Frederick Douglass en het verzet van Trump: “Macht geeft niets toe zonder een eis”

Black History Month, die zojuist is afgesloten, werd in 1926 voor het eerst in het leven geroepen als Negro History Week door historicus Carter G. Woodson en de Association for the Study of Negro Life and History. Februari werd in het bijzonder gekozen omdat het twee zeer belangrijke data bevat: 12 februari is de verjaardag van Abraham Lincoln, en Valentijnsdag, 14 februari, wordt gevierd als de geboortedag van Frederick Douglass. (Aangezien Douglass in slavernij werd geboren, is de werkelijke datum van zijn geboorte niet met zekerheid bekend.)

Douglass was een Amerikaanse held, wiens leven en strijd de voortdurende eeuwenlange strijd vastleggen om de Amerikaanse democratie werkelijk heel en gelijk te maken over de kleurlijn heen. Hij werd geboren als slaaf en bevrijdde zichzelf, voordat hij een leidende stem werd om een einde te maken aan de blank-op-zwart slavernij in de Verenigde Staten en de rest van de wereld. Hij was getuige van een tweede Amerikaanse Revolutie met de beslissende overwinning van de Unie op de verraderlijke Zuidelijke Confederatie, een overwinning waarin Douglass een sleutelrol speelde door druk uit te oefenen op Lincoln om zwarte gevechtstroepen toe te laten in het leger van de Unie. Douglass zou vervolgens het radicaal democratische experiment van de Reconstructie teniet zien worden gedaan en de geboorte van de Amerikaanse apartheid meemaken, in de vorm van Jim en Jane Crow blanke suprematie.

Welke lessen houdt het leven van Frederick Douglass in voor verzet en hoop in het tijdperk van Donald Trump en de strijd tegen zijn racistische, proto-fascistische beweging? Hoe hield Douglass zelf hoop in donkere tijden? Hoe en waarom vecht Amerika nog steeds tegen de politieke en sociale krachten waarvan Douglass en zijn medestanders meer dan 150 jaar geleden dachten dat ze die hadden overwonnen? Staat Amerika in het tijdperk van Trump aan de vooravond van een tweede burgeroorlog? Is de Republikeinse Partij van vandaag de ware erfgenaam van de gemene, mislukte dromen van de Confederatie?

In een poging om deze vragen te beantwoorden sprak ik onlangs met David Blight, de Class of 1954 Professor of American History aan de Yale University. Blight is tevens directeur van het Gilder Lehrman Center for the Study of Slavery, Resistance, and Abolition. Hij is de auteur van vele boeken waaronder “Race and Reunion: The Civil War in American Memory”, “Beyond the Battlefield: Race, Memory, and the American Civil War” en “Passages to Freedom: The Underground Railroad in History and Memory.”

Zijn meest recente boek is de nationale bestseller “Frederick Douglass: Prophet of Freedom.”

Hoe plaatst u het presidentschap en de beweging van Donald Trump in een grotere historische context? Er zijn veel mensen die beweren dat dit moment aanvoelt alsof de Verenigde Staten aan de vooravond staan van een tweede Burgeroorlog.

We zijn allemaal op zoek naar een analogie, zowel voor Donald Trump als personage als voor het grotere politieke fenomeen dat hij vertegenwoordigt. Het is nog niet de Burgeroorlog. Het is nog niet 1861. Niemand heeft zich nog afgescheiden van de Unie. En de opkomst tijdens de midterms laat ons zien dat mensen bezig waren met normale politiek.

Het staat echter buiten kijf dat de Verenigde Staten disfunctionele instellingen heeft. Er zijn structuren in de grondwet die ofwel niet werken ofwel niet erg modern zijn, zoals het kiescollege. En we hebben politieke partijen die moeite hebben om mensen op een overtuigende manier te organiseren. De partijstructuur is erg belangrijk. Als onze politieke partijen desintegreren en versplinteren, en niet langer de politieke organisaties bieden waarmee we onszelf definiëren — als dat gebeurt, dan zit ons specifieke systeem in diepe problemen.

Amerika heeft een ernstig probleem met kiezersonderdrukking, gerrymandering en, in sommige gevallen, regelrechte kiezersbedrog en stemdiefstal door de Republikeinse Partij. Hoe kunnen we terugvechten?

Het is zeer frustrerend voor velen van ons – die redelijke mensen – om te zien dat we opnieuw een ernstig probleem hebben met stemrecht in de Verenigde Staten. Meer dan een halve eeuw na de Civil Rights Act en de Voting Rights Act, is er een volkomen doorzichtige poging van één politieke partij – de Republikeinen – om de stemmen te onderdrukken van mensen die niet op hen stemmen. Het is overduidelijk wat er in veel staten aan de hand is, en niet alleen tijdens de midterms of de verkiezingen van 2016. Deze hernieuwde poging tot kiezersonderdrukking is al jaren aan de gang in het land.

Hoe lossen we dit probleem op? Een nationale feestdag voor het stemmen zou een begin zijn. Er zou een nationale standaard moeten zijn voor stemregels en stemrechten — de basis voor hoe we verkiezingen houden en hoe we mensen registreren om te stemmen in Amerika. Er zou overal registratie op dezelfde dag moeten zijn. Laat stemmen in het weekend plaatsvinden of misschien op een maandag. Maak er een nationale feestdag van, maar dan wel een echte feestdag waarop de diensteneconomie wordt stilgelegd, zodat iedereen de kans krijgt om te stemmen.

Wat we in Amerika gewoon niet hebben, is een tweepartijdige inzet om ons stemrecht te maximaliseren. En er is geen manier waarop we dat aan de horizon kunnen zien, omdat het niet in het belang van de Republikeinse Partij is om het stemrecht in de Verenigde Staten te maximaliseren.

Op het einde van de dag staan het vertrouwen in verkiezingen en de democratie zelf uiteindelijk op het spel. De Amerikaanse democratie en onze grondwet zijn grote experimenten. Er zijn verschillende amendementen op de grondwet die moeten worden gemaakt om een aantal van deze problemen op te lossen en om de gezondheid van de democratie van het land te blijven verbeteren en beschermen.

Hoe plaatsen we de lange Black Freedom Struggle ten opzichte van de huidige politieke crisis van Amerika?

Om het de Black Freedom Struggle te noemen, is het te noemen wat het al bijna 200 jaar is, teruggaand tot de abolitionistische beweging. Frederick Douglass zei altijd dat tot de zwarte man kan stemmen, de slavernij nog niet dood is. En hij zei dat tijdens de hele Reconstructie. Vandaag kunnen we zeggen dat zolang zwarte mensen niet volledig zeker zijn van hun stemrecht, de slavernij en de nasleep ervan niet dood zijn.

Soms is het moeilijk om de motieven achter de onderdrukking van de kiezersuitslag te bepalen. Is het alleen racisme of gewoon politieke bedriegerij? “Als die groep mensen niet op mijn partij stemt, ga ik proberen hun stem te onderdrukken.” Het kan gaan om zwarte mensen, bruine mensen, jongeren of ouderen. Soms is het duidelijk racisme en soms kan het ook met klasse te maken hebben. Er zijn oude argumenten in Amerika dat sommigen van ons opgeleid genoeg zijn om te stemmen en anderen niet. Sommigen zijn voorbereid op politieke participatie en sommigen niet. De Black Freedom Struggle ging ook over het vechten tegen dat soort antidemocratische overtuigingen.

Er is veel geschreven waarin de Republikeinse Partij van vandaag en Donald Trump worden vergeleken met het verraad van de Confederatie tijdens de Burgeroorlog. Is deze vergelijking juist?

Ik zou voorzichtig zijn met het vergelijken van Trumpisme met de Confederatie zelf, op zich. De beste vergelijking is die met de tradities van blanke suprematie, kleptocratie en oligarchie. Maar als de bewering is dat blanke suprematie niet sterft en in nieuwe vormen herleeft, soms in subtielere vormen, dan is het Trumpisme inderdaad een voorbeeld van die dynamiek. Maar Trumpisme is niet de Confederatie in de zin dat het secessionistisch is. Trump en zijn aanhangers en beweging proberen niet om een eigen onafhankelijke republiek te vormen — althans nog niet.

Hoewel, sommige van de basisdoelen en veronderstellingen van het Trumpisme dat Amerika een land van blanken zou moeten zijn, hebben oude wortels en zijn niet nieuw in dit land. Laten we hier heel eerlijk zijn. De Republikeinse Partij was al een partij van blanken voordat Donald Trump het overnam, en het werd nog meer een partij van blanken in reactie op Barack Obama.

Een van de dingen die we van de geschiedenis kunnen leren is dat elke revolutie een contrarevolutie heeft. Als er verandering is, is er een grote reactie op. Donald Trump, zijn beweging en waar hij voor staat hebben hun fundamentele wortels in het verzet tegen Barack Obama en het idee dat een Afro-Amerikaan twee keer tot president van de Verenigde Staten kon worden gekozen.

“Make America great again!” en “Take America back!” zijn geen erg subtiele slogans. Dit is woede en verontwaardiging in de hoofden van Trump’s aanhangers en vele anderen dat Amerika in wezen een blank land was en het niet langer is.

We hebben een Amerikaanse Mussolini met Donald Trump. Hij is in wezen een autoritair iemand. Maar het is niet duidelijk wie of wat Trump precies boetseert, want hij kent niet veel geschiedenis, of waarschijnlijk geen. Maar hij is een autoritair. Trump gaat gewoon langs en om instellingen en democratische normen heen. Donald Trump besteedt geen aandacht aan deze democratische normen, instellingen, spelregels en standaarden omdat hij ze gewoon niet kent. We blijven dus met een aantal vragen zitten. Als we ons in dit Amerikaanse proto-fascistische of autoritaire moment bevinden, hoe moeten we dat dan begrijpen? Hoe kan de geschiedenis ons helpen?

Wat was Frederick Douglass’ visie op democratie en regering? Republikeinen en andere conservatieven claimen hem soms graag als de hunne.

Douglass geloofde in alle opzichten in een activistische regering met als doel de slavernij te vernietigen, de Confederatie te verslaan en burgerlijke en politieke vrijheid voor bevrijde mensen in te stellen en hen vervolgens te beschermen.

Hoewel, conservatieven houden ervan om Frederick Douglass toe te eigenen voor hun eigen doeleinden door te benadrukken hoe hij zelfredzaamheid predikte aan zwarte mensen. Wat de conservatieven negeren is de 90 procent van zijn openbare leven dat hij doorbracht als een radicale buitenstaander, altijd op de deuren bonkend en proberend de macht binnen te dringen om die te gebruiken voor zijn volk. Dezelfde conservatieven negeren de 90 procent van Douglass’ leven toen hij een radicale abolitionist was. Ja, Douglass was een voorstander van zelfredzaamheid — maar elke zwarte leider in de 19e eeuw geloofde in zwarte zelfredzaamheid.

Wat moest je anders doen in een maatschappij die je tot slaaf maakte en je vervolgens alle denkbare rechten ontzegde, zoals te zien was in de zaak Dred Scott? Hoe kun je niet geloven in zelfredzaamheid op de dag na de Dred Scott-beslissing, die zei dat je geen rechten en geen toekomst had? Dan zal diezelfde samenleving een revolutie ondergaan en uw gelijkheid voor de wet in de grondwet vastleggen, maar binnen een decennium of twee zullen uw rechten weer worden uitgewist. Maar wat moderne conservatieven met Frederick Douglass plegen te doen is die toespraken over zelfredzaamheid uit hun verband te rukken met de bewering dat Douglass niet alleen een Republikein was, maar ook een conservatief denker, een beperkte overheid, een aanhanger van de bootstraps. Dit is zo a-historisch. Bijna iedereen geloofde in de bootstrap ideologie in de 19e eeuw.

Zijn Clarence Thomas en andere zwarte conservatieven die je op Fox News en elders ziet, te kwader trouw en fundamenteel oneerlijk? Of zijn ze gewoon onwetend over wat Frederick Douglass werkelijk zei, in geloofde, vertegenwoordigde en voor vocht?

Beide. Soms is het gewoon een selectief begrip van de geschiedenis. Er is een echte zwarte conservatieve organisatie genaamd de Frederick Douglass Republikeinen. Ze hielden bijeenkomsten en conventies op CPAC. Zwarten en blanken kunnen tot dezelfde conclusies komen over allerlei filosofische vraagstukken. Maar aan de andere kant moet je wel een zekere onwetendheid hebben over Frederick Douglass om dat ene deel uit hem te plukken en het voor je eigen doeleinden te gebruiken. Als je Douglass aan je kant krijgt, heb je die grote stem van de 19e eeuw die je een preek geeft.

Wat kan Frederick Douglass het Amerikaanse volk en de wereld leren over verzet in het tijdperk van Trump?

Als mensen mij die vraag stellen, zeg ik dat Frederick Douglass een lange kijk op de geschiedenis had. Ten tweede, hij geloofde absoluut in de kracht van sociale bewegingen. Zijn beroemde uitspraak: “Macht geeft niets toe zonder een eis. It never did and it never will,” is prachtig.

Het is welsprekend. Het doorstaat de tand des tijds. Het kan elk moment zitten. Het zou vandaag een krantenkop kunnen zijn. Als je je niet verzet tegen autoritarisme, als je je niet verzet tegen blanke suprematie, als je je niet verzet tegen een immorele macht, als je je niet verzet tegen de onwetendheid achter klimaatontkenning en ga zo maar door, ben je geen burger en verdien je het etiket niet. Ik herinner mensen eraan dat we niet allemaal Frederick Douglass kunnen zijn. We moeten in ons levensonderhoud voorzien. Mensen moeten hun kinderen opvoeden. Ze hebben familieverantwoordelijkheden. Dat had hij ook. Maar hij verdiende nooit een cent van zijn 23ste tot bijna zijn 60ste, behalve met zijn stem en zijn pen.

Dat kan betekenen dat Douglass ongewoon en bijzonder was. Dat was hij echt. Hij was een genie met woorden. Hij was een redacteur, een redenaar en een schrijver. Nu, we kunnen dat niet allemaal. Sommigen van ons zullen nooit met de pen werken. De meesten van ons kunnen dat niet. De meesten van ons schrijven niet voor het publiek. Maar we hebben een stem en we hebben een stem. Als we die niet gebruiken, dan krijgen we de maatschappij die we verdienen. Dat is de boodschap van Douglass voor jonge mensen.

Maar Douglass kreeg ook te maken met de ene crisis na de andere, het ene debacle na het andere. Hoe behield Douglass het geloof? Douglass had een moreel centrum. Hij had een morele zaak. Soms moeten we onszelf stoppen en nadenken over wat onze morele centra zijn. Waar geloven we in?

Is ons morele doel om een betere toekomst voor onze kinderen op te bouwen dan de toekomst die we hadden? Of is onze morele zaak het maximaliseren van gelijkheid? Of is onze morele zaak het maximaliseren van het recht om te stemmen? Is onze morele zaak betere banen voor de lagere middenklasse? Is onze morele zaak het gelijktrekken van de toegang tot onderwijs? Is onze morele zaak het verlagen van de belachelijke prijs van onderwijs? Is onze morele zaak het milieu; het redden van de planeet?

Soms zou Douglass terugvallen op die regel uit Mattheüs in de Bijbel: “Ik wandel door geloof en niet door aanschouwen. Ik weet waar ik in geloof. Ik wandel door geloof, niet door aanschouwen.” Dat is het soort taal dat hij gebruikte na Dred Scott. Dat is het soort taal dat hij gebruikte na de 1883 burgerrechten zaken, die een enorme klap waren. Het hof zei eenvoudigweg unaniem dat het 14e Amendement alleen op het niveau van de staat kan worden gehandhaafd, wat een ramp was voor het 14e Amendement.

Soms kun je maar beter weten wat je geloof is, wat je morele kern is, in een maatschappij die er soms op wacht om je te choqueren.

Wat zou u de schrijvers van de onvermijdelijke Frederick Douglass film over zijn leven vertellen? Hoe moesten ze zijn persoonlijkheid kanaliseren? Wie was hij?

Douglass kon extreem overgevoelig zijn. Hij was overgevoelig voor raciale beledigingen. Hij was ook overgevoelig voor verwijten over zijn gebrek aan formele opleiding. Hij was een zeer trots man, trots op zijn ontdekking van de taal en zijn vermogen om te schrijven. Hij was bijzonder trots op zijn uiterlijk. Die prachtige man die we op zoveel foto’s zien, in zijn gesteven hemden, maakt een statement met zijn stijl en kleding: “Ik ben een zwarte man, maar ik ben opgeleid en ik ben slim, en neem het niet tegen me op, want ik zou je met woorden kunnen verslaan.”

Maar hij was ook iemand die erg onzeker kon zijn. Hij liep ook tegen muren op in zijn leven. Dit is het deel dat ik zo goed mogelijk probeer uit te werken in mijn nieuwe boek. Hij had op zijn minst een paar ernstige mentale inzinkingen in zijn leven.

Afschaffer worden in de 19e eeuw was geen goede carrièrestap. Er was geen salaris. Er was geen ziektekostenverzekering, geen pensioen, niets. Het was gewoon geen goede zet. Maar hier was Douglass en hij kwam een tijdje apart. Hij was waarschijnlijk die jonge vent die tegen een muur aanliep en zich afvroeg of wat hij deed wel zin had als hij naar zijn kind keek. Dat is ook een deel van Douglass, waar hij ons nooit over vertelt. Hij schreef een autobiografie van 1200 bladzijden, maar hij vertelt ons heel weinig over zijn huiselijk, privé of persoonlijk leven. Het is allemaal de publieke man in de autobiografie.

Hoe is het om een legende te zijn zoals Frederick Douglass?

Het zijn mensen onder enorme stress en druk. We willen dat deze legendes en helden onder die stress en druk staan, omdat we willen dat hij Martin Luther King is. We willen dat hij Frederick Douglass is. We willen dat zij Rosa Parks is. We willen dat zij onze helden zijn. Maar bedenk eens wat we ze opleggen.

In mijn eerdere jaren als leraar op de middelbare school, in de jaren 70, had ik zwarte studenten die zeiden: “Ik wil niets weten over slavernij. Laat het me gewoon niet leren.” Ik weet niet of ik toen goede antwoorden had. Ik weet niet zeker of ik wist wat ik deed. Wat die studenten eigenlijk zeiden was, “Hé, iedereen wil een perfecte voorouder vinden. Iedereen wil een triomfantelijk verhaal vinden waar ze in kunnen leven. Iedereen wil zwarte helden die altijd winnen.”

Dat is absurd. Douglass woonde in Rochester, New York, in die barre winters. Hij en Anna maakten een tuin – zij maakte de tuin, meestal – om te proberen zelfvoorzienend te zijn. Hij runde een krant vanuit een kantoor in het centrum. De eerste drukpers die hij kocht viel uit elkaar omdat hij geen goede had gekocht. Hij moest een drukker inhuren. Hij begon zijn drie zonen op te leiden tot drukkersleerlingen, zodat ze hem konden helpen. De krant werd als een familiebedrijf. Ze brachten hem elke week uit, maar hij bracht geen geld op.

Hier probeert Frederick Douglass de wereld te veranderen met zijn stem en zijn pen en soms voelde hij zich daarin een mislukkeling. En wij willen hem aan een of andere hogere standaard houden, dat hij heldhaftig moet zijn? Dat is bijna absurd. Iedereen die hoog mikt of enorme ambities heeft, of dat nu een operazanger is, een hiphopster, een romanschrijver of een president van de Verenigde Staten of een CEO of een radiopresentator of een schrijver, we lopen tegen een muur op en we zullen falen.

Dat gebeurde zelfs met Frederick Douglass. Hij wilde ons laten geloven dat hij die self-made man was, altijd op het pad omhoog. Douglass’ eigen selfmade verhalen waren altijd stijgend. Er is geen ruimte voor die incidentele mislukkingen in die opgang, maar ze zijn er zeker. En, mijn God, die mislukkingen waren er zeker voor de kinderen van Frederick Douglass.

Wat wilt u dat lezers begrijpen over Frederick Douglass nadat ze uw nieuwe boek uit hebben?

Dat deze man een genie was met woorden, dat hij het vermogen van een profeet had met taal, waarmee ik bedoel dat Douglass de woorden kon vinden om een catastrofe, een ramp, een triomf, een scharnierpunt in de geschiedenis uit te leggen. Hij kon die woorden vinden, gesproken of geschreven, die de meesten van ons nooit kunnen zien of vinden. Hij had het vermogen van een profeet om in een probleem te zien, ons te vertellen wat er met ons gebeurde, ons te vertellen waar we heen konden gaan. Dat maakt hem niet goddelijk of iets dergelijks. Een profeet is door en door menselijk.

Maar Douglass past in die rol van de 19e-eeuwse Amerikaanse profeet die ons, in de miljoenen woorden die hij schreef of sprak, meer te vertellen had over onze toestand met ras of het probleem met de slavernij, over de betekenis van de Burgeroorlog, de betekenis van emancipatie, de betekenis van Reconstructie, de betekenis van het verraad ervan, dan misschien welke andere Amerikaan dan ook. Je kwam Douglass tegen in zijn taal, in zijn woorden, of het nu een toespraak was, of het lezen van een van de autobiografieën. Als je dan verslaafd raakt, ga je op zoek naar meer woorden, en dat zijn er heel wat.

Ik wil dat ze zich zijn tweede autobiografie herinneren, “My Bondage and My Freedom.” Lees Douglass’ woorden waar hij zei: “Zolang de hemel mij toestaat dit werk te doen, zal ik het doen met mijn stem, mijn pen, en mijn stem.” Dat zijn zijn woorden. Dat is alles wat ieder van ons heeft. Tenzij we rijk zijn of een hoge functie bekleden, is het enige wat we hebben, een stem en een stem. We moeten ze op zijn minst gebruiken.