Cerebrale parese en chirurgie

Pagina Medisch beoordeeld en bewerkt door Gina Jansheski, M.D.

Gecontroleerd op feiten

Een operatie is een van de vele mogelijke ingrepen voor kinderen met cerebrale parese, hoewel het meestal niet de eerste keus voor behandeling is. Artsen geven er de voorkeur aan dat patiënten eerst opties met een lager risico proberen, zoals medicijnen en verschillende vormen van fysiotherapie. Als deze niet of niet voldoende helpen, kan een operatie een haalbare optie voor behandeling worden.

Voor een kind met cerebrale parese kan een operatie helpen bij een aantal problemen. Het kan spasmen en spierstijfheid verminderen, pijn verlichten, houding en evenwicht verbeteren, beschadigde gewrichten corrigeren en nog veel meer. Chirurgie kan ook worden gebruikt om bestaande aandoeningen zoals gehoor- of gezichtsverlies te corrigeren of te verbeteren. Chirurgie brengt altijd risico’s met zich mee, maar als de potentiële voordelen opwegen tegen de risico’s, is het een goede optie voor behandeling.

Ambulatoire vs. Niet-ambulatoire kinderen

Kinderen ervaren cerebrale parese op verschillende manieren en in verschillende mate. Sommige kinderen kunnen lopen, of zijn ambulant, terwijl anderen helemaal niet kunnen lopen, of niet-ambulant zijn. Soms hebben kinderen die ambulant zijn moeite met balanceren en het coördineren van bewegingen, of hebben ze moeite om hun spieren en gewrichten op de juiste manier te bewegen. Lopen kan voor deze kinderen ook pijnlijk zijn. Het doel van een operatie voor een ambulant kind is om hem beter en zelfstandiger te laten lopen, zonder pijn.

Voor een kind dat helemaal niet kan lopen, of zonder een hulpmiddel, helpt een operatie om het leven comfortabeler te maken en kan zelfs complicaties voorkomen. Een operatie kan een kind helpen zich beter te voelen en minder pijn te hebben bij het zitten of liggen. Als het kind kan lopen met een hulpmiddel, zoals een looprekje, kan een operatie het kind helpen onafhankelijker te worden.

Beslissingen nemen over chirurgie

Een operatie is niet voor elk kind een optie, en het is belangrijk medicijnen en therapieën te proberen voordat tot een operatie wordt overgegaan.

Algehele anesthesie kan een kind het risico geven op ademhalingsmoeilijkheden, infecties, bloedingen of zelfs op een verergering van de aandoening. Ouders en artsen moeten potentiële chirurgische opties bespreken en tot een beslissing komen die de risico’s en voordelen in evenwicht brengt, en die zinvol is voor de gezondheid en het welzijn van het kind.

Orthopedische chirurgie

De meest voorkomende vorm van chirurgie die kinderen met cerebrale parese ondergaan, wordt orthopedische chirurgie genoemd. Dit verwijst naar procedures die het musculoskeletale systeem aanpakken. Kinderen met cerebrale parese kunnen de meeste van hun symptomen en uitdagingen toeschrijven aan problemen met spieren, gewrichten en botten. Orthopedische chirurgen kunnen procedures aanbieden die de mogelijkheid hebben om spastische spieren te ontspannen, gewrichten te herstellen, misvormde botten te corrigeren en pijn te verlichten.

Er zijn verschillende veel voorkomende soorten orthopedische chirurgische ingrepen die worden gebruikt om kinderen met CP te behandelen.

• Osteotomie. Dit type operatie wordt gebruikt om verbeteringen aan gewrichten aan te brengen. Een chirurg kan botten uitlijnen om een kind te helpen met beweging en houding. Het effect is vaak een grotere mobiliteit en onafhankelijkheid, en minder pijn door gewrichten die niet goed bewegen.
• Spierverlenging. Gespannen spieren maken bewegingen moeilijk en pijnlijk voor kinderen met CP. Een operatie kan spieren verlengen en losmaken, zodat ze minder stijf zijn en een kind beter kan bewegen.
• Verlenging van pezen. Hetzelfde kan worden gezegd van pezen, het bindweefsel waarmee spieren aan botten vastzitten. Als pezen te strak zijn, beperkt dat de beweging en veroorzaakt het pijn.
• Doorsnijden van pezen of spieren. Het klinkt misschien schadelijk, maar het doorsnijden van spieren of pezen kan de benauwdheid en pijn verlichten, terwijl ook de bewegingen verbeteren en spasticiteit afneemt. Een doorgesneden pees kan ook worden vervangen door donorweefsel.
• Arthrodese. Dit is een agressieve vorm van chirurgie die wordt gebruikt om ernstige gevallen van spasticiteit en verminderde mobiliteit te behandelen. Hierbij worden botten permanent aan elkaar vastgemaakt. Dit kan spasmen helpen verminderen, en kan ook het lopen vergemakkelijken.
• Herstel van scoliose. Sommige kinderen hebben of ontwikkelen een kromming van de wervelkolom, en die kan na verloop van tijd verergeren (vooral als ze niet ambulant zijn.) Dit kan operatief worden hersteld om te helpen bij houding en beweging, en om ademhalingsproblemen te voorkomen.

Selectieve dorsale rhizotomie

Een andere operatieve optie voor kinderen die lijden aan symptomen van CP is selectieve dorsale rhizotomie. Net als artrodese is dit een agressieve optie die voor de meeste patiënten niet wordt aanbevolen. Het heeft de potentie om spasticiteit te verminderen en pijn permanent te verlichten, maar het is ook riskant.

Bij de operatie worden de zenuwen doorgesneden die de spastische spierbewegingen veroorzaken. De chirurg moet bepalen welke zenuwen betrokken zijn en vervolgens hun verbinding met het ruggenmerg doorsnijden.

De risico’s zijn duidelijk, waaronder fouten tijdens de procedure. Het netwerk van zenuwen dat de spieren en de wervelkolom met elkaar verbindt, is complex en een chirurg kan per ongeluk de verkeerde zenuwen doorsnijden.

Het doorsnijden van de juiste zenuwen kan een kind betere bewegingen, meer comfort en aanzienlijke pijnverlichting geven, maar het kan ook leiden tot verlies van beweging in specifieke spieren en gevoelloosheid. Dit type operatie wordt meestal alleen gebruikt bij kinderen met ernstige spasmen of spierspanning.

Andere operaties bij Cerebrale Parese

De meeste operaties voor CP pakken de centrale symptomen van de aandoening aan: spierspasmen, spierspanning, mobiliteit en pijn. Veel kinderen met CP hebben echter ook bijkomende aandoeningen en complicaties die ook met een operatie kunnen worden behandeld.

Hoorverlies is bijvoorbeeld niet ongewoon in deze populatie, en het inbrengen van een cochleair implantaat is een aanbevolen operatie om het gehoor te herstellen.

Voor kinderen met CP die moeite hebben met eten omdat ze moeite hebben met slikken of kauwen, kan een operatie worden gebruikt om verbeteringen aan te brengen. In geval van ernstige CP die de voeding en gewichtstoename beïnvloedt, kan een voedingssonde worden ingebracht. Chirurgie kan ook zure reflux verhelpen, wat vaak een probleem is vanwege slechte spiercontrole.

Sommige kinderen met CP hebben een kleine pomp nodig die operatief in de buik wordt geïmplanteerd om medicijnen aan de wervelkolom te geven die spierkrampen en pijn verminderen.

Na de operatie

Chirurgische procedures zijn geen magische oplossing. Een kind dat wordt geopereerd aan CP zal fysiotherapie nodig hebben en veel hersteltijd. Afhankelijk van het soort operatie kan de therapie weken of maanden duren. Het kan zijn dat een kind opnieuw moet leren hoe het bepaalde spieren moet gebruiken of hoe het moet lopen. Dit kost tijd, maar in veel gevallen worden grote voordelen gezien die vele jaren duren.

Een operatie is een grote stap, maar het kan ook het verschil zijn tussen pijn en verlichting, een gebrek aan onafhankelijkheid en volledige mobiliteit. Elke ouder die een operatie overweegt, moet de voordelen en risico’s afwegen, nadat pogingen tot niet-chirurgische interventies hebben gefaald, en samenwerken met het medische team van het kind om de beste chirurgische opties te bepalen.

Page Medisch beoordeeld en bewerkt door Gina Jansheski, M.D.

Gina Jansheski, M.D. is een Board Certified Pediatrician en een Fellow van de American Academy of Pediatrics. Zij is al meer dan 20 jaar praktiserend kinderarts en werkt voornamelijk met gehospitaliseerde patiënten en kinderen met speciale behoeften.

Zie volledige bio