De moderne wetenschap heeft de pokken uitgeroeid, de levensverwachting verlengd en enorme vooruitgang geboekt in de strijd tegen enkele van ’s werelds dodelijkste ziekten. Dus waarom kunnen we de gewone verkoudheid niet uitroeien?
Het korte antwoord is tweeledig.
Ten eerste, wat wij als een verkoudheid beschouwen wordt eigenlijk veroorzaakt door veel verschillende virussen. Zelfs de meest voorkomende daarvan, het rhinovirus, heeft meer dan honderd verschillende stammen.
“Genezen” van een verkoudheid zou in feite betekenen dat een lange lijst van respiratoire virussen die toevallig soortgelijke symptomen veroorzaken, zou moeten worden uitgeroeid. Die symptomen zijn overigens meestal gewoon je immuunsysteem dat in de hoogste versnelling schiet om een infectie te bestrijden, iets dat zich kan uiten als ontsteking in de keel en verstopping in de neus.
Ten tweede, hoewel sniffen en hoesten geen pretje is, staat een verkoudheid vrij laag op de lijst van kwalen die genezen moeten worden. Het kan een zorg zijn voor baby’s, ouderen, of mensen met reeds bestaande aandoeningen aan de luchtwegen, maar “voor de meerderheid van ons is een gewone verkoudheid meer ergernis dan bedreiging,” zegt Ian Mackay, een viroloog aan de Universiteit van Queensland.
Toch hebben onderzoekers in 2002 berekend dat de jaarlijkse kosten van productiviteitsverlies als gevolg van verkoudheid $ 25 miljard bedragen. Het National Institutes of Health schat dat mensen in de Verenigde Staten elk jaar ongeveer een miljard keer verkouden worden. Wat als we die allemaal konden laten verdwijnen?
We spraken met een aantal deskundigen om het volledige verhaal te krijgen over waarom we de verkoudheid nog niet hebben genezen – en of dat ooit zal gebeuren.
Waarom is er geen vaccin tegen verkoudheid?
Elk jaar circuleren er meerdere stammen van de griep. Als we tegen de meest voorkomende griepstammen kunnen vaccineren, lijkt het alsof we dat ook voor verkoudheid zouden moeten kunnen doen. Maar zo werkt het niet.
Er zijn elk seizoen maar ongeveer drie griepstammen, terwijl “er meestal 20-30 verschillende soorten rhinovirus circuleren elk seizoen in een geografisch gebied,” legt Yury A. Bochkov uit, een geassocieerd wetenschapper in de afdeling kindergeneeskunde aan de Universiteit van Wisconsin School of Medicine and Public Health. Slechts ongeveer 10% daarvan zal het volgende jaar weer opduiken. Dat betekent, zegt Bochkov, dat volksgezondheidsfunctionarissen “het spectrum van rhinovirustypen voor een komend verkoudheidsseizoen niet kunnen voorspellen.”
Plus, zelfs als je, zegt Thomas Smith van de University of Texas Medical Branch in Galveston, “op de een of andere manier 100 verschillende stammen in één spuit zou kunnen stoppen”, zou dat alleen zorgen voor het meest voorkomende verkoudheidsveroorzakende virus.
Meer dan 200 virussen kunnen veroorzaken wat een zieke zou herkennen als een verkoudheid, waaronder “sommige stammen van het influenzavirus, adenovirussen, coronavirussen, enterovirussen, respiratoir syncytieel virus,” zegt Bochkov. Een rhinovirusvaccin zou niets doen om daartegen te beschermen.
Hoe zit het met een zeer effectieve behandeling?
De belangrijkste reden, zegt Mackay, is dat de gewone verkoudheid meestal “een kortdurende en relatief milde ziekte is.”
Maar het proberen om medicijnen te ontwikkelen om het rhinovirus te behandelen, heeft ook een aantal bijzondere uitdagingen.
Smith, die aan dergelijk onderzoek werkte in zijn lab aan het Donald Danforth Plant Science Center, vertelt ons dat sommige van de benaderingen die ze testten “echt werkten,” althans in het lab. Toch, “terwijl deze verbindingen vrij goed waren in het raken van een aantal verschillende stammen tegelijk, waren er nog steeds een paar uitschieters.”
Dat is het lastige van rhinovirussen, zegt Bochkov: “Het is moeilijk om een antiviraal middel te vinden dat even efficiënt is tegen 160 rhinovirussen.”
Verder zijn verkoudheden meestal niet levensbedreigend, dus de Food and Drug Administration zou een zeer lage drempel hebben voor het soort bijwerkingen dat de moeite waard zou worden geacht. “Het moest echt bijna net zo veilig zijn als water voor goedkeuring voor het grote publiek,” zegt Smith. Er zijn maar weinig medicijnen die dat zijn.
De uitdagingen hielden daar niet op. “Alleen mensen vertonen symptomen van infectie,” zegt Smith, waardoor het bijna onmogelijk is om tests te doen tussen petrischalen en menselijke proeven. Zelfs dan zouden onderzoekers eerst een rhinovirus moeten vinden waaraan de proefpersonen nog niet waren blootgesteld – een moeilijke taak met zoveel stammen die elk jaar circuleren.
Als iemand echter in staat is om een effectieve behandeling te vinden, zouden die inspanningen zich kunnen uitbetalen. “Er zou een enorme markt zijn onder rijke landen die enkele van de meer ernstige infectieziekten hebben overwonnen en nu hun aandacht hebben verplaatst naar het wegnemen van de ergernis van de gewone verkoudheid,” zegt Mackay.
Wordt er vooruitgang geboekt?
Talloze onderzoekers werken aan iets dat breedspectrum antivirale middelen wordt genoemd, die een grote verscheidenheid aan virussen zouden aanpakken. Hoewel veel van dit onderzoek zich nog in een zeer vroege fase bevindt, kan het de beste hoop bieden op een uiteindelijke genezing van verkoudheid.
Todd Rider, voorheen een senior stafwetenschapper bij MIT Lincoln Laboratory en een onderzoeker bij Draper Laboratory in Cambridge, ontwikkelde een dergelijke verbinding, DRACO genaamd.
Het genereerde veel media buzz toen het voor het eerst werd aangekondigd in 2011, maar Rider heeft sindsdien geworsteld om het onderzoek vooruit te helpen.
DRACO, vertelt Rider, “is ontworpen om infecties door een breed spectrum van virussen te behandelen of te voorkomen, net zoals bestaande antibiotica infecties door een breed spectrum van bacteriën kunnen behandelen of voorkomen.”
De verbinding is tot nu toe effectief geweest tegen 15 verschillende virussen in cellen en bij muizen. Het werkt door alle cellen binnen te dringen en vervolgens de cellen te vernietigen waarin het een virale infectie detecteert. “Voor de verkoudheid in het bijzonder werd aangetoond in menselijke cellen dat DRACO effectief is tegen alle vier geteste rhinovirusstammen,” zegt Rider, “en dat het rhinovirussen volledig elimineert zonder schade toe te brengen aan niet-geïnfecteerde cellen.”
Hoewel DRACO en ander gerelateerd onderzoek, zoals dat geleid door Leo James aan Cambridge University’s Laboratory of Molecular Biology, veelbelovend lijken, is er veel meer testen gedurende vele jaren nodig om te zien of deze aanpak effectief en veilig zal zijn bij mensen.
Wat kunt u in de tussentijd doen?
Was uw handen. Zorg voor voldoende slaap. Vermijd zoveel mogelijk zieke mensen. Probeer uw geluk met vrij verkrijgbare middelen.
Er zijn aanwijzingen dat ouderwetse tips zoals gorgelen met zout water en het slikken van honing de symptomen van verkoudheid kunnen verlichten, maar de meeste veelgenoemde middelen – zoals megadoses vitamine C – hebben weinig baat bij tests.
In het ergste geval, merkt Smith op, is er altijd nog de extreme optie: “Kluizenaars die nooit medemensen zien, worden nooit verkouden.”
Geef een antwoord