Acute nierschade (AKI) wordt gedefinieerd als een abrupte daling van de nierfunctie blijkend uit een recente (binnen 48 uur) stijging van de serumcreatinineconcentratie gelijk aan of groter dan 26,5 µmol/L (0,3 mg/dL). AKI kan een complicatie zijn van vele aandoeningen die ziekenhuisopname rechtvaardigen en komt dus vaak voor; tot 20% van de in het ziekenhuis opgenomen patiënten heeft AKI. Drie niveaus van ernst van AKI – stadium 1 (mild) tot stadium 3 (ernstig) – worden gedefinieerd door de grootte van de stijging van het serumcreatinine.
Chronische nierziekte (CKD) onderscheidt zich van AKI door zijn langzaam progressieve, onomkeerbare natuurlijke geschiedenis. De eens conventionele wijsheid dat AKI (in tegenstelling tot CKD) een potentieel volledig omkeerbare aandoening is, wordt nu betwist. Recent onderzoek heeft aangetoond dat diegenen die een episode van AKI overleven een verhoogd risico lopen op CKD en recidiverende AKI in de toekomst.
Verder bewijs dat patiënten die AKI overleven een verhoogd risico op CKD lopen, wordt geleverd door de onlangs gepubliceerde resultaten van een prospectieve cohort pilotstudie uitgevoerd door onderzoekers van het Royal Derby Hospital in het Verenigd Koninkrijk.
Voor deze studie gebruikten onderzoekers de laboratoriumgegevens van het ziekenhuis om 150 patiënten te identificeren die tijdens hun ziekenhuisopname AKI hadden (de blootgestelde groep) en 150 patiënten die tijdens hun ziekenhuisopname geen AKI hadden (de niet-blootgestelde groep).
De niet-blootgestelde groep werd samengesteld door elke blootgestelde patiënt te vergelijken met een patiënt van vergelijkbare leeftijd en vergelijkbare nierfunctie (geschatte glomerulaire filtratiesnelheid eGFR) bij opname op de spoedafdeling. Beide blootgestelde en niet-blootgestelde groepen hadden dus hetzelfde aandeel patiënten met een normale nierfunctie (∼67%), of reeds bestaande CKD van vergelijkbare ernst.
Alle 300 studiedeelnemers werden 3 maanden na ziekenhuisopname gerekruteerd en uitgenodigd voor follow-up beoordeling van de nierfunctie op 3 maanden, 1 jaar en 3 jaar.
Van de 150 studiedeelnemers in de blootgestelde groep hadden 105 (70 %) milde, stadium 1 AKI, 24 (16 %) hadden stadium 2 AKI en 21 (14 %) hadden stadium 3 AKI. De nierfunctie (eGFR) was significant lager in de blootgestelde groep dan de niet-blootgestelde groep op alle drie de follow-up tijdstippen. Na 3 jaar was de gemiddelde eGFR van de blootgestelde groep 60,7 ± 21 mL/min/1,73 m2, vergeleken met 68,4 ± 21 mL/min/1,73m2 in de niet-blootgestelde groep.
Progressie van CKD, gedefinieerd als afname in eGFR ≥25 % in combinatie met afname in eGFR stadium, was groter in de AKI-blootgestelde dan in de niet-blootgestelde groep. Na 3 jaar was er progressie opgetreden in 30 (24,6 %) van de AKI-groep, maar slechts 10 (7,5 %) van de niet-blootgestelde groep.
Dit verschil in CKD-progressie was al duidelijk bij 3 maanden, toen geen van de niet-blootgestelde patiënten progressie had vertoond, maar 14 van de 30 aan AKI blootgestelde patiënten vertoonden al progressie. Opmerkelijk is dat, wanneer de analyse van CKD progressie werd beperkt tot degenen met milde (stadium 1) AKI, een vergelijkbaar deel (24,1%) van de blootgestelde patiënten bewijs van CKD progressie vertoonde.
Een hoger aandeel van aan AKI blootgestelde dan niet-blootgestelde studiedeelnemers ontwikkelde albuminurie en recidiverende AKI tijdens de follow-up. Verdere statistische analyse gericht op het beter definiëren welke AKI-patiënten het meeste risico lopen op toekomstige CKD, wees uit dat het volgende onafhankelijk geassocieerd was met ontwikkeling/progressie van CKD: niet-herstel van AKI na 90 dagen; mannelijk geslacht, diabetes en recidiverende AKI.
Deze studie voegt toe aan het groeiende bewijs dat er mogelijk nadelige langetermijngevolgen zijn voor de nierfunctie van patiënten die een episode van AKI hebben overleefd, zelfs als die AKI mild was (stadium 1). Zij lopen een groter dan normaal risico op het ontwikkelen van CKD, en een groter dan normaal risico op snellere progressie van CKD als zij ten tijde van de AKI-episode al CKD hadden.