De penis. Hij is er in zoveel verschillende vormen en maten … en dat is alleen nog maar bij mensen. Zoals u zich kunt voorstellen, hebben verschillende diersoorten zeer verschillende penissen.
De mannetjes van de meeste zoogdiersoorten, waaronder katten, honden en ratten, hebben een bot in hun penis dat een “baculum” of “os penis” wordt genoemd.
Menselijke mannetjes bezitten natuurlijk geen os penis – in feite zijn mensen de enige primatensoort naast de spinaap die in deze afdeling ontbreekt.
Maar wij zijn niet het enige zoogdier dat er geen heeft: walvissen, paarden, neushoorns, konijnen, olifanten, buideldieren en hyena’s hebben er allemaal geen.
Waarom hebben sommige soorten dan een penisbeentje?
Eenvoudig gezegd: om de mannetjes te helpen een erectie lang genoeg in stand te houden om het voortplantingskanaal van een vrouwtje te penetreren en sperma af te geven. Het baculum wordt over het algemeen in de buik van het mannetje bewaard tot het nodig is. Op dat moment duwen de buikspieren het in de penis naar buiten, waardoor een erectie ontstaat.
De andere functie van een baculum is snelheid. Het schuiven van een reeds stijf bot in de vlezige penis is veel gemakkelijker en betrouwbaarder dan wachten tot de penis zich met voldoende bloed heeft gevuld om een erectie lang genoeg vol te houden om sperma in een vrouwtje te kunnen deponeren (zoals het geval is bij ons immer romantische mensen).
Deze snelheid is bij veel soorten van groot belang, omdat paringen vaak snel en opportunistisch moeten verlopen. Het maakt ook kwantiteit-over-kwaliteit paring mogelijk. Het baculum van een mannetjesleeuw, bijvoorbeeld, stelt hem in staat tot maar liefst 250 paringen in vier dagen.
Toegegeven, elke paring duurt maar een minuut of zo, maar het altijd parate baculum van het mannetje maakt het makkelijk om zich klaar te maken voor de volgende gewillige leeuwin kort na zijn vorige ejaculatie.
De reden is niet helemaal duidelijk, maar men denkt dat het te maken heeft met onze paringssystemen en -strategieën. In de 30e jubileumuitgave van zijn boek, The Selfish Gene, suggereerde evolutiebioloog Richard Dawkins dat het ontbreken van een menselijke baculum het resultaat is van “seksuele selectie” door vrouwelijke mensen die op zoek zijn naar gezonde mannen.
Dat wil zeggen, het hebben van een penis die afhankelijk is van “hydraulica” om in erectie te komen (in plaats van een bot) betekent dat er sommige mannetjes zullen zijn met een slechte erectiele functie. Als Dawkins gelijk heeft, dan is een aangeboren vrouwelijke wens om de geschiktheid van een man als partner in te schatten, verantwoordelijk voor het “selecteren” van een penis die deze geschiktheid (of het gebrek daaraan) laat zien.
Interessant genoeg bezitten onze naaste levende verwanten, waaronder de chimpansee, penisbotten, maar die botten zijn erg klein. Het is mogelijk dat ook onze primaatverwanten uiteindelijk hun bacula verliezen.
In feite is het misschien meer een kwestie van waarom de andere mensapen nog bacula hebben, dan waarom wij ze missen. Het volledige verlies van een baculum bij de mens lijkt slechts een voortzetting te zijn van een tendens tot verkleining van de baculum die bij de mensapen wordt aangetroffen.
Ook wordt gedacht dat de aanwezigheid van een baculum samenhangt met langer paren of misschien gewoon veel meer paren (zoals in het geval van de hierboven besproken leeuw). Misschien zijn de paringssystemen van de mens van dien aard dat zij deze extra hulp niet nodig hebben.
Ik zeg hier “misschien” omdat er zo weinig over het baculum is gepubliceerd dat we het echt niet met zekerheid kunnen zeggen. Het zou zeker interessant zijn om meer te weten te komen.
En nu we het toch over meer weten hebben, wist u dat niet alleen mannetjes genitale botten hebben? Er is ook een vrouwelijke versie van het baculum bij sommige soorten, die een mooie naam heeft – het “baubellum”, of “os clitoris”.
Terwijl ook op dit gebied zeer weinig onderzoek is gedaan, schijnt algemeen te worden aangenomen dat het baubellum (dat “juweeltje” betekent in het latijn) in wezen een equivalent is van de mannelijke tepels – een niet-functionele, onderontwikkelde versie van de functionele mannelijke tegenhanger.
Dus, zullen dergelijke botten, penis of anderszins, bestand zijn tegen seksuele selectie? Dat is moeilijk te zeggen.
Een versie van dit artikel verscheen eerst op PygmyLoris.
Geef een antwoord