By Andrew Curry

” Dit artikel stond in het mei 2012 nummer van Diabetes Forecast Magazine, een uitgave van de American Diabetes Association.

Kenneth Cusi, MD, FACP, FACE

Nonalcoholische vette leverziekte-NAFLD, afgekort-is de meest voorkomende chronische leverziekte in Amerika. Vanwege de centrale rol van de lever in zo veel lichaamsprocessen, kan vet in de lever een rimpeleffect hebben, waardoor het risico op het ontwikkelen van zowel hart- en vaatziekten als diabetes type 2 toeneemt.

De verbanden tussen NAFLD en type 2 zijn bijzonder goed gedocumenteerd. Tachtig procent van de mensen met diabetes heeft vet in de lever, zegt Kenneth Cusi, MD, FACP, FACE, een endocrinoloog aan de Universiteit van Florida in Gainesville.

Onderzoekers realiseren zich steeds meer dat het verband geen toeval is. “Toen ik geneeskunde studeerde, dacht men dat vet in de lever dat verband hield met obesitas een onschuldige bijverschijnsel was,” zegt Cusi. “Nu beginnen endocrinologen zich te realiseren dat dit een probleem is dat thuis raakt.”

Onderzoek wijst uit dat NAFLD kan bijdragen aan prediabetes en diabetes type 2. Omdat de lever zo’n belangrijke rol speelt bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel van het lichaam, maakt de ophoping van vet in dit vitale orgaan het moeilijker om de nuchtere glucosespiegel onder controle te houden. Het maakt het lichaam ook resistenter tegen insuline, waardoor de alvleesklier en zijn bètacellen onder druk komen te staan en type 2-diabetes sneller ontstaat. “Wanneer je vervette lever krijgt, is diabetes moeilijker onder controle te houden,” zegt Cusi.

Hoewel de meerderheid van de mensen met diabetes type 2 een vervette lever kan hebben, zegt Cusi dat de aandoening meestal niet wordt gediagnosticeerd, vanwege een gebrek aan bewustzijn bij sommige artsen en de verborgen aard van de ziekte.

Dus wie krijgt vervette lever, en waarom? Studies hebben aangetoond dat Latino’s meer kans hebben op diabetes type 2 dan de meeste andere etnische of raciale groepen, een bevinding die Cusi deed afvragen of er een verband was met NAFLD. “Omdat Latino’s meer diabetes type 2 krijgen, was er een gedachte dat zij ook meer leververvetting krijgen,” zegt Cusi. “Onze hypothese was dat Hispanics een slechtere insulineresistentie en een slechtere leverziekte zouden hebben. “Obesitas is één indicator dat de lever vervuild kan zijn, maar NAFLD is zeer moeilijk te detecteren, vaak ontsnappen bloedtesten en lichamelijk onderzoek. De meest betrouwbare manier om de diagnose te stellen is een leverbiopsie, een invasieve en dure procedure. Andere opties zijn MRI-scans en echografie, een minder nauwkeurige maar voordeligere methode. Lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek leveren soms helemaal geen resultaten op: “Een minderheid van de patiënten heeft ongemak of gevoeligheid, maar voor de grote meerderheid geeft het geen symptomen,” zegt Cusi. “Daarom is het zo moeilijk voor clinici. Zelfs leverenzymen kunnen normaal zijn.”

Om zijn theorie te testen, nam Cusi 152 patiënten met overgewicht of obesitas op in een onderzoek dat werd gefinancierd door de American Diabetes Association. Zesennegentig van hen waren Latino’s en 56 van hen waren niet-Hispanic blanken. Er waren ook 10 deelnemers met normaal gewicht in de studie, om als een “controle” groep te fungeren. Cusi verwachtte dat een groter deel van de Latino’s met overgewicht of obesitas in de studie een vette leverziekte zou hebben, gedefinieerd als meer dan 5,5 procent van de lever bezet door vet.

De studie omvatte een reeks tests, waaronder scans van de lever en glucosetolerantietests. “We maten de tolerantie, hoe ze insuline aanmaakten, de insulinegevoeligheid in de spieren en de lever, en deden metingen van het vetweefsel,” legt Cusi uit.

Toen de resultaten binnenkwamen, bleek echter dat etniciteit weinig te maken had met vet in de lever. “Toen we studies deden, vonden we niet echt veel verschillen,” zegt Cusi. De belangrijkste factor leek zwaarlijvigheid te zijn, en Latino’s hebben doorgaans meer problemen met zwaarlijvigheid dan andere groepen. “Het is niet zo dat Hispanics genetisch gedoemd zijn; ze hebben gewoon de neiging om meer obesitas te hebben,” zegt Cusi.

Was het experiment een mislukking? Zeker niet, zegt Cusi: “Onze hypothese was verkeerd, maar we hebben geleerd dat zwaarlijvigheid de belangrijkste factor is. Dat is belangrijk, want we kunnen er iets aan doen,” zegt Cusi. “Als er vet in je lever zit, denk dan heel serieus na over veranderingen in je levensstijl, en praat met je arts over de vraag of vitamine E-supplementen of pioglitazon geschikt voor je zijn,” voegt hij eraan toe, waarbij hij opmerkt dat pioglitazon alleen is goedgekeurd voor patiënten met diabetes type 2.

De sleutel tot het omkeren van het verloop van vette leverziekte is gewichtsverlies. “Verminder de koolhydraten, en dat vermindert het vet in de lever heel snel,” zegt Cusi. Een verlies van 5 procent van het lichaamsgewicht is genoeg om te beginnen met het verminderen van levervet, en slechts een paar procentpunten meer beginnen met het verminderen van de ontsteking die zo nauw verbonden is met insulineresistentie. “Als je begint met afvallen,” zegt Cusi, “worden veel dingen beter.”