1

In een nieuwe studie in het tijdschrift Nature, melden wetenschappers van het Dana-Farber Cancer Institute dat een verbinding die in staat is om de loyaliteit van aangeboren immuunsysteemcellen om te keren — door hen te veranderen van tumorbevorderaars in tumortegenstanders — borsttumoren bij muizen deed krimpen en zich terugtrok van verre uitzaaiingen. In combinatie met chemotherapie of een andere immunotherapie, verlengde de nieuwe verbinding de periode van tumorremissie aanzienlijk.

De bevindingen suggereren een manier om het volledige repertoire van het immuunsysteem in te zetten tegen kanker bij mensen, zeiden de auteurs.

“De meeste huidige vormen van kanker immunotherapie beïnvloeden het gedrag van T cellen — witte bloedcellen die deel uitmaken van het adaptieve immuunsysteem — door hen te ‘leren’ tumorcellen aan te vallen of belemmeringen voor zo’n aanval weg te nemen,” zei hoofdauteur Jennifer Guerriero, PhD, van Dana-Farber. “Deze strategie is effectief gebleken tegen verschillende soorten kanker, maar over het algemeen heeft slechts een deel van de patiënten er baat bij. We wilden zien of het inzetten van beide armen van het immuunsysteem superieure resultaten zou kunnen opleveren.”

De doelwitten van de nieuwe studie waren aangeboren immuunsysteemcellen die bekend staan als tumor-geassocieerde macrofagen (TAM’s). Zij worden vaak diep in tumoren aangetroffen, maar hoewel zij deel uitmaken van het immuunsysteem – de verdediging van het lichaam tegen ziekte – bevorderen zij vaak de groei van de tumor. Daarbij reageren zij op signalen van de tumor zelf.

De rollen die macrofagen spelen – beschermend of destructief – zijn afhankelijk van signalen uit hun omgeving. Bij wondgenezing, bijvoorbeeld, bundelen macrofagen de elementen van het immuunsysteem die beschadigd weefsel opruimen en het getroffen gebied herstellen. Tumormacrofagen slagen erin sommige van deze ondersteunende functies voor hun eigen doeleinden te kapen. Niet voor niets wordt kanker soms aangeduid als een wond die niet geneest.

In eerder onderzoek toonden de Dana-Farber wetenschappers en hun collega’s aan dat een verbinding die bekend staat als TMP195 TAM’s kan omzetten van het helpen van tumorgroei naar het organiseren van een aanval op de tumor. TMP195, een selectieve, klasse IIa HDAC-remmer, schakelt de macrofaagreactie om door de genactiviteit binnen TAM’s te veranderen.

In deze huidige studie verminderde TMP195 sterk de snelheid van tumorgroei bij muizen met borsttumoren, ontdekten onderzoekers. Vervolgens combineerden zij TMP195 met verschillende chemotherapieregimes en met een vorm van immunotherapie die bekend staat als T-cel-checkpointblokkade. In beide gevallen veroorzaakten de combinaties langer aanhoudende remissies van borstkanker dan TMP195 alleen deed.

“Zodra ze een conversie hebben ondergaan, fungeren macrofagen als de orkestrators van de aanval van het immuunsysteem op de tumor,” zei Anthony Letai, MD, PhD, van Dana-Farber, co-senior auteur van de studie met Michael A. Nolan, PhD, van GlaxoSmithKline. “Onze bevindingen tonen aan dat klasse IIa HDAC-remmers een effectieve manier kunnen zijn om het anti-tumorpotentieel van macrofagen in te zetten bij kankertherapie.

“De toekomst van de behandeling van kanker zal waarschijnlijk combinaties van therapieën omvatten die zowel op de aangeboren als op de adaptieve armen van het immuunsysteem werken, evenals therapieën, zoals chemotherapie, bestralingstherapie of gerichte therapie, die op de kankercellen zelf werken,” vervolgde hij. “De mogelijkheid om het aangeboren immuunsysteem in te schakelen is een opwindend nieuw front in kankertherapie.”