Interessante links

Heeft u last van urticaria (netelroos)?

  • Definitie
  • Classificatie
  • Behandeling

Definitie

Urticaria is een veel voorkomend probleem:

Eén op de vijf mensen krijgt er in de loop van zijn leven (op verschillende momenten) mee te maken. Soms gaat het om een echte allergische reactie veroorzaakt door een voedingsmiddel, een dier, een geneesmiddel, een insectensteek, een chemisch product of een andere sensibiliserende stof zoals latex. Meestal is urticaria echter niet allergisch van aard. Daarom moet u niet verbaasd zijn als de allergoloog voorstelt om geen allergietest te doen.

Klassiek wordt urticaria gekenmerkt door jeukende gezwollen plekken van verschillende grootte op de huid. De laesies zijn vluchtig en laten geen sporen na: de huid is niet “ziek”. In tegenstelling tot contactdermatitis (“allergisch”) treedt er geen afschilfering op. Wanneer bij urticaria dieper gelegen weefsels betrokken zijn, spreekt men van “angio-oedeem”.

Urticaria of netelroos

Klassering van urticaria

De belangrijkste antigenen die allergisch astma kunnen veroorzaken zijn de seizoensgebonden allergenen (boompollen, graspollen, ragweed en bepaalde seizoensgebonden schimmels) en de permanente allergenen (huid van harige dieren, huisstofmijt en bepaalde binnenshuis voorkomende schimmels).

1) “Allergische” urticaria

Behalve bepaalde reacties op geneesmiddelen, wordt de allergische oorzaak van urticaria gemakkelijk herkend door de getroffen persoon. In het algemeen volgt urticaria minder dan 30 minuten na inname van contact met de sensibiliserende stof (voedsel, insect, enz.). Huidtesten kunnen zeer nuttig zijn om de diagnose van allergie te bevestigen.

2) “Niet allergische” urticaria

a) Lichamelijke urticaria

Diverse lichamelijke prikkels (warmte, inspanning, zon, koude, druk en trillingen) kunnen urticaria uitlokken. Deze vorm van urticaria wordt “fysische” genoemd en treedt heel vaak snel op (enkele minuten) na een fysische prikkel, behalve in bepaalde gevallen van drukurticaria die later kunnen optreden.

Late-onset drukurticaria (riem, beha’s, handen van een handarbeider, enz.) is bijzonder, omdat het vaak chronisch is, moeilijk te behandelen en gekenmerkt door laesies die eerder warm zijn dan jeuken. Deze “inflammatoire” urticaria kan ook worden uitgelokt door de inname van “irriterende” voedingsmiddelen.

b) “Pseudo-allergische” urticaria

Urticaria, een ander voorbeeld

Er zijn verschillende stoffen die als “niet-specifieke histamine bevrijders” worden bestempeld (voedingsmiddelen, hormonen, geneesmiddelen, enz.) die urticaria kunnen uitlokken. Onder deze middelen zijn de klassiekers : codeïne, morfine, verschillende antibiotica, radiocontrastmiddelen gebruikt in de radiologie, de curares (algemene anesthesie) en de dextran. Tenslotte kunnen talrijke voedingsmiddelen (aardbeien, gefermenteerde producten, honing, enz.) naast aspirine (ASA) en andere ontstekingsremmers vrij snel een “pseudoallergische” urticaria uitlokken bij personen met een aanleg voor deze ziekte. Helaas zijn in al deze gevallen de allergietests onbetrouwbaar.

c) “Secundaire” urticaria

Soms gaat urticaria gepaard met een auto-immuunziekte, een hypocomplementemie, een schildklieraandoening, kanker of een infectie (parasieten, helicobacter pylori, enz.). Het is duidelijk dat deze pathologieën moeten worden geëlimineerd.

d) “Reflex” urticaria

Recente studies van verschillende hormonen (gastrine, neurohormonen) suggereren dat er een verband bestaat tussen deze stoffen, mastocyten en de huid. Het lijkt er dus op dat verschillende “externe irriterende stoffen” (emotioneel, voedsel, enz.) urticaria zouden kunnen veroorzaken (die vaak “idiopathisch” wordt genoemd).

e) Erfelijk angioneurotisch angio-oedeem en verworven tekorten in de inhibitor van C1 esterase . Deze zeer zeldzame aandoeningen gaan met name gepaard met een niet-jeukerig angio-oedeem dat zich ook inwendig kan manifesteren (in de darmen, enz.).

Dermografisme

Behandeling van urticaria

1) Elimineer de allergische oorzaak (voedsel, medicatie, contactallergeen, enz.). Op dezelfde manier voor “pseudo-allergische” urticaria, elimineer de uitlokkende agent.

2) Vermijd factoren die de fysieke urticaria opwekken, zoals overmatige hitte, de zon, strakke kleding of irriterende stoffen, enz. Vermijd ook vaatverwijdende factoren die urticaria kunnen opwekken, zoals alcohol, nicotinezuur, ontstekingsremmers, diverse bloeddrukverlagende medicijnen en diverse voedsel-“irriterende stoffen” (zure voedingsmiddelen, specerijen, gefermenteerde voedingsmiddelen, vleeswaren en vele exotische gerechten).

3) Behandel, indien mogelijk, elke ziekte die de oorzaak van de urticaria kan zijn (secundaire urticaria of angio-oedeem).

4) Farmacotherapie: vooral “symptomatisch” (anti-histaminica), met nieuwe niet-sederende middelen met lange halfwaardetijd (cetirizine, loratadine, desloratadine, fexofenadine).

Soms kan een krachtiger antihistaminicum nodig zijn, of in combinatie met een “anti-H2” (zoals ranitidine). Bepaalde gevallen van lichamelijke of koude urticaria reageren beter op middelen als cyproheptadine of doxepine.

In geval van mislukking van de behandeling met conventionele geneesmiddelen, kan de allergoloog corticosteroïden of andere minder “klassieke” geneesmiddelen voorschrijven.

Guérin Dorval, MD (tekst)
John Weisnagel, MD (foto’s)
(vertaling: Andrew Moore, MD FRCPC)