Het oude Sparta lag in het zuiden/midden van de Peloponnesos. Deze ligging bood een voordeel, zowel vanuit defensief als vanuit agrarisch oogpunt. Sparta was een praktische vesting, omdat het aan drie kanten omringd was door bergen en omdat het de bergpassen kon controleren waar andere legers doorheen konden.

  • Het Taygetosgebergte grensde Sparta in het westen
  • Het Parnongebergte grensde Sparta in het oosten
  • In het noorden werd Sparta beschermd door heuvelachtig hoogland dat tot 1000 m hoogte reikte
  • De vierde zijde was niet door bergen begrensd, en hoewel het niet werd beschermd door de muren van de natuur, keek het uit op de zee die op zijn dichtst 27 mijl verderop lag

Al deze factoren gaven Sparta een natuurlijke grens tegen buitenlandse invallers. De Spartanen hadden wel een zeehaven, maar door de afstand tot de Middellandse Zee en het ruwe weer hadden de Spartaanse zeemachten daaronder te lijden. Maar ongeacht de nadelen, maakten deze factoren van Sparta een naar antieke maatstaven zeer goed beschermde en versterkte beschaving.
Een andere factor die Sparta geografisch hielp, was dat het vlakbij de rivier Evrotas lag. Deze rivier, die 82 km lang was, was de belangrijkste bron van voedsel voor de gewassen en zoet water voor Laconië. Sparta lag langs de linkeroever en had één centrale brug over de rivier om zo nodig indringers tegen te houden. Het klimaat van Sparta was warm en zeer droog, dit maakte de behoefte aan een rivier zoals de Evrotas essentieel voor haar overleving en succes. De Evrotas voorzag Sparta niet alleen van een bron van water en bescherming, maar verschafte hen ook uiterst vruchtbare grond om vele varianten van gewassen te verbouwen, zoals tarwe, gerst, volle granen, enz.
De geografische ligging van Sparta had voor- en nadelen, maar het valt niet te ontkennen dat het zonder de strategisch gelegen ligging van Sparta niet de militaire supermacht zou zijn geworden die wij ons herinneren. Hoewel al deze geologische factoren Sparta beschermden en voedden, isoleerde het Sparta in hoge mate van andere landen/beschavingen en veroorzaakte het een gebrek aan technologische vooruitgang in vergelijking met andere beschavingen. Een voorbeeld hiervan is de zeemacht van Sparta. Terwijl andere beschavingen, zoals Athene, de mogelijkheid en de behoefte hadden om een zeemacht te hebben, was Sparta’s dichtstbijzijnde zeehaven 27 mijl verderop en werd deze niet zo gebruikt. Dit veroorzaakte een gebrek aan ontwikkeling van Sparta’s zeemacht en zij betaalden daar duur voor in confrontaties met Athene later in de geschiedenis.
Sparta was een grote, op militairen gerichte beschaving en wordt daar ook het meest om erkend. Er waren echter nog veel andere dingen die de Spartanen hielpen zo succesvol te worden, een daarvan was de geografie. Van bescherming tot de ligging langs de Evrotas rivier, Sparta had een opmerkelijke en diverse geografische status. Hoewel het waar is dat er veel verschillende factoren zijn die bijdragen aan het succes van een beschaving, draagt geen enkele factor zoveel bij als de geografie van de beschaving.