Actinische keratose (AK) of zonnevlek

Beschrijving

Dit zijn laesies die ontstaan uit de cellen die het belangrijkste structurele deel van de buitenste huidlaag, de opperhuid, vormen. Men denkt dat de belangrijkste oorzaak chronische blootstelling aan UV-straling is, meestal van de zon, en mogelijk van zonnebanken. Ze komen vaker voor naarmate je dichter bij de evenaar woont. Bijna alle mensen met een lichte huid in Australië krijgen tijdens hun leven ten minste één AK, en helaas krijgen sommige mensen honderden van deze laesies. AK wordt eerder als een soort voorstadium van kanker beschouwd dan als een echte huidkanker, maar ze kunnen groeien en veranderen in plaveiselcelkanker (SCC). Gelukkig transformeert slechts een paar procent van de AK’s ooit in een SCC, terwijl een SCC hoogstwaarschijnlijk is ontstaan uit een AK!

• 
• Klik om de afbeelding te vergroten actinische-keratose-2. jpg
• Klik om de afbeelding te vergroten actinische-keratose-2. jpg

jpg

Wie loopt risico?

Mensen met een lichte huid, vooral diegenen die gemakkelijk verbranden en veel tijd buiten doorbrengen zonder bescherming tegen de zon, zijn bijzonder vatbaar voor dit type huidlaesie. Ze komen minder vaak voor bij mensen met een olijfkleurige of donkere huidskleur. Omdat UV-schade aan de huid cumulatief is, lopen buitenwerkers en mensen die veel vrije tijd buiten doorbrengen, een hoog risico op AK – daarom moet men er altijd aan denken zonwerende kleding te dragen en de huid tegen de zon te beschermen als men buiten is. Mensen die veel actinische keratosen ontwikkelen en veel zonbeschadigde huid hebben, zijn vatbaar voor de ontwikkeling van SCC. AK kan voorkomen bij mensen jonger dan 40 jaar, maar boven die leeftijd komt het veel vaker voor. Mensen met immunosuppressie, zoals diegenen die anti-afstotingsmedicijnen nemen na een orgaantransplantatie, zijn bijzonder vatbaar voor AK en andere huidkankers.

Detectie

AK ontstaat meestal op plaatsen die aan de zon zijn blootgesteld, met name de kale hoofdhuid, het voorhoofd, de slapen, de oren, de neus, de onderlippen en de rug van de handen. Over het algemeen zijn het licht ruwe, schilferende huidvlekken van enkele millimeters groot, die bij wrijven of zonlicht een beetje gevoelig kunnen zijn. Een kleine huidbiopsie kan nodig zijn om de diagnose te bevestigen. Als een AK wordt vastgesteld, kan een passend beheersplan worden opgesteld afhankelijk van de plaats en het subtype.

Behandeling

De overgrote meerderheid van AK’s kan door uw arts volledig worden genezen, meestal met methoden zoals bevriezing en lokale crèmes, of met chirurgische methoden. Soms verdwijnen ze zonder enige behandeling, dit is het meest waarschijnlijk als adequate zonbeschermingsmaatregelen worden gevolgd.

Recidief

Soms komt het voor dat na behandeling van een AK de laesie terugkomt. Als een laesie korte tijd na de behandeling terugkomt, moet de laesie opnieuw door uw arts worden beoordeeld om de mogelijkheid te overwegen dat het een SCC kan zijn geworden.

Mensen die eerder een AK hebben gehad, lopen een verhoogd risico op het krijgen van nieuwe AK’s. Daarom is een regelmatig volledig huidonderzoek door uw arts aan te bevelen, evenals regelmatig zelfonderzoek van de huid. Bovendien moet u zich strikt houden aan adequate zonbeschermingsmaatregelen.