Grand Central Terminal: An American Icon

Het is eigenlijk het derde station dat op deze plek staat.

Het eerste was Grand Central Depot, gebouwd door spoorwegmagnaat Cornelius Vanderbilt en geopend in 1871, dat diende als knooppunt voor een aantal spoorlijnen die Manhattan binnenkwamen. Het complex, dat zich in een “L”-vorm uitstrekte langs 42nd Street en wat nu Vanderbilt Avenue is, omvatte opslagterreinen en een ballonloods waar passagiers aan boord gingen en de treinen verlieten. Het Depot werd al snel te klein voor de spoorwegen en in 1899 werd het gesloopt en vervangen door een veel groter gebouw, zes verdiepingen hoog, dat de naam Grand Central Station kreeg. Pas in 1903 werd begonnen met de bouw van het huidige gebouw, een project dat 10 jaar in beslag nam.

Grand Central’s geboorte was het gevolg van een tragisch ongeval.

De New Yorkers klaagden al decennialang over het ongezonde roet en de smog die werden opgehoest door de stoomlocomotieven die de stad doorkruisten, maar er was een dodelijk ongeluk voor nodig om voor blijvende verandering te zorgen. Op 8 januari 1902 botste een forensentrein uit de voorsteden van Westchester County op een andere trein die in de toegangstunnel van het station stond te wachten, waarbij 15 passagiers om het leven kwamen. Toen een onderzoek uitwees dat de schadelijke wolken die uit het stationsgebied kwamen, de machinist hadden verblind, kwamen hervormers en politici snel in actie en kondigden plannen aan om stoomtreinen in de stad te verbieden. De familie Vanderbilt voelde de verschuiving in de politieke wind aan en kondigde plannen aan voor de bouw van een nieuw, ultramodern station dat gebruik zou maken van elektriciteit in plaats van stoom. Het ontwerp van Grand Central veranderde ook de onroerend goed praktijken in Manhattan. Toen het nieuwe station volledig ondergronds ging, kwamen er waardevolle luchtrechten vrij in de straten erboven, en de daaruit voortvloeiende zakenhausse creëerde het Manhattan van de binnenstad dat we vandaag de dag kennen.

Grand Central was een technisch hoogstandje.

De bouw van Grand Central was het grootste bouwproject in de geschiedenis van New York tot dan toe. Het 70 hectare grote complex had 32 mijl aan sporen, die uitmondden in 46 sporen en 30 passagiersplatforms, waardoor het bijna twee keer zo groot was als het onlangs geopende (en oorspronkelijke) Pennsylvania Station dat door de rivalen van de Vanderbilt’s was gebouwd. De Vanderbilts waren ook enorm trots op Grand Central’s status als een van ’s werelds eerste volledig elektrische gebouwen. In feite heeft hun trots een grote invloed gehad op de inrichting van het station. Toen het station voor het eerst werd geopend, waren alle kroonluchters en verlichtingsarmaturen voorzien van kale, zichtbare gloeilampen – meer dan 4.000 stuks. Deze gloeilampen bleven bijna een eeuw lang een handelsmerk van het station, tot een grootschalige renovatie van het gebouw in 2008, waarbij zes voltijdse werknemers de traditionele gloeilampen moesten vervangen door energie- en kostenefficiënte fluorescentielampen. Een andere innovatie was het uitgebreide gebruik van hellingbanen, in plaats van trappen, in het hele station. Hierdoor konden zowel lokale forenzen als lange-afstandsreizigers snel van het spoorniveau naar de straten van de stad, zonder bagage op en neer te slepen overvolle trappen; de functie werd al snel overgenomen in transportcentra over de hele wereld.

Noem het alsjeblieft niet Grand Central Station.

Er was een tijd dat treinen die op Grand Central aankwamen, doorreden tot in het zuiden van Manhattan, en het gebouw zelf was slechts een halte op de route. Toen echter de derde en laatste Grand Central werd gebouwd, werd het de laatste halte – alle spoorlijnen eindigden op 42nd Street – waardoor het een “terminal” werd en geen “station”, en het gebouw zijn nieuwe naam kreeg. Om het verwarrend te houden: er is wel degelijk een Grand Central Station in de buurt, een filiaal van de U.S. Postal Service.

De Amerikaanse regering opende een speciaal filiaal van de USO in de terminal.

In de jaren 40 reisde 40% van de Amerikaanse bevolking jaarlijks via Grand Central en tijdens de Tweede Wereldoorlog passeerden miljoenen militairen Grand Central op weg van en naar het front, zo veel dat de Amerikaanse regering een speciaal filiaal van de USO in het station opende. In 1942 glipten vier Duitse spionnen naar Long Island met plannen om belangrijke logistieke locaties in het noordoosten te vernietigen, waaronder Grand Central. Ze werden snel opgepakt, maar als ze in de geheime kelder van het station waren geweest, bekend als M42, zouden ze een ontzagwekkend schouwspel hebben gezien – een peloton gewapende soldaten, die de supergeheime buitenpost bewaakten. Tot op de dag van vandaag is M42 nooit op kaarten van het Grand Central verschenen en achter de deuren ervan bevindt zich nog steeds de besturing van het transportnetwerk van New York. Hier vindt u meer informatie over M42.

Weinig mensen hebben ooit gehoord van Grand Central’s Track 61, laat staan dat ze het hebben gezien.

Iedere forens heeft waarschijnlijk wel eens een kortere weg gewild die hem naar zijn bestemming zou brengen zonder het gedoe van de drukte van het Grand Central tijdens de spits. Voor sommigen is die wens werkelijkheid geworden. Tijdens zijn ambtsperiode maakte president Franklin Roosevelt eens gebruik van een geheime spoorlijn, Spoor 61, die een ondergrondse verbinding vormde tussen Grand Central en het nabijgelegen Waldorf-Astoria hotel. Er was zelfs een grote goederenlift aan het Waldorf-uiteinde van het spoor, waardoor FDR in het geheim van en naar New York kon reizen – heel handig voor clandestiene missies toen hij de oorlogsinspanningen van de V.S. leidde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Generaal John J Pershing gebruikte het ook tijdens een bezoek aan de stad in 1938.

Edward R. Murrow nam het op tegen Joseph McCarthy vanuit de beslotenheid van Grand Central.

De terminal heeft een groot deel van zijn geschiedenis gediend als een belangrijk cultureel knooppunt voor de stad New York. In de beginjaren stroomden de mensen naar het gebouw om een film te bekijken in het theater, te dineren in de restaurants en cafés of meer te leren over de geschiedenis van de spoorwegen in een museum ter plaatse. Er was zelfs een kunstschool, opgericht in de jaren 1920 door een groep schilders waaronder John Singer Sargent, die les gaf aan honderden studenten voordat het in 1944 werd gesloten. En hoewel het station het decor was van talloze boeken, films en televisieprogramma’s, realiseren maar weinig mensen zich dat in de begindagen van de televisie tientallen programma’s werden gefilmd en uitgezonden vanuit studio’s boven de beroemde Oyster Bar. Een van de opmerkelijke producties die Grand Central als thuisbasis hadden, was CBS’s “See it Now”, met onder andere de kritische reportages van presentator Edward R. Murrow over de controversiële anticommunistische hoorzittingen van senator Joseph McCarthy. De studio’s zijn al lang geleden gedeeltelijk omgebouwd tot een reeks privé-tennisbanen.

Een draad die een raket stabiliseerde, liet een gat achter in het plafond van Grand Central.

Nadat de Sovjet-Unie in 1957 als eerste land de ruimte inging met de lancering van hun Spoetnik-satelliet, maakten de Amerikanen zich zorgen dat de communisten de technologische leiding hadden genomen in de race om de status van supermacht in de wereld. In een poging om deze vrees weg te nemen besloot de Amerikaanse regering tot een merkwaardig – en opvallend – vertoon van militaire macht. Later dat jaar installeerden ze een Redstone raket in de hoofdhal. Om de raket in de grote hal te stabiliseren, werd een gat in het plafond geboord om een draad vast te zetten die de raket op zijn plaats hield. Toen het plafond jaren later werd gerenoveerd, drongen natuurbeschermers erop aan dat het gat zou blijven als een herinnering aan de onrustige tijd – en het is er nog steeds.

Grand Central’s grootste “fout” is ook het meest herkenbare kenmerk.

Het enorme hemelse plafond dat de hoofdhal siert, is niet afgebeeld vanuit het perspectief van de aarde naar boven, maar vanuit het perspectief van de sterrenbeelden naar beneden, naar de aarde door de sterrenbeelden heen. De ware reden voor dit perspectief is nooit opgehelderd, en de theorieën lopen uiteen. Sommigen geloven dat de ontwerper van het plafond per ongeluk de originele bron heeft overgezet, terwijl anderen – waaronder de Vanderbilts zelf – beweerden dat het een doelbewuste weergave was van Gods unieke uitkijkpunt op de sterren. Het oorspronkelijke plafond werd in de jaren 1930 vervangen en de afbeelding bleef, hoewel de meeste New Yorkers het jarenlang niet hadden kunnen zien als ze het hadden geprobeerd – het hele oppervlak was bedekt met vuil en aanslag. Pas in de jaren 1980 werd begonnen met een restauratieproject om de smurrie te verwijderen. De oorzaak van de dikke smurrie was de luchtvervuiling die al tientallen jaren door de open ramen van de terminal naar binnen waaide. Restaurateurs hebben een klein stukje van het plafond onbehandeld gelaten voor historische documentatie.

Een andere onregelmatigheid is voor moderne ogen misschien nog moeilijker aan te wijzen. Toen het gebouw voor het eerst werd gebouwd, was er slechts één grote trap in de hoofdhal. Tijdens de renovatie werd er echter aan de oostkant nog een toegevoegd om de drukte te verminderen en de ruimte in balans te brengen. De arbeiders probeerden het nieuwe gedeelte visueel op elkaar af te stemmen (ze gingen zelfs zo ver dat ze de steengroeve in Tennessee, die het oorspronkelijke bouwmateriaal had geleverd, weer even openden), maar ze brachten wel één belangrijke wijziging aan: Omdat de trap geen deel uitmaakt van de oorspronkelijke structuur, werd hij met opzet een paar centimeter boven het niveau van de trap aan de overkant gebouwd – een visueel teken voor toekomstige historici dat het een recentere toevoeging was.

Jackie Kennedy is slechts een van de vele beroemdheden die geassocieerd worden met Grand Central.

De voormalige first lady wordt terecht herinnerd vanwege haar inspanningen om de geplande sloop van Grand Central in de jaren zestig te voorkomen, maar lang daarvoor hadden beroemdheden zich het gebouw al eigen gemaakt. In de beginjaren was de exclusieve spoorlijn 20th Century Limited, die tussen New York en Chicago liep, zo populair bij filmsterren dat er bij elke aankomst een rode loper werd uitgelegd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vermaakten sterren als Judy Garland en Mickey Rooney de troepen in de hal, waar ze miljoenen dollars aan oorlogsobligaties verkochten om de oorlogsinspanningen te helpen. Popartkunstenaar Andy Warhol vorderde ooit de oude Track 61 voor een rauwe one-night party op het hoogtepunt van de “Swinging Sixties.” En het was een andere swinger, de beroemde Franse luchtacrobaat Philippe Petit, die het publiek in 1987 versteld deed staan met zijn koorddansact, toen hij de hoofdhal op een koord doorkruiste.