door Ingrid Bauer

Er zijn evenveel verschillende manieren om het ouderschap te benaderen als er culturen zijn. Maar in culturen waar moeders nog steeds op dezelfde zachte manier opvoeden als vroeger, zijn de overeenkomsten ook opvallend. Verzorgende praktijken zoals natuurlijk spenen (“extendednursing”), co-sleeping, het dragen van de baby in nauw lichamelijk contact, het onmiddellijk reageren op kreten van de moeder, en het nooit alleen laten van een baby, zijn alle vrijwel universeel in traditionele samenlevingen die niet al te “verwesterd” zijn geworden. In de meeste niet-geïndustrialiseerde culturen weten moeders ook hoe ze zich moeten afstemmen op de behoefte van hun baby aan ontlasting, en hoe ze hem schoon en droog kunnen houden zonder luiers.

Sinds ik dit heb ontdekt, heb ik alles wat ik ooit geloofde over het leren van een toilet opnieuw moeten onderzoeken. Mijn zoon had, net als miljoenen andere baby’s over de hele wereld, geen moeite met het ontwikkelen van bewustzijn en controle over zijn lichaamsfuncties vanaf zijn kindertijd. We hebben er vanaf zijn geboorte over gecommuniceerd en hij heeft geen luiers meer om sinds hij vier maanden oud was. De gevolgen zijn zeer positief: een versterkt vertrouwen, een intieme band, en een kind dat zich bewust is en zich op zijn gemak voelt in zijn eigen lichaam.

Wat ik geleerd heb, en “natuurlijke kinderhygiëne” ben gaan noemen, lijkt misschien nieuw, ongebruikelijk, en revolutionair in onze cultuur. Toch hebben gedurende het hele menselijke bestaan, ouders hun baby’s hygiënisch verzorgd zonder luiers. Deze natuurlijke gewoonte is gebruikelijk in Azië, Afrika en delen van Zuid-Amerika, en werd traditioneel beoefend door de Inuit en sommige inheemse Noord-Amerikaanse volkeren. Voor deze moeders is (of was) het een tweede natuur om te weten wanneer hun baby “moet gaan”, en hem boven een geschikte plaats te houden.

Er is een kleine maar gestaag groeiende heropleving van de belangstelling voor deze praktijk onder Noord-Amerikaanse en Europese ouders vandaag. Ouders voelen zich ertoe aangetrokken voor het fysieke comfort van de baby, omdat “het natuurlijk is”, om luieruitslag en spijsverteringsproblemen te voorkomen, om het lichaamsbewustzijn van de baby te ondersteunen, om milieuredenen, om moeilijkheden met het verschonen en de zindelijkheidstraining te voorkomen, en om het luiergebruik te verminderen.

De grootste reden en het grootste voordeel is echter dat ouders het gevoel hebben dat ze tegemoetkomen aan de behoeften van hun baby in het huidige moment, hun band versterken, en een diepere communicatie en vertrouwen ontwikkelen. Natuurlijke kinderhygiëne biedt nog een andere mogelijkheid om onze baby’s te begrijpen en nader tot hen te komen.

Hoe werkt het?

Wanneer de moeder weet of voelt dat haar baby moet gaan, kan zij de luier of kleding verwijderen en de baby in een veilige, hechte positie boven een geschikte opvangplaats houden. Er zijn verschillende facetten aan het communiceren met een preverbale baby over eliminatie. Deze zijn:

Timing en eliminatiepatronen

Door goed op te letten, leert de moeder wanneer de baby gewoonlijk gaat en hoe dit verband houdt met andere lichaamsfuncties, zoals slapen of borstvoeding geven. Veel baby’s plassen bijvoorbeeld zodra ze wakker worden, en op regelmatige tijdstippen na het zogen.

Babysignalen en lichaamstaal

Als ze er eenmaal op beginnen te letten, zijn veel ouders verbaasd om te merken dat hun baby’s eigenlijk signalen geven wanneer ze moeten gaan, net zoals een zogende moeder leert om de behoefte van haar baby om te voeden te herkennen voordat hij/zij huilt.Hoewel elke baby anders is, zijn een aantal veel voorkomende signalen: huilen, wriemelen, grommen of vocaliseren, pauzeren en stil worden, wakker worden uit de slaap, een bepaalde frons, enz.

Intuïtie

Veel moeders die een hechte verzorgingsrelatie met hun baby hebben, merken dat ze gewoon “weten” wanneer hun baby’s moeten ontlasten, vooral als ze deze aanpak een tijdje hebben toegepast. Ik kon deze behoefte bijvoorbeeld “voelen”, zelfs als ik mijn rug naar mijn kind had gekeerd.

Cueing the baby

Natuurlijke babyhygiëne is een tweerichtingscommunicatie. Over de hele wereld gebruiken ouders een specifiek geluid (zoals “shhh” of “sss”) en een specifieke houding om hun baby vast te houden als ze zich verschonen. Dit is een soort inleidende taal die de baby associeert met de handeling en een manier voor de ouders om een mogelijkheid aan te bieden om te gaan. Het is echter altijd de baby die beslist of hij moet gaan of niet. Soms begint de baby dit geluid ook te gebruiken als een signaal naar de ouder.

Wanneer ouders voor het eerst over deze praktijk horen, kunnen zij zich afvragen of dit betekent dat een kind wordt gedwongen of opgejaagd om op te groeien voordat het er klaar voor is. Dit is een terechte zorg, maar een die gemakkelijk wordt weggenomen wanneer je deze zachte aanpak in actie hebt gezien. In tegenstelling tot conventionele zindelijkheidstraining ligt de nadruk bij natuurlijke babyhygiëne niet op het samentrekken en vasthouden of het “inhouden” van lichaamsfuncties. De baby geeft aan wat hij nodig heeft en ontspant en laat los wanneer hij dat wil met de hulp van de ouder. Het vermogen tot vasthouden ontwikkelt zich bij de baby, als een natuurlijk gevolg van zijn of haar bewustzijn. Miljoenen moeders wereldwijd kunnen getuigen van het feit dat baby’s vrijwillig hun eliminatie kunnen reguleren zonder enige dwang of negatieve effecten. In feite voelen ouders vaak een toegenomen nabijheid en respect voor hun baby.

Op deze manier afstemmen op je baby vraagt wel inzet en inspanning, net als het zijn van een ontvankelijke ouder in het algemeen. De meeste ouders geven er de voorkeur aan luiers te gebruiken, althans parttime, tijdens het vroege leerproces, tijdens het slapen gaan, en soms ’s nachts als ze niet op tijd wakker worden om te reageren op de behoefte van hun baby om te gaan. De meeste kinderen worden op deze manier tussen de 10 en 20 maanden onafhankelijk van het toilet. Toch zeggen veel van de ouders die ik heb geïnterviewd dat ze opnieuw voor deze aanpak zouden kiezen, zelfs als het net zo lang zou duren als conventionele training, omdat ze de nabijheid en communicatie waarderen. Er zijn dagen waarop dat het moeilijkste ter wereld lijkt om te doen. En er zijn dagen waarop je glimpen van verlichting hebt: het gevoel in het huidige moment te zijn, in de stroom te zitten, die vredige ervaring van synchroniciteit en symbiotische relatie te hebben die zich tussen moeder en kind kan ontwikkelen als ze op één lijn zitten.

Een andere gelegenheid voor zachte verzorging

Baby’s zijn niet de passieve wezens waarvan men vroeger dacht dat ze waren. Ze absorberen en verwerken nieuwe prikkels en zintuiglijke informatie van moment tot moment. Ze geven ook subtiele en minder subtiele signalen door de dag heen, en proberen hun verzorgers precies te laten weten wat ze nodig hebben, en wanneer.

Natuurlijke kinderhygiëne opent een andere weg voor ouders om zich af te stemmen op de behoeften van hun baby en daarop te reageren. Deze mogelijkheid om de intieme ouder-kind relatie te versterken berust op praktische hulpmiddelen die door de natuur zijn ontworpen om te werken. Toch biedt deze benadering veel meer dan de zoveelste opvoedkundige “techniek” om met de ontlasting van de baby om te gaan. Idealiter is het fundamenteel een manier van zijn met een baby. Deze manier van zijn richt zich op relatie en communicatie: natuurlijke babyhygiëne wordt gezien als onderdeel van een levensstijl, in plaats van een karwei.

Parenten die het plan van de natuur voor babyverzorging volgen, hebben een duidelijk voordeel bij het goed reageren op de behoeften van een baby. Baby’s die borstvoeding krijgen en veelvuldig of voortdurend contact hebben met het lichaam van hun moeder, voelen zich tevreden, veilig en tevreden. Dit versterkt op zijn beurt het vertrouwen, het plezier en de reactiviteit van de ouder. Studies hebben aangetoond dat deze baby’s meer kans hebben dat hun subtiele signalen worden opgevolgd, en minder huilen. Zelfs als deze baby’s huilen, doen ze dat in de liefdevolle armen van een ouder die zijn uiterste best doet om hen te begrijpen en te helpen. Jean MacKellar vertelde me over haar jaren in Oeganda, waar haar man arts was. Lokale moeders brachten hun baby’s naar de dokter, vaak urenlang geduldig in de rij. De vrouwen droegen de kleine baby’s in een draagdoek, naast hun borsten. Oudere kinderen werden op de rug gedragen, in een draagzak. De baby’s werden nooit ingezwachteld, noch werden er luiers gebruikt. Toch was geen van hen bevuild toen ze uiteindelijk door de dokter werden onderzocht. Jean vroeg enkele vrouwen hoe ze hun baby’s zo schoon konden houden zonder luiers en dergelijke. “Oh,” antwoordden de vrouwen, “we gaan gewoon naar de bosjes.” Nou, vroeg Jean, hoe wisten ze dan wanneer de baby naar de bosjes moest? De vrouwen waren verbaasd over haar vraag. “Hoe weet je wanneer je moet gaan?” riepen ze uit.”

Excerpted from Joseph Chilton Pearce,Magical Child,page 58.

Ingrid Bauer is de auteur van het boekDiaper Free! The Gentle Wisdom ofNatural Infant Hygiene, en vele artikelen over ouderschap en natuurlijk leven.

Web:BCNCC: Ingrid Bauer