Achilles

Przywódca przerażających Myrmidonów, pogromca miast i zabójca Hektora, boski Achilles był po prostu niezwyciężony w walce i tylko boska interwencja Apolla ostatecznie położyła kres jego długiemu panowaniu jako największego greckiego wojownika. Najdzielniejszy, najsilniejszy, a nawet najprzystojniejszy bohater greckiej armii, która wyruszyła do Troi, by odzyskać Helenę, Achilles był również zbyt dumny i wybuchowy dla własnego dobra, a jego lekkomyślny gniew kosztował drogo zarówno jego rodaków, jak i wroga.

Wczesne życie

W mitologii greckiej Achilles urodził się jako syn Peleusa i Tetydy. Jego matka, chcąc uczynić syna nieśmiertelnym, trzymała go nad boskim ogniem lub, według niektórych przekazów, rzeką Styks. Niemowlę było jednak zawieszone za piętę, więc ta część jego ciała pozostała śmiertelnym ciałem i ostatecznie ta słabość miała doprowadzić do upadku Achillesa. Tetydy, wiedząc, że jej synowi przeznaczone jest chwalebne, lecz krótkie życie, starała się ukryć Achillesa z dala od świata i tak chłopiec wychowywał się na Skyros z królewską rodziną Lykomedesów, w niektórych przekazach nawet w przebraniu dziewczynki. Niektóre przekazy przypisują edukację bohatera Chironowi, mądremu centaurowi, który do grona swoich uczniów zaliczył również Herkulesa.

Wiadomość sponsorska

Ten artykuł był sponsorowany przez Total War™

Prowadź ogromne bitwy w czasie rzeczywistym i sandboksową kampanię opartą na wojnie trojańskiej w A Total War Saga: TROY. Pojawi się w 2020 roku. Available to wishlist now on Steam.Learn More

The Trojan War

By zdecydowanie najbogatszym źródłem naszej wiedzy na temat eskapad Achillesa jest relacja Homera o wojnie trojańskiej w Iliadzie. W rzeczy samej, można zasadnie twierdzić, że Achilles jest gwiazdą tego dzieła, a sam Homer opisuje swoją historię jako opowieść o gniewie Achillesa. Na początku książki Odyseusz, przebiegły król Itaki, zostaje wysłany z misją odnalezienia Achillesa i przekonania go do wzięcia udziału w nadchodzącej wojnie między Grekami a Trojanami. Odyseusz był znakomitym negocjatorem, a pragnienie chwały Achillesa sprawiło, że ambasada zakończyła się sukcesem i Achilles, pozostawiając za sobą syna Neoptolemosa, popłynął do Troi. Wraz z nim płynęło 50 szybkich okrętów, a na każdym z nich 50 ludzi z jego prywatnej armii, Myrmidonów – straszliwych wojowników, których Zeus sam przemienił z mrówek i podarował swojemu synowi Aiakosowi, królowi Eginy i ojcu Peleusa.

Oblężenie Troi przez Achajów trwało dziesięć lat, W tym czasie Achilles doskonale radził sobie w walce i złupił nie mniej niż 23 miasta w okolicy. Na początku konfliktu bohater zastawił zasadzkę na trojańskiego księcia Troilusa, który pił ze źródła i złożył go w ofierze na cześć Apolla. Dla Greków było to szczęśliwe zrządzenie losu, gdyż zgodnie z wyrocznią, jeśli książę zostanie zabity przed ukończeniem 20 lat, Troja upadnie. Według niektórych przekazów zabójstwo Troilosa miało miejsce w sanktuarium Apollina, co może wyjaśniać fatalną urazę boga łuczników wobec Achillesa.

W tym momencie sprawy dla Greków wyglądały całkiem dobrze, ale ich losy zmieniły się diametralnie na gorsze, gdy Agamemnon, król Myken i przywódca sił greckich, pokłócił się ze swoim największym wojownikiem, a Achilles wycofał się z konfliktu. Kłótnia rozpoczęła się po tym, jak Achilles podczas jednego z najazdów uprowadził dwie piękności – Bryzeidę i Chryzeidę. Tę pierwszą zatrzymał dla siebie, Chryseis oddał Agamemnonowi. Jednak ojciec Chryseis, Chryzes, zaproponował kuszący okup za bezpieczny powrót dziewczyny. Agamemnon odmówił, a być może dlatego, że dziewczyna była kapłanką Apollina, bóg był niezadowolony z tej decyzji i zesłał zarazę, która siała spustoszenie w obozie Achajów. Agamemnon w końcu zrzekł się swojej nagrody, ale żeby pocieszyć się po stracie, natychmiast wziął Bryzeidę od Achillesa. Rozzłoszczony tym sprytem i twierdząc, że został zhańbiony przed wszystkimi swymi rodakami, Achilles i jego Myrmidonowie szturmem ruszyli do swego obozu, by przesiedzieć resztę wojny.

Bez swojego talizmanicznego wojownika, szczęście Achajów osłabło, a Trojanie czerpali pewność siebie z nieobecności Achillesa, nawet zbliżając się niebezpiecznie blisko do murów obozu achajskiego w swoich atakach i zdołali wzniecić pożar wśród greckich okrętów. Agamemnon oferował bajeczne dary i powrót Bryzeidy, ale bezskutecznie. W godzinie wielkiego zagrożenia nawet wielki przyjaciel Achillesa, Patroklos (Patroklos), błagał bohatera, by ponownie wkroczył do walki lub przynajmniej pozwolił mu poprowadzić Myrmidonów do boju. Achilles zgodził się na to drugie rozwiązanie i dając Patroklosowi swoją zbroję, wymógł na przyjacielu obietnicę, że będzie prowadził tylko działania obronne i nie będzie ścigał Trojan z powrotem do Troi. Gdy Trojanie zobaczyli opancerzonego Patroklosa, pomyśleli, że Achilles ponownie wkroczył do akcji i wybuchła panika. Patroklos, opromieniony sukcesem, zignorował radę swego wodza i ruszył w pościg za uciekającymi Trojanami, zabijając nawet lykańskiego Sarpedona, syna Zeusa, i dotarł do murów Troi. Na nieszczęście dla młodego wojownika, Apollo, opiekun Trojan, postanowił w tym momencie interweniować i zrzucił z jego ciała hełm i zbroję oraz poprowadził włócznię Euforbosa tak, by trafiła go w plecy. Patroklos został tylko zraniony, ale Hektor, trojański książę, był pod ręką, by zadać ostateczny, śmiertelny cios. Po długiej walce o ciało Achajowie, pod wodzą Menelaosa i Ajaxa, zdołali w końcu zabrać poległego Patroklosa do swego obozu.

Wściekłość Achillesa

Kiedy Achilles odkrył tragedię, oszalał z wściekłości; teraz będzie walczył i dokona straszliwej zemsty za śmierć swego przyjaciela. Natychmiast poprosił swoją matkę Tetydę o nową zbroję, a ta zwerbowała Hefajstosa, boga metalurgii, by wykuł dla bohatera najwspanialszą zbroję, jaką kiedykolwiek stworzono. Homer opisuje zbroję bardzo szczegółowo; lśniąca tarcza przedstawiała wszystkie rodzaje scen w złocie, srebrze i emalii, skwarki były z lśniącej cyny, a hełm miał złoty grzebień.

Achilles, pogromca ludzi, ubrany w swą boską zbroję i wciąż pałający gniewem, wyszedł na pole bitwy raz jeszcze i rozgromił wroga na lewo, prawo i środek, wysyłając długą linię trojańskich bohaterów do Hadesu. Następnie ruszył za Hektorem i choć Apollo trzykrotnie próbował osłonić księcia chmurami mgły, obaj w końcu spotkali się w pojedynczej walce pod murami Troi. Hektor, choć sam był wielkim wojownikiem, nie mógł się równać z Achillesem, który szybko pozbył się Trojanina i przywiązawszy go do swego rydwanu, zaciągnął jego zwłoki przed mury miasta na oczach zrozpaczonej rodziny, a następnie z powrotem do obozu Achajów, co było świętokradztwem, łamiącym wszelką etykietę starożytnych działań wojennych.

Priam, król Troi, udał się w tajemnicy do obozu swego wroga, aby błagać Achillesa o zwrot ciała swego syna, aby mógł on otrzymać właściwy pochówek. Po długim i wzruszającym apelu oraz dzięki dodatkowym radom Ateny, Achilles w końcu zgodził się na prośbę starego króla.

Notwithstanding these dramatic events, wojna toczyła się dalej, a Achilles nadal dominował, zabijając nawet Memnona, króla Etiopczyków i siostrzeńca Priama. Jednak koniec wielkiego wojownika był bliski. Tak jak obawiała się jego matka, mimo zdobycia chwały i sławy, nasz bohater miał zostać ścięty w kwiecie wieku. Po raz kolejny Apollo interweniował w sprawy ludzkie i skierował strzałę wypuszczoną przez Parysa – trojańskiego księcia, który rozpoczął wojnę porywając Helenę. Oczywiście strzała trafiła w jedyne wrażliwe miejsce, czyli w piętę, przez co Achilles został zesłany do Hadesu. Bohaterowi Ajaxowi udało się odzyskać ciało i zabrać je do obozu achajskiego, gdzie odbyły się uroczystości pogrzebowe ku czci poległego wojownika. Wspaniała zbroja, po kłótni z Ajaxem, została podarowana Odyseuszowi, którego podstęp z drewnianym koniem ostatecznie zakończył oblężenie i przyniósł zwycięstwo Grekom.

Przedstawienia w sztuce

Achilles jest popularnym tematem w starożytnej sztuce greckiej, pojawiającym się na wazach z całej Grecji, od Aten po Mykonos. Sceny na czarnej i czerwonej ceramice z 7 do 5 wieku p.n.e. obejmują Peleusa oddającego swego syna pod opiekę Chirona, Achillesa otrzymującego boską zbroję od swej matki Tetydy, bohatera ścigającego księcia Troilusa, zabijającego Hektora i ciągnącego trojańskiego księcia za swym rydwanem. Achilles, gdy jest w zbroi, najczęściej nosi koryncki hełm i tarczę z wizerunkiem gorgony. Jednym z najczęstszych przedstawień (istnieje ich ponad 150) jest wizerunek Achillesa i Ajaxa ubranych w zbroje i swobodnie grających w grę planszową z kostkami podczas chwili wytchnienia w wojnie trojańskiej. Być może najbardziej znanym przykładem jest amfora z czarną figurką pochodząca z 530 r. p.n.e. i znajdująca się obecnie w Muzeum Watykańskim.

.