De vele verschijningsvormen van geld: From Cowries to Bitcoins

Hier is een trivia vraag: Welk voorwerp werd in de wereldgeschiedenis gebruikt als geld in het grootste geografische gebied en voor de langste periode? Het antwoord is niet goud, zilver, of enig ander edelmetaal. Het is de kauri, een schelp van een weekdier die vooral voorkomt op de Maldiven in de Indische Oceaan. Kauri’s werden al in 700 v. Chr. in China als geld gebruikt. Rond 1500 werden ze in India en Afrika op grote schaal gebruikt. Eeuwenlang werden kauri’s nog gebruikt op markten in Zuid-Europa, West-Afrika, India en China voor allerlei aankopen: van het kopen van een lunch of een veerboottocht tot het betalen van een scheepslading zijde of rijst. In het begin van de twintigste eeuw werden kauri’s in bepaalde Afrikaanse landen nog geaccepteerd als betaalmiddel voor belastingen.

Waarom werkten kauri’s zo goed als geld? Ten eerste zijn ze zeer duurzaam – ze gaan een eeuw of langer mee. Zoals wijlen economisch historicus Karl Polyani het uitdrukte, kunnen ze worden “gegoten, in zakken gestopt, geschept, opgepot in hopen” terwijl ze “schoon, sierlijk, roestvrij, gepolijst en melkwit” blijven. Ten tweede konden partijen kauri’s gebruiken door schelpen van een bepaalde grootte te tellen, of – bij grote aankopen – door het gewicht of het volume van alle te ruilen schelpen te meten. Ten derde was het onmogelijk om een kaurischelp te vervalsen, maar gouden of zilveren munten konden worden vervalst door kopieën te maken met goedkopere metalen. Tenslotte werd in de hoogtijdagen van het kauri-geld, van de jaren 1500 tot de jaren 1800, het verzamelen van kauri streng gecontroleerd, eerst door de Portugezen en later door de Nederlanders en de Engelsen. Daardoor kon de voorraad kauri’s snel genoeg groeien om in de behoeften van de handel te voorzien, maar niet zo snel dat ze niet langer schaars waren.
Geld heeft door de eeuwen heen veel verschillende vormen aangenomen en blijft zich ook nu nog ontwikkelen. Wat denk je dat geld is?