met mijn volgelingen, is het OK voor mij om te….”. Tijdens Watergate werd het argument gebruikt dat President Nixon niet illegaal kon hebben gehandeld omdat “de President boven de wet staat.”
Leiders kunnen ook “bedwelmd” raken door macht – zich inlaten met verkeerd gedrag, gewoon omdat ze het kunnen en er mee weg kunnen komen (en volgelingen zijn bereid om samen te spannen en dergelijke uitzonderingen te maken “Het is OK omdat hij/zij de leider is”). Sommigen hebben gesuggereerd dat President Clinton een seksuele flirt had met stagiaire Monica Lewinsky, gewoon “omdat hij dat kon.”
Macht heeft voor- en nadelen voor leiders.
Aan de positieve kant maakt macht leiders assertiever en zelfverzekerder en zeker van hun beslissingen. Dit stelt hen in staat om verder te gaan op de gekozen actielijnen. Leiders moeten macht gebruiken om “de klus te klaren.”
Aan de negatieve kant is het zo dat hoe meer mensen macht bezitten, hoe meer zij zich richten op hun eigen egocentrische verlangens en hoe minder zij in staat zijn het perspectief van anderen te zien.
En dan zijn er nog individuele verschillen. Sommige mensen hebben gewoonweg machtshonger en zijn geneigd hun macht te gebruiken om anderen te onderwerpen – zij zijn “leiders uit de hel”…maar dat is een andere post.
Volg me op Twitter: twitter.com/#!/ronriggio
Geef een antwoord