Scabiës wordt meestal overgedragen door intiem huid-op-huidcontact, zoals samen slapen met een besmet persoon. De ziekte is een soort huidziekte die zeer besmettelijk is. Zij wordt veroorzaakt door een microscopisch kleine mijt die wetenschappelijk bekend staat als sarcoptes scabei en gekenmerkt wordt door een ontsteking.

De mijten vliegen of springen niet en bewegen zich slechts zeer langzaam. Ze kunnen tot vier dagen buiten een menselijke gastheer bestaan. In die tijd kunnen ze op de mens worden overgebracht via besmette huishoudelijke artikelen, kleren, lakens en andere persoonlijke voorwerpen.
Het menselijk lichaam wekt warmte en een geur op die de jeukmijt aantrekt. De vrouwelijke mijt landt in de huid en graaft kleine tunnels waar ze haar eitjes kan leggen. De holen zijn soms met het blote oog waarneembaar.
Een gezonde persoon kan besmet worden door langdurig, intiem contact met een persoon die besmet is. Men kan de mijten ook oplopen door het hanteren van gebruiksvoorwerpen of kledingstukken die door de besmette persoon zijn gedragen.
De mijt kan gemakkelijk de huid binnendringen, vooral op ruwe, gerimpelde delen van de huid, zoals de knieën, ellebogen en tussen de vingers.
Na onder de huid te zijn doorgedrongen, kan een vrouwtjesmijt tot twintig eitjes leggen voordat zij sterft. De eitjes die onder de huid worden gelegd, veranderen drie dagen later in larven. De larve verplaatst zich naar de oppervlakte van de huid en na veertien tot zeventien dagen worden ze volwassen. De hele cyclus gaat door totdat de jeukmijten vernietigd zijn.
De jeukmijten zullen alleen mensen besmetten en niet onze dierlijke huisdieren, en vice versa. De dierlijke mijten zullen op de dieren blijven, aangezien ze op het menselijk lichaam niet kunnen bestaan en zich niet kunnen voortplanten.
De dierlijke mijten kunnen niettemin lang genoeg onder de huid blijven om jeuk en allergie te veroorzaken, maar de mijt zal uiteindelijk uitsterven zonder eitjes te leggen. Aangezien schurft zeer besmettelijk is, kan een gezonde persoon toch besmet worden door een persoon die genezen lijkt te zijn van zijn/haar besmetting. Als de behandeling echter niet goed is uitgevoerd, zullen de mijten niet volledig worden uitgeroeid. Het kan enkele weken duren voordat de symptomen weer de kop opsteken.
Vlak voordat de symptomen weer de kop opsteken, is de patiënt zeer besmettelijk omdat dit ook de incubatietijd van de mijt is. De symptomen van de besmetting worden duidelijker na het nemen van een bad ’s avonds. Je zou de aangetaste huidzone kunnen verwarren met een droge huid, omdat het lijkt op een droge huid.
Jeuk kan worden veroorzaakt door de allergische reactie van de persoon op de mijt. Bij kinderen en ouderen kan de jeuk nog heviger zijn.
De huid krijgt pukkelige uitslag aan het huidoppervlak. Dit komt door de tunnels die de mijten onder de huid hebben gegraven. Aan het eind van het holletje is een klein zwart vlekje te zien, dat eigenlijk de mijt zelf is.