De katholieke kerk heeft woedend gereageerd op Salvini’s politisering van religieuze symbolen. Pietro Parolin, de kardinaal staatssecretaris, berispte de minister en zei dat “het altijd gevaarlijk is om God aan te roepen voor je eigen ik”. Avvenire, de krant van de Bisschoppelijke Conferentie van Italië, beschreef Salvini als de “fakkeldrager van een eigen katholicisme, zeer ver verwijderd van de leer van de paus en de Kerk.”

Een van de bronnen van de spanningen tussen Salvini en de kerk ligt in de agressieve anti-immigratie retoriek en het beleid van de minister. Vorig jaar gaf Salvini Italiaanse havens de opdracht om het aanmeren van reddingsboten voor migranten te blokkeren; hij heeft ook met succes een wetsvoorstel doorgedrukt dat nieuwe beperkingen oplegt aan asielzoekers in Italië en zijn bureau vrijwel ongecontroleerde bevoegdheden geeft om de binnenkomst van elk schip in Italiaanse wateren te verbieden. Deze inspanningen hebben hem rechtstreeks in conflict gebracht met paus Franciscus, die het verwelkomen van migranten tot een centraal thema van zijn pontificaat heeft gemaakt.

Maar als miljoenen katholieken op Salvini stemmen – opiniepeilingen laten zien dat 33 procent van de praktiserende katholieken op de Liga heeft gestemd, waardoor het de leidende partij onder kerkgangers is – kan dat ook zijn omdat hij een vacuüm in de Italiaanse politiek opvult dat is achtergelaten door de eigen terugtrekking van de kerk, onder Franciscus, uit het politieke debat.

De gretigheid van Franciscus’ kerk om politici te kastijden die verwijzen naar het christendom betekent een scherpe breuk met het beleid van Johannes Paulus II en Benedictus XVI, die probeerden de opvattingen van de kerk relevant te houden in samenlevingen, waaronder Italië, die steeds seculierder zijn geworden. Onder deze pausen bekritiseerden woordvoerders van de kerk burgerlijke unies en het homohuwelijk zowel in Italië als in het buitenland, en voerden campagne tegen procedures als in-vitrofertilisatie.

Maar paus Franciscus heeft een nieuw model omarmd. In een toespraak tot de Italiaanse kerk in 2015 riep hij op tot het einde van de zogenaamde bisschop-piloten, klerikale herders die de politieke keuzes van hun kudde proberen te sturen. Franciscus spoorde kerkleiders aan hun optreden te beperken tot de pastorale dimensie. De boodschap was in overeenstemming met zijn idee dat bisschoppen “herders moeten zijn die leven met de geur van de schapen”, die zich bekommeren om de armen en de gemarginaliseerden in plaats van geobsedeerd te zijn door sociale kwesties. (Sommige critici hebben echter betoogd dat de kerk onder Franciscus zich niet zozeer heeft teruggetrokken uit de politiek als wel een ander soort politiek heeft omarmd – dat de kerk van Franciscus, ondanks zijn protesten, de bisschop-piloten niet heeft ontslagen, maar hen eerder heeft opgedragen om het katholieke volk subtiel in een andere, meer progressieve richting te loodsen.)