Charles Hewitt/Getty Images
Billie Holiday heeft een van de meest kenmerkende stemmen aller tijden; haar zeer persoonlijke stijl blijft zangers decennia na haar dood in 1959 inspireren. Holiday zelf werd geïnspireerd door grote muzikanten die ze hoorde opgroeien, en het zijn die invloeden die haar hielpen een van de meest geliefde zangeressen ooit te worden.
Holiday werd beroemd nadat ze “Strange Fruit” opnam, een protestsong uit 1939 over lynchpartijen van Afro-Amerikanen. De beklijvende zang illustreert haar grootste gave – het vermogen om emotie over te brengen.
Phil Schaap, curator van Jazz at Lincoln Center, zegt dat Holiday “tot je hart spreekt. Ze vangt je oor. Ze bereikt je geest, en ze doet dit met een emotionele kracht die, natuurlijk, geniaal is en woorden te boven gaat.”
De emotionele kracht van Holiday’s zang komt voort uit de manier waarop ze de melodieën zingt. Het gaat om ritme en frasering, die Holiday leerde van het luisteren naar de besten.
Holiday werd in 1915 in Philadelphia geboren, en groeide op in Baltimore. Als meisje hield ze van muziek, en haar idolen waren Louis Armstrong en blueszangeres Bessie Smith.
Om die platen uit 1920 te horen, had Holiday een Victrola nodig, en de enige plek waar ze er een kon krijgen was het bordeel van Alice Dean, waar Billie als meisje werkte om vloeren te schrobben.
“Een Victrola was heel wat in die dagen, en er waren geen salons in de buurt die er een hadden, behalve die van Alice,” schreef Holiday in haar autobiografie, Lady Sings the Blues. “Ik heb daar menig heerlijk uur doorgebracht luisterend naar Pops en Bessie. Ik herinner me Pops’ opname van ‘West End Blues’ en hoe die me in vervoering bracht. Het was de eerste keer dat ik iemand hoorde zingen zonder woorden te gebruiken.”
Holiday’s echte vocale invloed is Louis “Pops” Armstrong. Ze hoorde zijn Hot Five-zangnummers, en is duidelijk een door Armstrong geïnspireerde zangeres.
Schaap heeft Armstrongs invloed op Billie Holiday nauwkeurig bestudeerd. Hij demonstreert al zo’n 30 jaar hoe Holiday Armstrongs frasering imiteert in zijn radioshows op Columbia University’s WKCR.
“Je moet het echt horen, dat is wat je moet doen,” zegt Schaap. “Mijn verhaal dat de frasering over het ritme van Louis Armstrong wordt herhaald en gebruikt in het concept van Billie Holiday zegt je niets, tenzij je hun platen echt gaat horen. Ik zou graag willen dat je Louis Armstrong en Billie Holiday een refrein van ‘Yours and Mine’ hoort zingen. “
Als een wetenschapper in zijn laboratorium, neemt Schaap in een WKCR studio Armstrongs en Holiday’s versies van hetzelfde liedje, opgenomen in hetzelfde jaar, 1937. Dan past hij de toonregeling van de draaitafel aan om Armstrongs zang te versnellen en die van Billie te vertragen, zodat hun stemmen dichter bij elkaar liggen.
Schaap zegt dat als je goed luistert, je kunt horen hoe vergelijkbaar de frasering is – hoe Holiday letterlijk leerde zingen en swingen op hetzelfde moment van Armstrong.
“Nou, dat was Billie Holiday die Louis Armstrong deed,” zegt Schaap. “En ik denk dat je het kunt horen. Ze heeft zoveel van Pops.”
In 1949 mocht ze daadwerkelijk met hem zingen.
Net zoals Holiday leerde van het luisteren naar oudere zangers, hebben generaties jongere zangers geleerd van het luisteren naar Holiday – van Frank Sinatra tot Shelby Lynne.
Zangeres Joni Mitchell zegt dat haar twee favoriete zangeressen Edith Piaf en Billie Holiday zijn vanwege de manier waarop ze hun technische gaven als zangeressen gebruiken om betekenisvolle verhalen te vertellen.
“Ik denk dat ik dit van Billie en Piaf heb overgenomen, dat veel van de zogenaamde grote zangeressen meer van hun noten houden dan van hun tekst,” zegt Mitchell. “En die vrouwen vergaten nooit waar ze over zongen, zodat de noot bijna op de tweede plaats kwam ten opzichte van de tekst. Niet dat er iets mis was met de gekozen noten. Er zat nog steeds schoonheid in, maar de nadruk lag op het vertellen van het verhaal vanuit het hart.”
Holiday had genoeg verhalen te vertellen, en genoeg hartzeer om een liedboek te vullen: jaren van heroïneverslaving, een stint in de federale gevangenis en een reeks van misbruikende relaties met mannen. Ze was pas 44 jaar oud toen ze stierf.
Schaap zegt dat er te veel nadruk is gelegd op de tragische aspecten van Holiday’s leven, en te weinig op de glorieuze aspecten van haar stem.
“She swings and invents,” zegt hij. “Ze innoveert. Ze kan on the fly componeren, ze kan je de ritmesectie laten horen als die er niet is, en ze beter laten spelen als ze er wel is. En ik denk dat dat het is. Ik denk dat Billie Holiday de grootste is.”
Geef een antwoord