Bruidsprijs

Een traditionele, formele uitreiking van de bruidsprijs tijdens een Thaise verlovingsceremonie.

Bruidsprijs, ook wel bruidsschat genoemd, is een bedrag aan geld, bezit of een andere vorm van rijkdom dat aan de ouders van een vrouw wordt “betaald” voor het recht om met hun dochter te trouwen. In de antropologische literatuur wordt de bruidsprijs vaak in markttermen uitgelegd, als een betaling die wordt gedaan in “ruil” voor het verlies van de arbeid en vruchtbaarheid van de familie van de bruid binnen haar verwantschapsgroep. Het kan ook worden opgevat als een geschenk van de bruidegom aan de familie van zijn nieuwe bruid. In die zin is het een aanzienlijk gebaar van goede wil bij het smeden van de nieuwe eenheid van de geslachten. Helaas is het vrijwillige karakter van het geven van geschenken in het geval van de bruidsprijs vaak verloren gegaan toen de praktijk een vereiste voor het huwelijk werd, een vereiste die vaak bezwarend is gebleken.

Definities

Bruidsprijs of bruidsschat is geld, eigendom of rijkdom “betaald” aan de ouders van een vrouw voor het recht om met hun dochter te trouwen. Dit wordt vaak verward met bruidsschat, die aan de bruidegom wordt betaald, of door de bruid wordt gebruikt om het nieuwe huishouden te helpen vestigen, en bruidsschat, die eigendom is dat door de bruidegom bij het huwelijk aan de bruid wordt toegekend. In dezelfde cultuur kunnen bruidsschat en bruidsprijs gelijktijdig worden toegepast.

De praktijk van de bruidsprijs kan ook de bruidsdienst omvatten, de dienst die door de bruidegom aan de familie van de bruid wordt verleend als bruidsprijs of een deel daarvan. Een beroemd voorbeeld van bruidsdienst komt voor in het Boek Genesis, wanneer Jakob zeven jaar voor Laban werkt om Leah te winnen en nog eens zeven jaar om Rachel te winnen.

Geschiedenis van de traditie

Het Wetboek van Hammurabi vermeldt de bruidsprijs in verschillende wetten, en verwijst ernaar als een gevestigd gebruik. In dit verband wordt niet het betalen van de bruidsprijs voorgeschreven, maar wel de regeling van verschillende aspecten van het gebruik:

• een man die de bruidsprijs betaalde maar een andere bruid zocht, had geen recht op teruggave daarvan, maar als het de vader van de bruid was die de huwelijkspartner weigerde, had hij dat wel.
• als een vrouw zonder zonen stierf, had haar vader recht op de teruggave van haar bruidsschat, verminderd met de waarde van de bruidsprijs.

De Hebreeuwse Bijbel en Talmoed vermelden de praktijk van het betalen van een bruidsprijs aan de vader van een minderjarig meisje. Exodus 22:16-17 zegt:

Als een man een maagd verleidt die geen huwelijksbelofte heeft afgelegd en met haar naar bed gaat, moet hij de bruidsprijs betalen, en zij zal zijn vrouw zijn. Als haar vader absoluut weigert om haar aan hem te geven, moet hij toch de bruidsprijs voor maagden betalen. NIV

En indien een man een maagd, die niet ondertrouwd is, verleidt, en met haar liegt, zo zal hij haar zekerlijk tot zijne vrouw begiftigen. Indien haar vader weigert haar aan hem te geven, zal hij geld betalen naar de bruidschat der maagden. KJV

Deuteronomium 22:28-29 zegt op gelijke wijze:

Als een man een maagd vindt, die niet ondertrouwd is, en hij zal haar vastgrijpen en met haar liggen, en zij zullen gevonden worden; dan zal de man, die met haar ligt, aan de vader van de maagd vijftig zilverlingen geven, en zij zal zijn vrouw zijn; omdat hij haar vernederd heeft, mag hij haar niet wegdoen al zijn dagen. KJV

In de joodse traditie drongen de rabbijnen er in vroeger tijden op aan dat het huwelijkspaar een huwelijkscontact aanging, een ketubah genaamd. De ketubah voorzag onder andere in een bedrag dat door de echtgenoot moest worden betaald in geval van echtscheiding of door zijn nalatenschap in geval van zijn overlijden. Dit bedrag kwam in de plaats van de bijbelse bruidsschat, die bij het huwelijk door de bruidegom moest worden betaald. Deze vernieuwing werd ingevoerd omdat de bruidsprijs een groot sociaal probleem veroorzaakte: veel jonge aanstaande echtgenoten konden het bedrag niet opbrengen op het moment dat zij normaal gesproken geacht zouden worden te trouwen. Om deze jonge mannen in staat te stellen te trouwen, stelden de rabbijnen in feite het tijdstip uit waarop het bedrag betaald zou moeten worden tot later, wanneer zij meer kans zouden hebben om over het bedrag te beschikken. Een andere functie van het bedrag van de ketubah was het ontmoedigen van de echtgenoot die overwoog van zijn vrouw te scheiden: hij zou het bedrag moeten hebben om aan de vrouw te kunnen betalen.

De Grieken pasten de bruidsprijs al in archaïsche tijden toe. In de Odyssee klaagt Telemachus over de vrijers die zijn moeder Penelope het hof maken:

Ze zijn te laf om naar het huis van haar vader Icarus te gaan, zodat hij zelf de bruidsprijs voor zijn dochter kan bepalen en haar kan schenken aan wie hij wil, zelfs aan hem die in zijn ogen gunstig is.

De gewoonte duurde tot in de klassieke oudheid; toen was de bruidsprijs niet meer dan een aandenken geworden, van minder waarde dan de bruidsschat. Het ontbreken van een bruidsprijs in de klassieke oudheid onderscheidde de Grieks-Romeinse samenleving van hun Indo-Europese volkeren, zoals de Kelten, en van de oude mediterrane samenlevingen.

In de Chinese cultuur wordt een gunstige datum uitgekozen om Ti Qin (wat letterlijk “huwelijk voorstellen” betekent) te vieren, waarbij beide families bijeenkomen om onder meer de hoogte van de gevraagde bruidsprijs te bespreken. Een paar weken voor het eigenlijke huwelijk vindt het ritueel van Guo Da Li (wat letterlijk “het uitvoeren van de rituelen” betekent) plaats (ook op een gunstige datum). De bruidegom en een koppelaarster bezoeken de familie van de bruid met geschenken zoals bruidstaarten, zoetigheden, juwelen en de bruidsprijs. Op de eigenlijke huwelijksdag geeft de familie van de bruid een deel van de bruidsprijs terug (soms in de vorm van een bruidsschat) als een gebaar van goede wil.

De praktijk van de bruidsprijs bestond ook in India. Het kwam vooral voor in de lagere kasten, en vele families hadden het zeer moeilijk om de middelen te hebben om voor hun dochters te zorgen. In het begin van de twintigste eeuw werd het vrijwel afgeschaft.

In delen van Afrika hangt de geldigheid van een traditionele huwelijksceremonie af van de betaling van een bruidsprijs, die kan variëren van een symbolisch bedrag tot exorbitante bedragen.

Gelijkaardige tradities

Een gelijkaardige traditie als de bruidsprijs is de Morgengabe (“ochtendgiften”) van de middeleeuwse Duitsers, die door de bruidegom of zijn familie aan de bruid werd betaald. De naam is afgeleid van de Germaanse stammengewoonte om ze de ochtend na de huwelijksnacht aan de bruid te geven. Het doel was de bruid te behoeden voor weduwschap, verlies van andere middelen van bestaan, of verlies van andere bezittingen. Samen zorgden de Morgengabe en de bruidsschat voor een start in het leven van een jong koppel, en voor de toekomst van de bruid. Morgengiften bleven eeuwenlang bestaan in morganatische huwelijken, een verbintenis waarbij de inferieure sociale status van de vrouw haar kinderen verbood de titels of landgoederen van een edelman te erven. In dit geval zou de morgengave de vrouw en de kinderen onderhouden.

Mahr (Arabisch) is een soortgelijke traditie in het islamitische huwelijk. Het wordt betaald (of beloofd te worden betaald in geval van echtscheiding) door de bruidegom aan de bruid (in tegenstelling tot de vader van de bruid). Het is verplicht.

Lobola (Mahadi in Sesotho), is een soortgelijke traditie in zuidelijk Afrika. Soms vertaald als bruidsprijs, is Lobola een traditioneel Zuid-Afrikaans bruidsschatgebruik waarbij de man de familie van zijn verloofde betaalt voor haar hand in het huwelijk. Het gebruik is bedoeld om de twee families samen te brengen, wederzijds respect te bevorderen en aan te geven dat de man in staat is zijn vrouw financieel en emotioneel te onderhouden. De onderhandelingen in Lobola kunnen lang en ingewikkeld zijn en er zijn veel leden van zowel de familie van de bruid als die van de bruidegom bij betrokken. Om de spanningen tussen de families weg te nemen, wordt er vaak een fles brandewijn op tafel gezet. Dit wordt meestal niet gedronken; het is gewoon een gebaar om de gastfamilie te verwelkomen en iedereen zich meer ontspannen te laten voelen (het staat bekend als mvulamlomo, wat Xhosa is voor “mondopener”).

Hedendaagse tradities op het gebied van bruidsprijzen

De traditie van het betalen van een bruidsprijs wordt in veel Aziatische landen nog steeds in praktijk gebracht. Het feitelijke bedrag dat van eigenaar verandert is echter meer een teken om het traditionele ritueel voort te zetten dan een echt prijskaartje dat aan de toekomstige bruid wordt gehangen voor het huwelijk.

In Thailand is de bruidsprijs (plaatselijk bekend als sin sot, en vaak ten onrechte aangeduid met de Engelse term “dowry”) nog steeds zeer gebruikelijk. De bruidsprijs kan variëren van niets, als de vrouw gescheiden is, een kind heeft dat door een andere man is verwekt, of als algemeen bekend is dat zij met veel mannen voor het huwelijk relaties heeft gehad; tot tien miljoen Thaise Baht (US$300,000) of meer voor een vrouw met een hoge sociale status, een schoonheidskoningin, of een hoog opgeleide vrouw. De sin sot wordt betaald bij de verlovingsceremonie, en bestaat uit drie elementen: contant geld, Thais (96,5 procent puur) goud, en de traditionele diamanten ring. De meest genoemde reden voor de bruidsprijs in Thailand is dat het de bruidegom in staat stelt aan te tonen dat hij over voldoende financiële middelen beschikt om de bruid (en mogelijk haar familie) na het huwelijk te onderhouden. In veel gevallen, vooral wanneer het bedrag groot is, zullen de ouders van een Thaise bruid het geld geheel of gedeeltelijk teruggeven aan het bruidspaar in de vorm van een huwelijksgeschenk na de verlovingsceremonie.

In het hedendaagse Afrika, met een teruglopende economie en een verandering naar een meer stedelijke omgeving, lijkt de bruidsprijs te functioneren als een pensioen voor bejaarde ouders. Het is echter zeer controversieel geworden met de modernisering in vele delen van Afrika. Sommigen voeren aan dat het een goed sociaal beleid is, terwijl anderen menen dat het een slavernijachtige situatie in de hand werkt.

In Zuid-Afrika werd de lobola traditioneel betaald in de vorm van vee, dat de voornaamste bron van rijkdom was in de Afrikaanse samenleving. De meeste moderne stedelijke paren zijn echter overgestapt op contant geld. Net als andere bruidsprijssituaties heeft Lobola talrijke onbedoelde negatieve neveneffecten. Het heeft een financiële drempel opgeworpen voor jonge mannen die een bruid willen nemen. Het is gebruikelijk dat een stel dat er emotioneel klaar voor is om samen een leven op te bouwen ongetrouwd blijft als zij niet over de financiële middelen beschikken om te voldoen aan het traditionele ritueel dat hen belemmert. Lobola wordt door sommigen gezien als een extravagantie die weinig relevantie heeft in een maatschappij waarin jonge Afrikanen proberen zichzelf uit de geërfde armoede te tillen. Jonge mannen die zich in de welvaartsfase van hun leven bevinden, vinden dat hun toekomst er beter mee gediend is als zij hun geld elders investeren om een aanzienlijk financieel rendement te behalen.

Hervorming van de bruidsprijs

Het probleem dat de bruidsprijs wordt gezien als een betaling voor eigendom, zoals men een koe zou kopen, en dus zou moeten worden terugbetaald in geval van echtscheiding of overlijden van de vrouw, is in de eenentwintigste eeuw ter discussie komen te staan. Atuki Turner, uitvoerend directeur van het MIFUMI-project in Afrika, heeft het volgende verklaard:

De betaling van de bruidsprijs door mannen voor hun vrouwen, zoals de gewoonte vereist, leidt ertoe dat mannen hun vrouwen behandelen als bijna-bezittingen waaraan een maximum aan gehoorzaamheid wordt ontleend. Terwijl jonge mannen en hun gezinnen hard moeten werken om de rijkdom te vergaren die nodig is om de bruidsprijs te betalen, worden vrouwen, met name weduwen, kwetsbaar tegenover verwanten die hun echtgenoots bezit willen afnemen en hen zonder steun achterlaten. Meisjes worden vroeg uitgehuwelijkt om inkomsten voor de familie te genereren. Bij de terugbetaling van de bruidsprijs wordt geen rekening gehouden met de bijdrage van de vrouw aan het huwelijk, de kinderen die zij heeft voortgebracht en de producten van haar arbeid.

Als gevolg van het werk van MIFUMI heeft de districtsraad van Tororo in Oeganda in 2008 een verordening aangenomen waarin wordt bepaald dat de bruidsprijs een bruidsgeschenk moet worden en als zodanig niet wordt terugbetaald.

De traditie in de populaire cultuur

Een beroemd Telugu-toneelstuk Kanyasulkam (Bruidsprijs) satireerde de praktijk van de bruidsprijs en de Brahmaanse opvattingen die haar in leven hielden. Een boek getiteld The Bride Price van de Nigeriaanse Buchi Emecheta heeft ook enige populariteit verworven, en vertelt een zeer menselijk en transcultureel verhaal over het behoud van identiteit.

• Abdullah, Amatullah. 2005. De bruidsprijs: Misbruik van bruidsschat. Islam Online, 28 november 2005. Retrieved May 19, 2009.
• Beaumont, Peter. 2007. Uitgehongerde Afghanen verkopen meisjes van acht als bruid. The Observer, 7 januari 2007. Opgehaald op 19 mei 2009.
• Birodkar, Sudheer. 1998. Hindu Social Customs – Dowry, Sati and Child Marriage, Hindu History: Een zoektocht naar ons heden in de geschiedenis. Hindu Books Universe. Retrieved May 19, 2009.
• China Bridal. 2003. Complete Gids voor de Chinese Bruiloft. ChinaBridal.com. Op 19 mei 2009 ontleend.
• Ember, Carol R. and Melvin Ember. 2004. Culturele antropologie. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. ISBN 0131116363
• IRIN. 2007. Zimbabwe: Dochters halen hoge prijzen als bruiden. IRIN, 17 juli 2007. Opgehaald op 19 mei 2009.
• Jain, Laika. 2003. Als bruiden schaars worden SikhSpectrum.com Maandblad, nr. 9, februari. Op 19 mei 2009 ontleend.
• Kaplan, Marion A. (ed.). 1985. Marriage Bargain: Women and Dowries in European History. Binghamton, NY: The Haworth Press. ISBN 9780866563116
• Kass, Amy A., and Leon R. 2000. Van vleugel tot vleugel, van roeispaan tot roeispaan. Notre Dame, IN: Notre Dame University Press. ISBN 9780268019594
• MIFUMI. 2008. Tororo District keurt de ordonnance Bill 2008 over de bruidsprijs goed. MIFUMI Nieuwsbrief. Op 19 mei 2009 ontleend.
• Williams, Benecia L. 1997. Buchi Emecheta. Op 19 mei 2009 ontleend.