Een klein stadje organiseert ’s lands grootste concert

Tot 361 dagen per jaar is de oude McAllister Farm buiten Manchester, Tenn. een rustig, onbewoond lappendeken van akkers en bomen. Maar elke zomer verandert de boerderij vier dagen lang in de op vijf na grootste stad van de staat Tennessee, volgepakt met bijna 100.000 mensen. Dat komt omdat de 750-acre boerderij is de thuisbasis van Bonnaroo, een enorme jaarlijkse concert evenement dat is uitgegroeid tot een mekka voor muziekliefhebbers over de hele wereld.

Bonnaroo is groot. Echt groot. Sinds het debuut in 2002, is het uitgegroeid tot het grootste festival in zijn soort in Noord-Amerika – groter dan Lollapalooza, Coachella en Burning Man. Rolling Stone noemde Bonnaroo “het ultieme over-the-top zomerfestival.” Elk jaar komen een uitverkochte menigte van ongeveer 80.000 concertbezoekers naar de boerderij buiten Manchester, samen met nog eens ongeveer 5.000 gasten en crewleden, en nog eens duizenden vrijwilligers. De meeste bezoekers kamperen op de boerderij, maar hotels in de wijde omtrek zijn ook een jaar van tevoren volgeboekt.

Dat alles kan meer dan een beetje overweldigend zijn voor het kleine stadje Manchester, een slaperig burg van ongeveer 10.000 mensen, ongeveer 65 mijl ten zuidoosten van Nashville. Als Bonnaroo er niet is, heeft Manchester het luie gevoel van Anytown, U.S.A., met een rustig pleintje aan de ene kant van de hoofdstraat en een reeks fastfoodketens aan de andere kant van de snelweg. Het organiseren van een grootschalig evenement is een uitdaging voor elke stad, maar het is vooral ontmoedigend wanneer de komst van een festival een vertienvoudiging van de lokale bevolking betekent. Omgaan met de overvloed aan verkeer, criminaliteit en gezondheidsbehoeften van zoveel mensen is een kunstvorm voor lokale ambtenaren. Afgelopen juni was het 10 jaar geleden dat het concert plaatsvond, en ambtenaren zeggen dat de afgelopen tien jaar een uitgebreide cursus in het beheersen van mensenmassa’s is geweest.

“Bonnaroo is veel werk,” zegt burgemeester Betty Superstein van Manchester. “Maar het is ook heel leuk. En de gemeenschap heeft het echt omarmd.”

De grote reden waarom de bewoners van de Bonnaroo-ballyhoo zijn gaan houden, is de financiële impact van het concert – het evenement pompt jaarlijks 20 miljoen dollar in de lokale economie. Bovendien heeft het concert meer dan 1 miljoen dollar bijgedragen aan liefdadigheidsinstellingen in Manchester en het omliggende Coffee County. Eerder deze zomer bijvoorbeeld werd in de stad een nieuw amfitheater geopend dat volledig met bijdragen van Bonnaroo is gefinancierd. Er zijn ook andere zakelijke gevolgen: Het grootschalige podiumbouwbedrijf dat de podia voor Bonnaroo bouwt, is onlangs van Los Angeles naar Coffee County verhuisd, en in Manchester zijn de afgelopen twee jaar drie nieuwe hotels geopend. “Ik zie niet in waarom er drie nieuwe hotels zouden komen, behalve om één reden,” zegt Superstein. “En dat is Bonnaroo.”

Toch betekent de omvang van het evenement alleen al veel werk voor de lokale ambtenaren. “Tijdens de Bonnaroo-week heeft iedereen een taak”, zegt Ross Simmons, commissaris voor veiligheid van Manchester, die aan het hoofd staat van de politie- en brandweerafdelingen van de stad. De aankomst van het concert in goede banen leiden, zegt hij, is als het coördineren met een naburige stad. “Het grootste deel van het jaar is het een hooiland, maar als ze er eenmaal staan, is het geweldig. Bonnaroo is een stad in zichzelf.”

Vraag een plaatselijke ambtenaar naar het eerste jaar Bonnaroo, en je krijgt een universeel negatief antwoord:

“Verschrikkelijk,” zegt Superstein.

“Afschuwelijk,” zegt Simmons.

“Een nachtmerrie,” zegt Coffee County Sheriff Steve Graves.

Ze doelen op het verkeer, dat volgens alle berichten episch slecht was. Het concert dat jaar had slechts een ingang – aan het einde van een smalle tweebaansweg. Het verkeer kwam kilometers lang tot stilstand. De reis vanuit Nashville, die normaal ongeveer een uur duurt, werd een 16 uur durende ploetertocht. Interstate 24 werd een parkeerplaats. Superstein, wiens huis op een heuvel ligt met uitzicht op de snelweg, herinnert zich dat ze vanaf haar veranda toekeek: “Ik zag mensen stoppen op de snelweg, uitstappen, naar het Waffle House lopen, eten, teruggaan en in hun auto stappen, en er was niets veranderd. Ze zetten picknicks op in de middenberm.”

Het probleem, daar zijn alle ambtenaren het over eens, is dat ze gewoon niet hadden gedacht dat er zoveel mensen zouden komen. “We geloofden ze niet toen ze zeiden dat er 80.000 mensen zouden komen”, zegt Superstein. “Hier? In Manchester?”

Heden ten dage loopt het verkeer op rolletjes. De zaal heeft nu zes aparte ingangen en meerdere wegen voor het concertverkeer. De stadspolitie en het bureau van de sheriff werken samen om de stroom te regelen. Ze laten de staatspolitie helpen om het verkeer in goede banen te leiden. Er is nu zelfs een tijdelijke afrit van de snelweg die alleen bestemd is voor chauffeurs die naar Bonnaroo rijden. “Nu loopt alles zo soepel mogelijk,” zegt Graves.

Als het evenement eenmaal op volle toeren draait, neemt het verkeer af en richten de ambtenaren hun aandacht op het andere hardnekkige probleem: criminaliteit. Graves zet een volledig mobiel commandocentrum op in een klein veld net buiten het Bonnaroo-terrein. Daar kan zijn team reageren op oproepen binnen de concertlocatie, en overtreders ter plaatse arresteren en verwerken voordat ze naar de gevangenis worden vervoerd.

Meestal wachten ze echter. Na 10 jaar Bonnaroo zegt Graves dat hij heeft geleerd dat het vaak het beste is om de particuliere beveiliging van het concert de problemen te laten afhandelen voordat de overtreders aan de sheriff worden overgedragen. “We beantwoorden oproepen binnen op een need-to basis,” zegt hij. “Als een bewaker naar iemand toe gaat en hem naar buiten moet brengen, is er meestal geen probleem. Maar als een politieagent naar binnen gaat en hem eruit haalt, kan dat een rel veroorzaken. Dus proberen we hun beveiliging het te laten afhandelen. Als zij dat niet kunnen, gaan wij naar binnen.”

De meeste overtredingen betreffen drugs en huiselijke gevechten. Het is niet verwonderlijk dat de problemen escaleren naarmate het evenement vordert. “De hitte raakt veel mensen,” zegt Graves — het is tenslotte juni in Tennessee. “De misdaden nemen meestal toe naarmate het concert vordert.” Als het op narcotica aankomt, zegt Graves dat zijn team de meeste energie steekt in drugsdealers, vooral diegenen die dodelijke stoffen verhandelen. “Geloof het of niet, er zijn veel nepdrugs. Er zijn veel mensen die hier komen om kinderen op te lichten. Dat zijn degenen die de meeste problemen veroorzaken.”

Onvermijdelijk kan de combinatie van hitte, drugs en alcohol fatale gevolgen hebben. Tien mensen zijn gestorven in de 10 jaar van Bonnaroo, waaronder twee doden dit jaar. Voorspelbaar waren hitteberoerte, overdosis drugs en verwondingen door auto-ongelukken de oorzaken. Maar voor het grootste deel zeggen Graves en andere officials dat de concertgangers er gewoon zijn om zich te amuseren. “De meeste van deze kinderen die hier komen voor het concert zijn geen enkel probleem,” zegt Graves.

Burgemeester Superstein is het daarmee eens. “Alle kinderen zijn gemakkelijk in de omgang. Het is echt een rustig publiek.”

Toch is het organiseren van een evenement als Bonnaroo niet gemakkelijk voor medewerkers van de stad en het graafschap. Op de vraag wat er voor nodig is om een concert als dit te organiseren, antwoordt een hulpsheriff lachend met één woord: “Wonderen.”