A Guide to DXM Abuse & Treatment

What Is Dextromethorphan?

Dextromethorfan, of DXM, is de belangrijkste hoestonderdrukkende drug die in verschillende vrij verkrijgbare (OTC) hoestmedicijnen wordt aangetroffen. DXM wordt door de FDA als een legale stof beschouwd, en er is geen recept nodig om geneesmiddelen die DXM bevatten te verkrijgen. In aanbevolen medicinale doses kent DXM weinig risico’s. In hoge doses kan het echter psychoactieve effecten hebben, vergelijkbaar met PCP en ketamine, met veel potentiële gevolgen voor de gezondheid.1

Gemeenschappelijke straatnamen voor DXM zijn onder meer CCC, Triple C, Skittles, Tussin, en Robo (afkorting van Robitussin). Illegaal gebruik van DXM wordt ook wel “skittling” of “Robo-tripping” genoemd. Het wordt meestal verkregen via OTC-hoestmedicijnen, maar kan ook in poedervorm online worden gekocht.

De typische medicinale dosis is 15-30 mg, maar bij misbruik van DXM gaat het meestal om doses tussen 100 en 1500 mg, afhankelijk van de gewenste effecten.1,2 Deze hoge doses kunnen de psychoactieve effecten teweegbrengen die kenmerkend zijn voor een DXM-trip, maar kunnen ook ernstige schade toebrengen aan de gebruiker.

Het onderzoek naar de effecten en gevaren van DXM is uiterst beperkt en hoofdzakelijk geconcentreerd op casestudies, die niet kunnen worden gegeneraliseerd naar het grote publiek. Naarmate meer informatie aan het licht komt, wordt het steeds duidelijker dat misbruik van DXM zeer kwalijke gevolgen kan hebben voor de gebruiker.

Wat zijn de effecten?

DXM kan bij misbruik euforische, hallucinogene effecten hebben. Veel gebruikers melden verhoogde zintuigen, verstoringen in de tijdwaarneming en visuele hallucinaties. Deze effecten zijn grotendeels afhankelijk van de dosis. Bij medicinale doses ervaart de gebruiker gewoon het beoogde medische voordeel van minder hoesten. Naarmate de dosis echter toeneemt, komen de psychoactieve effecten in het spel. Veel gebruikers beschrijven deze tripfasen als effect-“plateaus” met specifieke symptomen voor elk stadium:1,3

• Plateau 1, 100-200 mg: Milde stimulatie, rusteloosheid, enige euforie.
• Plateau 2, 200-400 mg: Hallucinaties beginnen, overdreven zintuigen, euforische gevoelens, onevenwichtigheid.
• Plateau 3, 300-600 mg: Slechte motorische coördinatie, zicht/hoorvermogen is vervormd, trage reactietijden, manie, paniek, enige milde dissociatie.
• Plateau 4, 500-1500 mg: Extreme sedatie, hallucinaties, waanideeën, verlies van lichaamscontrole, volledige dissociatie.

Deze effecten vertegenwoordigen de gewenste high bij misbruik van DXM, maar er is ook een lelijke kant. DXM-vergiftiging gaat ook gepaard met uitputting, onduidelijke spraak, zweten, abnormaal hoge bloeddruk, verlies van lichaamsbeheersing, en hyperreageren op stimuli.2 De effecten duren over het algemeen 5-6 uur, maar deze hoeveelheid tijd kan variëren, afhankelijk van de dosis en het gebruik van andere stoffen.1,2

De DXM-high kan andere verontrustende bijwerkingen omvatten, zoals:2

• Paniekaanval.
• Nausea.
• Duizeligheid.
• Hoge bloeddruk.
• Kotsen.
• Paranoia.
• Beperkte mentale prestaties.
• Hot flashes.
• Snelle hartslag.
• Verlies van zelfbesef (volledige dissociatie).

Deze bijwerkingen weerspiegelen de nadelige interactie tussen DXM en verschillende fysiologische processen die zowel het lichaam als de hersenen van de gebruiker beïnvloeden. Deze effecten kunnen zelfs aanleiding geven tot acute psychologische problemen als de DXM-trip te intens wordt. Volledige dissociatie betekent dat de gebruiker zijn zelfbesef volledig verliest, wat gemakkelijk kan uitmonden in een angstaanjagende trip.

Is het veilig?

Alleen omdat DXM verkrijgbaar is in OTC-hoestmedicijnen, maakt het nog niet veilig. Als DXM regelmatig wordt misbruikt, kan het slapeloosheid en algehele ontevredenheid veroorzaken.2 Als DXM wordt ingenomen in doses die hoger zijn dan het medicinale nut, kan de gebruiker in een zeer kwetsbare toestand van verwarring, dissociatie en sufheid terechtkomen. Het risico bestaat dat de gebruiker zichzelf of anderen per ongeluk verwondt.

Bovenop het risico van bijwerkingen en accidenteel letsel, heeft DXM-misbruik een verborgen gevaar dat een van de grootste bedreigingen voor de gebruiker kan zijn: andere ingrediënten. Veel van de op DXM gebaseerde hoestmedicijnen bevatten een aantal andere medicinale ingrediënten om andere verkoudheidsverschijnselen te helpen verlichten, die hun eigen ernstige risico’s met zich meebrengen wanneer ze in hoge doses worden ingenomen:2,4

• Acetaminofen (pijnstiller): Leverbeschadiging
• Antihistaminica (allergiebestrijding): Slechte coördinatie, hartproblemen, toevallen, coma
• Pseudo-efedrine (verstopte neus en sinusverlichting): Verhoogde bloeddruk
• Guaifenesine (slijmopruiming): Ernstig braken

In hoge doses kunnen deze andere ingrediënten ernstige, langdurige schade aanrichten. In het geval van complicaties zoals leverschade en cardiovasculair letsel, moeten deze chronische problemen mogelijk voor de rest van het leven van de persoon worden beheerd. Het innemen van DXM in hoge doses is gewoon niet veilig. In feite kan het ronduit gevaarlijk zijn.

Gevaren van mixen

Sommige gebruikers mixen DXM met andere stoffen, zoals alcohol of MDMA (ecstasy of ‘Molly’). Dit is bijzonder gevaarlijk als het gaat om DXM-misbruik. Bij de meeste sterfgevallen in verband met DXM-gebruik ging het om gelijktijdig gebruik van DXM en andere stoffen.4 Het gebruik van hoge doses DXM in combinatie met alcohol of andere drugs kan hun effecten versterken, wat betekent dat de respectieve effecten van elke stof, ook de gevaarlijke, kunnen worden versterkt door de aanwezigheid van de andere stoffen in het lichaam.2

Het gebruik van hoge doses DXM in combinatie met alcohol kan leiden tot ademhalingsproblemen, of in sommige gevallen zelfs tot ademstilstand, wat dodelijk kan zijn.5 Het combineren van DXM-hoestmedicijnen met alcohol kan ook leiden tot uitgebreide leverschade als gevolg van de samengestelde effecten van alcohol en stoffen zoals acetaminofen die schadelijk zijn voor dit vitale orgaan.

Wanneer gecombineerd met een drug die de serotonineactiviteit in de hersenen beïnvloedt, zoals MDMA of bepaalde antidepressiva, kunnen hoge doses DXM een zeer gevaarlijke reeks symptomen veroorzaken – collectief bekend als het serotoninesyndroom.3 Het serotoninesyndroom kan levensbedreigend zijn, met extreme situaties die kunnen leiden tot coma of de dood. Symptomen zijn onder meer:6

• angst.
• Rusteloosheid.
• Disoriëntatie.
• Getrillingen in het lichaam.
• Spierstijfheid.
• Hoge bloeddruk.
• Normaal hoge hartslag.
• Hoge lichaamstemperatuur.
• Rillingen.
• Overgeven.
• Diarree.

Het mengen van DXM met andere drugs kan uiterst riskant zijn, vooral gezien de andere ingrediënten die vaak gepaard gaan met DXM in hoestmedicijnen. De gevaarlijke effecten van elke drug kunnen door de andere worden versterkt, wat kan leiden tot mogelijk langdurige gevolgen voor de gezondheid, waaronder de dood.

Kan je overdoseren?

Doden als gevolg van DXM-gebruik alleen zijn zeer zeldzaam, maar niet ongehoord. Wanneer DXM deel uitmaakt van een gevarieerde samenstelling van vele andere geneesmiddelen, zoals vaak het geval is bij hoestmedicijnen, is het inschatten van het risico op overdosering een gecompliceerde taak. Veel van de toegevoegde medicijnen in verkoudheids- en hoestformuleringen kunnen in hoge doses braken opwekken. Sommige mensen die op zoek zijn naar een DXM-high gebruiken deze OTC-hoestmedicijnen in hoge doses, waardoor ze onbedoeld kunnen gaan overgeven. Hierdoor raakt men veel van de DXM kwijt voordat het kan worden gemetaboliseerd, wat een overdosesituatie kan helpen voorkomen.4

Rongeveer 5-10% van de blanken heeft moeite met het metaboliseren van DXM, wat hun risico op een dodelijke overdosis kan verhogen.

De meeste sterfgevallen die verband houden met DXM hebben meer te maken met andere stoffen: ofwel andere ingrediënten in OTC-hoestmedicijnen of andere recreatieve drugs die tegelijkertijd worden genomen. Sommige van de andere ingrediënten in OTC-hoestmedicijnen, zoals acetaminofen, kunnen allerlei schade aanrichten aan het lichaam van de gebruiker. In hoge doses kunnen deze medicinale stoffen dodelijk worden en orgaanschade, een hartaanval of zelfs een beroerte veroorzaken.2 Ongeveer 5-10% van de blanken heeft moeite met het metaboliseren van DXM, wat hun risico op een dodelijke overdosis kan verhogen.1

Inname van DXM samen met andere drugs, zoals alcohol, MDMA, of bepaalde antidepressiva, kan levensbedreigende symptomen veroorzaken, waaronder het serotoninesyndroom.2,4 Andere drugs kunnen in wisselwerking met DXM in het lichaam symptomen veroorzaken die nog gevaarlijker zijn dan beide stoffen afzonderlijk.2

Naast de directe gevaren van symptomen kan iemand die high is van DXM zo bedwelmd en buiten contact met de werkelijkheid raken, dat hij uiteindelijk zichzelf of anderen per ongeluk verwondt of doodt. Als een persoon high wordt van DXM en probeert te rijden, bijvoorbeeld, kan hij in een ernstig auto-ongeluk terechtkomen. DXM heeft krachtige effecten op iemands visuele en auditieve waarneming, waardoor de gebruiker in een uiterst kwetsbare toestand komt te verkeren die hem onbewust in een gevaarlijke situatie kan brengen.

Gevolgen op lange termijn

De langetermijngevolgen van DXM-misbruik zijn niet uitputtend onderzocht.5 Er is niet veel informatie over wat voor gevolgen een langdurige gebruiker kan ondervinden, maar de beschikbare casestudies wijzen op zowel lichamelijke als geestelijke gezondheidsstoornissen. Regelmatig misbruik van DXM blijkt slapeloosheid en dysforie te veroorzaken, of een algemene ontevredenheid met het leven.2

Vaak gebruik van hoge doses DXM kan leiden tot een aandoening die bekend staat als toxische psychose.2 Bij toxische psychose gaat het meestal om het verlies van contact met de werkelijkheid, waarbij de persoon in een constante staat van verwarring verkeert.2 Deze constante toestand van psychose kan zowel storend als gevaarlijk zijn voor de persoon die eraan lijdt.

Bovenop deze mogelijke gevolgen kunnen frequente DXM-gebruikers in een patroon van misbruik en afhankelijkheid terechtkomen.2 Gebleken is dat DXM verslavende eigenschappen heeft, waarbij chronische gebruikers tolerantie en lichte afhankelijkheid rapporteren.

Is het verslavend?

Frequente gebruikers van hoge doses DXM hebben gematigde lichamelijke afhankelijkheid en tolerantie voor de drug gerapporteerd.2 Tolerantie betekent dat de gebruiker steeds hogere doses nodig heeft om dezelfde effecten te krijgen. Afhankelijkheid betekent dat het lichaam van de gebruiker zo gewend is geraakt aan de aanwezigheid van DXM dat het moeite heeft om normaal te functioneren zonder het middel. Zowel tolerantie als afhankelijkheid zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van een verslaving.

Een ander aspect van afhankelijkheid is de aanwezigheid van ontwenningsverschijnselen wanneer een persoon stopt met het gebruik van de drug. Chronische DXM-gebruikers hebben gemeld dat ontwenningsverschijnselen gewoonlijk binnen 3 dagen na het stoppen met DXM-gebruik beginnen en binnen 2 dagen na het begin verdwijnen.3 Ontwenningsverschijnselen van DXM kunnen zijn:2,3,7

• Insomnia.
• Anxiety.
• Diarrhea.
• Restlessness.
• Verbraken.
• Upset stomach.
• Extreem gewichtsverlies.
• Chills.
• Spierpijn.
• Koude-intolerantie.

Een stoornis in het gebruik van een stof als DXM kan elk aspect van het leven van de gebruiker beïnvloeden, van werk en schoolprestaties tot sociaal en interpersoonlijk functioneren. Bij het diagnosticeren van een stoornis in het gebruik van middelen, zullen verslavingsdeskundigen overwegen of de persoon:8

• De drug in hogere doses of voor een langere periode neemt dan de bedoeling is.
• Wil het gebruik van de drug verminderen of stoppen, maar is niet in staat om dit te doen.
• Spendeert veel tijd aan het proberen om de drug te krijgen, te gebruiken, of ervan te herstellen.
• Verlangt hunkeren naar of heeft een sterk verlangen om de drug te gebruiken.
• Voldoet herhaaldelijk niet aan belangrijke verplichtingen thuis, op school of op het werk vanwege druggebruik.
• Blijft gebruiken ondanks aanhoudende of terugkerende interpersoonlijke of sociale problemen die worden veroorzaakt of verergerd door druggebruik.
• Vermindert of stopt belangrijke beroepsmatige, sociale of recreatieve activiteiten vanwege druggebruik.
• Gebruikt de drug herhaaldelijk in fysiek gevaarlijke situaties, zoals autorijden.
• Doorgaat met het gebruik van de drug ondanks de aanhoudende of terugkerende psychologische of fysieke moeilijkheden die verband houden met het druggebruik.
• Ontwikkelt een tolerantie voor de effecten van de drug, wat betekent dat men ofwel meer van de drug nodig heeft om dezelfde effecten te krijgen, ofwel merkt dat dezelfde hoeveelheid niet hetzelfde effect heeft.
• Geeft ontwenningsverschijnselen wanneer hij de drug niet gebruikt, of gebruikt de drug om ontwenningsverschijnselen te vermijden.

Voldoen aan 2-3 van de bovenstaande criteria binnen een periode van 12 maanden, kan wijzen op een milde stoornis in het gebruik van drugs; 4-5 voldoet aan de diagnostische criteria voor een matige, en 6-7 voor een ernstige stoornis in het gebruik van drugs.8 Voldoen aan een van deze criteria is een slecht teken, en het is zeer belangrijk om zo snel mogelijk professionele hulp te zoeken voor een DXM-misbruikprobleem.

Over afkicken

De eerste fase van de verslavingsbehandeling bestaat uit het zuiveren van het lichaam van alle drugs in het systeem, een proces dat detox wordt genoemd. Dit wordt gedaan door aanhoudende onthouding, die een moeilijke taak kan zijn zodra ontwenningsverschijnselen beginnen te ontstaan. Werken met een professioneel behandelingsprogramma kan ervoor zorgen dat je de beste zorg krijgt tijdens deze fase. Een medische detox kan zelfs farmaceutische ondersteuning bieden om sommige ontwenningsverschijnselen te verlichten, zodat u tijdens de detox zo veilig en comfortabel mogelijk bent.

Zodra uw lichaam DXM-vrij is, kunt u beginnen met het formele behandelingsproces, waarin u zult leren hoe u uw leven kunt leiden zonder de onaangepaste ondersteuning van DXM of een andere misbruikte stof. De behandeling zal u helpen om terugvalsituaties met een hoog risico te herkennen en u vaardigheden aanleren om met hunkeringen om te gaan, zodat u uw abstinentie op lange termijn kunt volhouden. Er zijn veel verschillende soorten behandelingsprogramma’s, die elk een iets andere therapeutische aanpak hebben. Het eerste wat je zult willen overwegen is of je in een klinisch programma wilt zijn of een poliklinisch programma.

Een klinisch programma is wanneer je in de behandelingsfaciliteit verblijft voor de duur van je behandelingsplan. Deze ontsnapping uit het dagelijks leven stelt u in staat u volledig te richten op herstel in een 100% nuchtere omgeving. Intramurale programma’s bieden 24 uur per dag medische en psychologische ondersteuning, hoewel ze vaak meer kosten dan poliklinische programma’s.

Een poliklinisch programma is wanneer je blijft wonen en slapen thuis voor de duur van de behandeling. Deze vereisen dat u regelmatig incheckt voor behandelingssessies en medische controles. Sommige poliklinische programma’s voeren ook regelmatig urineonderzoek uit om te controleren of u uw nuchterheid behoudt gedurende het programma. Poliklinische programma’s zijn een uitstekende optie voor iemand die een sterke interne en externe motivatie heeft om clean te worden, maar ze kunnen een uitdaging vormen voor iemand die niet volledig toegewijd is aan herstel.

Welk programma u ook kiest, intramuraal of poliklinisch, u zult waarschijnlijk werken door groeps- en individuele counseling en therapie. Therapie sessies kunnen gebruik maken van veel verschillende benaderingen, afhankelijk van uw eigen individuele behoeften. Wat voor de één werkt, werkt niet noodzakelijk voor de ander. Het is belangrijk dat het programma dat u kiest uw behandelingsplan aanpast aan uw specifieke situatie. Enkele veel voorkomende therapiebenaderingen in de verslavingszorg zijn:

• Cognitieve gedragstherapie: Leer hoe u terugval-triggers kunt identificeren en vermijden, evenals een beter begrip ontwikkelen van uw eigen motivaties voor middelengebruik.
• Motivational interviewing: U werkt samen met de therapeut om eventuele ambivalentie die u hebt als het gaat om herstel te verkennen en op te lossen.
• Contingency management: Ook bekend als motiverende stimulansen, biedt deze aanpak u beloningen voor het behalen van hersteldoelen.

Behandeling zal u helpen herval-situaties met een hoog risico te identificeren en u vaardigheden leren om met cravings om te gaan.
Zodra u een formeel verslavingsbehandelingsprogramma hebt voltooid, kunt u overwegen verschillende nazorgopties te verkennen om u te helpen abstinentie te behouden. Veel behandelingsprogramma’s zullen u helpen bij het opzetten van een nazorgplan, zodat u terugval kunt weerstaan. Nazorg kan veel verschillende dingen inhouden, afhankelijk van wat voor jou werkt. Sommige nazorgopties zijn:

• Doorgaan met groeps- of individuele therapie om uw onthoudingsvaardigheden te helpen versterken.
• Ondersteuningsgroepen, waaronder 12-stappenopties, die een gratis optie zijn voor het opbouwen van een nuchtere gemeenschap en het versterken van de lessen die u tijdens de behandeling hebt geleerd.
• Nuchter wonen, wat halfway housing of een andere vorm van sober verblijf met andere leeftijdsgenoten in herstel zou kunnen inhouden, waar u terugvalverleidingen zo veel mogelijk kunt vermijden.

Welk pad u ook kiest, het belangrijkste is dat u voorkomt dat u terugkeert naar uw drugsgebruiksprobleem. DXM-misbruik kan veel negatieve gevolgen hebben, maar er is altijd hulp beschikbaar om uw onthouding te motiveren.

Next Steps

Hervinden van DXM-misbruik is mogelijk; alles wat u hoeft te doen is hulp zoeken. Als je jezelf ertoe kunt zetten om clean te worden en je DXM-verslaving achter je te laten, zul je een bevredigend leven vinden in herstel. Wacht niet tot het te laat is om hulp te zoeken voor uw DXM-probleem. Zoek vandaag nog hulp.

1. Drug Enforcement Administration. (2014). Dextromethorphan.
2. Center for Substance Abuse Research. (2013). Dextromethorfan (DXM).
3. Antoniou, T., Juurlink, D. (2014). Misbruik van dextromethorfan. CMAJ, 186(16), E631.
4. National Drug Intelligence Center. (2004). Inlichtingenbulletin: DXM (Dextromethorphan).
5. National Institute on Drug Abuse. (2015). Hallucinogenen en dissociatieve drugs: What Are the Effects of Common Dissociative Drugs on the Brain and Body?
6. Volpi-Abadie, J., Kaye, A. M., Kaye, A. D. (2013). Serotonine syndroom. Ochsner J, 13(4). 533-540.
7. Martinak, B., Bolis, R., Zwart, J., et. al. (2017). Dextromethorfan in hoestsiroop: The Poor Man’s Psychosis. Psychofarmacologisch Bulletin, 47(4). 59-63.
8. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5e ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Association.