Ziekteverschijnselen

Gewoonlijk veroorzaakt Hibhaemophilus influenzae type b geen ernstige ziekte, omdat de bacteriën niet door het slijmvlies het lichaam kunnen binnendringen. De verschijnselen blijven doorgaans beperkt tot die van infecties van de hogere luchtwegen, zoals een snotneus en keel-, oor- of bijholteontsteking. Zo nu en dan dringt de Hib-bacterie verder het lichaam binnen en veroorzaakt een ernstige infectie. De eerste verschijnselen daarvan zijn hoge koorts, hoofdpijn, braken en bleekheid. Er kan een longontsteking optreden of een ontsteking van het strotklepje. Dat is levensbedreigend, omdat de luchtpijp afgesloten kan raken. Hib-infecties zijn het meest gevreesd vanwege hersenvliesontsteking (meningitis) en bloedvergiftiging (sepsis). Een eerste verschijnsel van hersenvliesontsteking is nekstijfheid. Alarmsymptomen zijn onderhuidse bloedinkjes (paars/rode puntjes) die niet zijn weg te drukken. De ziekte kan snel verlopen. Een patiënt kan in enkele uren tot een dag doodziek worden en binnen een paar dagen zelfs overlijden.

Besmetting en preventie

Besmetting vindt vaak plaats bij jonge zuigelingen en peuters. Kinderen raken besmet door hoesten of niezen van anderen. Besmetting leidt meestal niet tot ziekte. 5% van de bevolking draagt deze bacterie in de neuskeelholte zonder symptomen. Ziekte ontstaat slechts bij een klein deel van de mensen die de bacterie dragen. Je bent besmettelijk zolang de bacterie zich in de keel bevindt, of tot een dag na de inname van de eerste antibiotica. De antibiotica kan bedoeld zijn om ziekte te behandelen, maar kan ook aan gezonde mensen die de bacterie bij zich dragen worden gegeven. Het doel is dan om dit dragerschap op te heffen. Kinderen worden sinds 1993 via het Rijksvaccinatieprogramma gevaccineerd tegen Hib en sinds 2011 met het DaKTPDifterie acellulair, kinkhoest, tetanus, polio-Hib-HepBhepatitis B vaccin. Dit vaccin wordt op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden toegediend. Bescherming ontstaat nadat er minstens 3 vaccinaties zijn gegeven. Bij kinderen ouder dan 12 maanden, die nog niet tegen Hib zijn ingeënt, volstaat een eenmalige vaccinatie.

Hoe vaak komt invasieve Hib-ziekte voor?

Voor de introductie van de Hib-vaccinatie maakten jaarlijks ongeveer 700 kinderen een ernstige Hib-infectie door. Na invoering van vaccinatie tegen Hib in 1993 daalde het totaal aantal Hib-gevallen tot 17 in 2001. In 2002-2005 werd een toename van invasieve Hib-infecties waargenomen. Er waren 31-48 gevallen per jaar. De oorzaak van deze toename is niet duidelijk. Van 2006 tot 2015 was het aantal Hib patiënten vrij stabiel met ongeveer 30 gevallen per jaar. In 2016 en 2017 steeg het aantal Hib-patiënten naar 44 en 46 gevallen. Ook voor deze toename is de oorzaak niet bekend. De effectiviteit van het vaccin is niet afgenomen in 2016. Hoewel de ziekte bij gevaccineerde kinderen sterk is afgenomen sinds invoering van Hib-vaccinatie, komen er jaarlijks 5-10 gevallen van Hib voor bij gevaccineerde kinderen.

Aantal patiënten met invasieve Hib-ziekte per jaar

Figuur 1. Aantal patiënten met invasieve Hib-ziekte per jaar van 1992-2019

Figuur 1. Aantal meldingen van invasieve Hib-ziekte per jaar van 1992-2019. De data komen van het Nederlands Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis (AMCAcademic Medical Center/RIVMRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).

Aantal patiënten met invasieve Hib-ziekte per leeftijdsgroep per jaar

Figuur 2. Aantal patiënten met invasieve Hib-ziekte per 100.000 inwoners per leeftijdsgroep van 2001-2019