Bacteriële pericarditis komt voor door directe infectie tijdens trauma, thoraxchirurgie of katheterdrainage, door verspreiding vanuit een intrathoracale, myocardiale of subdiaphragmatische focus, en door hematogene disseminatie. De frequente oorzaken zijn Stafylokokken en Streptokokken (reumatische pancarditis), Haemophilus, en M. tuberculosis. Bij AIDS-pericarditis is de incidentie van bacteriële infectie veel hoger dan in de algemene bevolking, met een hoog percentage Mycobacterium avium-intracellulare-infecties. Purulente pericarditis is de ernstigste manifestatie van bacteriële pericarditis en wordt gekenmerkt door bruto pus in het pericard of microscopisch purulente effusie. Het is een acute, fulminante ziekte met koorts bij vrijwel alle patiënten. Pijn op de borst is zeldzaam. Purulente pericarditis is altijd fataal indien onbehandeld. Het sterftecijfer bij behandelde patiënten is 40%, en de dood is meestal te wijten aan harttamponade, systemische toxiciteit, cardiale decompensatie en vernauwing. Tuberculeuze infectie kan zich presenteren als acute pericarditis, harttamponade, stille (vaak grote) recidiverende pericardiale effusie, effusief-constrictieve pericarditis, toxische symptomen met aanhoudende koorts, en acute, subacute of chronische vernauwing. De mortaliteit bij onbehandelde patiënten benadert 85%. Dringende pericardiale drainage, gecombineerd met intraveneuze antibacteriële therapie (bv. vancomycine 1g tweemaal daags, ceftriaxone 1-2g tweemaal daags, en ciprofloxacine 400 mg/dag) is verplicht bij purulente pericarditis. Irrigatie met urokinase of streptokinase, met behulp van grote katheters, kan het purulente exsudaat vloeibaar maken, maar open chirurgische drainage verdient de voorkeur. De initiële behandeling van tuberculeuze pericarditis moet bestaan uit isoniazide 300 mg/dag, rifampine 600 mg/dag, pyrazinamide 15-30 mg/kg/dag, en ethambutol 15-25 mg/kg/dag. Prednison 1-2 mg/kg/dag wordt gedurende 5-7 dagen gegeven en geleidelijk verminderd tot stopzetting na 6-8 weken. Het testen van de gevoeligheid voor geneesmiddelen is essentieel. Pericardiectomie is gereserveerd voor recidiverende effusies of aanhoudende verhoging van de centrale veneuze druk na 4-6 weken behandeling met antituberculose en corticosteroïden.